Nấm hương là một trong những dược liệu mang lại lợi nhuận kinh tế cao cho người dân Nhật Bản nhờ giá trị thương phẩm và khả năng thích ứng với nhiều điều kiện khí hậu khác nhau.
Trong quá trình khảo sát thực địa tại nhiều khu vực của tỉnh Gia Lai, các chuyên gia của Công ty TNHH Nikko Kinoko no Mori (Nhật Bản) đã nhận định ban đầu về khả năng thích nghi của giống nấm này ở một số vùng có điều kiện sinh thái tương đồng với các vùng trồng nấm tại Nhật Bản.
Từ kết quả này, Công ty TNHH Nikko Kinoko no Mori đã phối hợp với Viện nghiên cứu Sinh học Ứng dụng (Trường Đại học Quang Trung) nghiên cứu sâu, nhân giống và đánh giá hiệu suất sinh trưởng của nấm hương trong điều kiện tại Việt Nam.
Từ tháng 5-2025, các chuyên gia cùng nhóm nghiên cứu của Viện đã triển khai quy trình nghiên cứu để tạo ra meo giống. Meo giống nấm hương là phần bào tử (hạt) của cây nấm hương trưởng thành.
Meo giống chất lượng tốt là điều kiện quan trọng để sản phẩm đạt chất lượng. Meo giống nấm hương nuôi cấy có sức chống chịu bệnh tốt, đem lại năng suất cao. Nấm mọc ra nhanh, đều, không dị dạng. Meo giống nấm hương có khối lượng 300-600 gr, nguyên liệu để nuôi trồng là hạt lúa.
Ở giai đoạn đầu, nhóm nghiên cứu tiến hành nuôi cấy thử nghiệm giống nấm trên các đĩa petri có chứa môi trường PDA (Potato Dextrose Agar). Sau 21 ngày nuôi cấy, các mẫu phát triển hệ sợi tơ trắng, khỏe mạnh, lan tỏa đều trên môi trường và cho thấy tốc độ sinh trưởng nhanh, ổn định.
“Với tốc độ phát triển hệ sợi của các mẫu nghiên cứu, chúng tôi tin tưởng giống nấm hương này sẽ có tiềm năng thích nghi và sinh trưởng tốt tại khu vực miền Trung-Tây Nguyên”-ông Kawaue Kazumasa-Giám đốc kỹ thuật Công ty TNHH Nikko Kinoko no Mori cho biết.
Qua quá trình theo dõi, meo giống nấm hương phát triển ổn định và đồng đều trên giá thể hạt lúa, chứng tỏ khả năng thích nghi tốt với nguyên liệu nội địa.
Đây là tín hiệu tích cực bởi hạt lúa có sẵn, chi phí thấp và dễ xử lý, giúp giảm đáng kể giá thành sản xuất so với việc nhập khẩu meo giống từ nước ngoài.
Thạc sĩ Nguyễn Văn Trung-Đại diện Viện nghiên cứu Sinh học Ứng dụng (Trường Đại học Quang Trung) thông tin: “Hiện nay, các mẫu meo nấm trên giá thể lúa tại phòng thí nghiệm đã phát triển gần như hoàn chỉnh; sợi nấm lan mạnh và có cấu trúc mảnh, trắng, bền. Điều này chứng tỏ nguồn nguyên liệu trong nước hoàn toàn đáp ứng yêu cầu kỹ thuật của giống nấm hương”.
Ở giai đoạn tiếp theo, nhóm nghiên cứu tiến hành chuyển meo nấm sang phôi thử nghiệm, sử dụng công thức giá thể gồm: mùn cưa cây cao su, cám gạo, cám lúa mì và vôi tôi.
Mục tiêu nhằm đánh giá khả năng hình thành quả thể và năng suất thu hoạch. Thí nghiệm này được triển khai song song tại phòng thí nghiệm và khu nhà lưới thực nghiệm.
Kết quả thu được từ giai đoạn này là cơ sở quan trọng để đánh giá khả năng thương mại hóa giống nấm hương tại Việt Nam; góp phần chủ động nguồn giống chất lượng cao, giảm phụ thuộc vào nhập khẩu.
Đồng thời, mở ra hướng liên kết, chuyển giao công nghệ, mở rộng mô hình nuôi trồng nấm hương theo công nghệ Nhật Bản, phù hợp với điều kiện sản xuất tại địa phương.
“Qua nghiên cứu, mô hình này có tiềm năng thích nghi và sinh trưởng tốt tại khu vực miền Trung-Tây Nguyên. Chúng tôi mong muốn tiếp tục hợp tác với các tổ chức, doanh nghiệp trong và ngoài nước để nghiên cứu, chuyển giao công nghệ và phát triển các giống nấm có giá trị kinh tế cao như nấm hương. Qua đó, góp phần thúc đẩy sản xuất nông nghiệp bền vững, mang lại lợi ích thiết thực cho cộng đồng”- Thạc sĩ Nguyễn Văn Trung khẳng định.
