Cảm thức một loài hoa

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- 1.Ai đi qua cung đường Gia Lai-Kon Tum, nếu chú tâm để ý, sẽ thấy nó. Nó đứng đấy, gần ngay cổng chào phía Bắc TP. Pleiku, đơn độc, lẻ loi bên đường dễ đến mấy chục năm nay. Nó lớn lên trong lặng lẽ, mỗi ngày thêm trầm tư tỏa bóng, nhìn dòng người xe ngược xuôi trên quốc lộ 14. Nó là cây hoa gạo.
Thật ra, cây gạo có hơn một tên gọi. Người Tây Nguyên gọi là cây pơ lang, cái tên yêu kiều bắt nguồn từ câu chuyện tình yêu chung thủy của một đôi trai gái người dân tộc thiểu số miền sơn dã. Thời chống Mỹ còn có một bài hát mang tên “Em là hoa Pơ Lang” ca ngợi vẻ đẹp của hoa, của người trên mảnh đất nắng gió này. Một số nơi ở miền Bắc thì gọi gạo là mộc miên-cái tên Hán Việt khá mỹ miều. Nhưng có lẽ, chẳng có cái tên nào hợp với gạo hơn là... gạo. Bình dị, mộc mạc, hiền lành.
Không ai trồng cây gạo trong vườn, vì lẽ dân gian quan niệm: thần cây đa, ma cây gạo. Người ta tin rằng những linh hồn lang thang, cơ nhỡ thường tìm đến trú ngụ quanh gốc gạo. Bởi vậy, gạo cô đơn ngoài đồng, chơ vơ ngoài bãi, lẻ loi trên núi... Và, cũng chỉ ở những nơi ấy, gạo mới được sinh tồn, đời cây mới được yên ổn.
Chẳng mấy ai nhớ đến, nhận ra sự tồn tại của cây gạo, trừ khi nó trổ hoa hoặc đậu quả thả bông. Mỗi năm, vào độ giáp Tết hoặc ra Giêng, khi lá trên cành đã rụng gần hết, gạo bắt đầu nở hoa. Cánh hoa to dày, rực lên trong mưa nắng tháng ba. Không phải một hai hoa mà chi chít hoa, từ đầu cành đến cuối cành, tự mình cháy lên màu hoa mê hoặc. Càng lẻ loi hoa gạo càng thắm lại, cái màu đỏ nhưng nhức, nhắc cho người ta biết đến sự tồn tại của nó.
2. Tôi vốn cũng là một kẻ vô tình, với gạo. Ngày còn nhỏ, sống ở quê, lớn lên cùng cây gạo ngoài đầu ngõ nhưng tôi không mấy để tâm đến sự tồn tại của nó. Trong những trò chơi tuổi thơ tôi không có bóng dáng cây gạo. Anh em tôi chơi đuổi bắt, cướp cột vòng quanh mấy lùm cây dại, tuyệt không đứa nào xớ rớ đến bên gốc gạo. Cũng vì gần đó, người ta đào một cái hố nung vôi. Người lớn cấm, không cho chúng tôi bén mảng đến gần, nên cả khi hồ vôi đã nguội, người ta đã múc gần hết vôi đi rồi chúng tôi cũng ít lai vãng.
Hoa gạo. Ảnh: K.N.B
Hoa gạo. Ảnh: K.N.B
Gốc gạo cứ lặng lẽ đứng đó, bên hồ vôi khi cạn khi đầy. Với đứa trẻ như tôi, ký ức còn lại về cây gạo đầu ngõ là những sớm mai nghe chào mào, sáo sậu, chích chòe nhảy nhót hót ríu ran trên những đài lửa tí hon mùa hoa nở. Và những bông hoa rụng xuống hồ vôi trắng xóa, cánh hoa to dày, cắm vào lớp vôi mềm nhão, đỏ thẫm như máu. Dưới những trận mưa rào tháng ba, hoa gạo bị xéo nát cùng những bước chân qua lại trên đường.
Cảnh ấy giờ nhớ lại thấy buồn thương nhưng thuở còn nhỏ dại hồn nhiên, tôi đã vô tâm, không nghĩ suy gì.
3. Tôi xa quê, mải mê học hành, theo đuổi con đường chữ nghĩa. Những mùa hoa gạo không còn nhưng văn chương đã mở ra cho tôi cảm thức mới về loài hoa đã nở tàn trong lặng lẽ suốt miền thơ ấu.
Người ta thường có xu hướng hoài tưởng những gì xưa cũ, nhất là khi cái xưa cũ ấy đã trôi xa, đã tuột khỏi tầm tay không thể nào níu kéo hay lấy lại được. Trong hồi ức xa xôi của tôi có những mùa hoa gạo một đi không trở lại. Không phải sắc hoa, tiếng chim hay những cơn mưa mà nỗi buồn thương mới là cái hiện hữu rõ rệt và dai dẳng nhất.
Cây vẫn cứ sống đời cây, tận độ, hết mình. Hoa cứ nhưng nhức đỏ, cứ nhẫn nại tươi thắm, nhẫn nại rực rỡ rồi tàn rụng theo quy luật sinh trưởng mỗi mùa. Nhờ hoa gạo, ta biết thương những phận người. Qua những phận người, ta càng thương hơn những bông hoa gạo đỏ…
HÀ HOÀI PHƯƠNG

Có thể bạn quan tâm

Thắp lên lời thơ quê xứ

Thắp lên lời thơ quê xứ

(GLO)- Giữa thời đại ngổn ngang những thanh âm đô thị, giữa nhịp sống hối hả dễ bào mòn gốc rễ bản thể, tập thơ Cồn quê xứ (NXB Hội Nhà văn, 2025) vừa ra mắt bạn đọc đầu tháng 7-2025 như một vọng âm dịu dàng từ đất mẹ, khiến ta như lắng lại...

Giải mã 'năm số 9'

Giải mã 'năm số 9'

Trào lưu “năm số 9” hay "năm thế giới số 9" bùng nổ trong ngày 9/9. Không chỉ nhiều bạn trẻ hưởng ứng, chia sẻ những bài học, chiêm nghiệm của bản thân mà nhiều nghệ sĩ Việt cũng hưởng ứng.

Dấu ấn nhiếp ảnh trẻ ở sân chơi quốc gia

Dấu ấn nhiếp ảnh trẻ ở sân chơi quốc gia

(GLO)- Tham gia Festival Nhiếp ảnh trẻ năm 2025, các tay máy Gia Lai đã đạt giải thưởng cao hoặc có tác phẩm được chọn triển lãm, củng cố kỳ vọng về lứa nghệ sĩ kế thừa với tố chất trẻ trung, tư duy nhanh nhạy và cực kỳ nghiêm túc trong sáng tạo nghệ thuật.

Tiểu thuyết 'Mưa đỏ' cháy hàng, in không kịp bán

Tiểu thuyết 'Mưa đỏ' cháy hàng, in không kịp bán

Sau thành công vang dội của bản điện ảnh, "Mưa đỏ" tiếp tục gây “cơn sốt” trên thị trường xuất bản. Nhiều hiệu sách cho biết độc giả phải chờ tới 15-20 ngày mới nhận được tiểu thuyết. Hiện tại, lượng đặt hàng sách đã vượt xa dự đoán, lên tới hàng chục nghìn cuốn chỉ trong ít ngày.

Hòa tiếng cồng chiêng vang vọng đại ngàn

Hòa tiếng cồng chiêng vang vọng đại ngàn

(GLO)- Cồng chiêng của người Jrai và người Bahnar cùng sinh sống trên mảnh đất Gia Lai đã hòa quyện trong mạch nguồn chung của bản sắc-niềm tự hào văn hóa truyền thống. Tiếng cồng chiêng nối liền con người với đất trời, gắn kết bền chặt cộng đồng nơi rừng núi.

Đồng đội

Đồng đội

(GLO)- Cả nhà không yên tâm khi bố quyết định theo đoàn Cựu chiến binh về Quảng Trị thăm lại chiến trường xưa. Bố vừa trải qua một đợt điều trị dài vì thoái hóa khớp, đầu gối đau nhức, đi lại rất khó khăn.

Lan tỏa văn hóa đọc

Lan tỏa văn hóa đọc đến buôn làng vùng sâu

(GLO)- Cuộc thi “Giới thiệu sách trực tuyến” năm 2025 do Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch tỉnh Gia Lai tổ chức thu hút nhiều cá nhân là người đồng bào dân tộc thiểu số tham gia. Bằng tình yêu với sách, họ đã góp phần lan tỏa văn hóa đọc đến buôn làng vùng sâu.

Giải Booker 2025: Danh sách đề cử đa dạng nhất trong lịch sử 56 năm

Giải Booker 2025: Danh sách đề cử đa dạng nhất trong lịch sử 56 năm

(GLO)-Danh sách đề cử của Giải Booker 2025 danh giá mới được công bố, trong đó có 13 tác phẩm của các tác giả đến từ nhiều quốc gia khác nhau, cũng như sự cân bằng về tỷ lệ nam - nữ và sự đan xen giữa tên tuổi cũ và mới. Điều này cho thấy sự đa dạng nhất trong lịch sử 56 năm của giải thưởng này.

Triển vọng “Cây cọ nhí” Nguyễn Trịnh Gia Thy

Triển vọng “Cây cọ nhí” Nguyễn Trịnh Gia Thy

(GLO)- 11 tuổi, Nguyễn Trịnh Gia Thy (học sinh lớp 5.9, Trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi, phường Pleiku) được nhiều người ưu ái gọi là “cây cọ nhí”. Những bức tranh của Thy không chỉ khéo léo về đường nét, bố cục, màu sắc mà còn chứa đựng những thông điệp ý nghĩa về cuộc sống.

null