Tây Nguyên: Chuyện của một thời và mãi mãi

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Thỉnh thoảng, tôi vẫn chọn mua một số cuốn sách cũ trên mạng xã hội. Thật khó để nói rằng hình thức của chúng hấp dẫn, thậm chí có cuốn còn bị mối mọt, ẩm mốc. Bù lại, nhiều câu chuyện hay dường như chỉ có trong những tác phẩm nay đã trở thành hiếm hoi này. Và, tập bút ký “Liên khu 5 bất khuất” của tác giả Thành Nghĩa được Nhà xuất bản Quân đội nhân dân in tại Hà Nội vào tháng 5-1966 với số lượng 11.600 cuốn chứa đựng nhiều chi tiết cảm động liên quan đến vùng đất Bắc Tây Nguyên của chúng ta là một ví dụ.

Sách có 4 phần, 112 trang, ở phần mở đầu mang tên “Núi rừng thần thánh”, tác giả viết: “Đứng ở vùng trung châu nhìn về hướng Tây, núi rừng Liên khu 5 gợi cho tôi nhớ đến hình ảnh của một đàn chim đại bàng đang chớp cánh. Chính dưới những đôi cánh hùng vĩ đó là nơi tập hợp lực lượng cách mạng, xây dựng các cơ quan chỉ đạo, xây dựng căn cứ thần thánh của cuộc kháng chiến…”.

Bìa cuốn sách “Liên khu 5 bất khuất”. Ảnh: N.Q.T

Bìa cuốn sách “Liên khu 5 bất khuất”. Ảnh: N.Q.T

Dưới ngòi bút của tác giả, người dân Bắc Tây Nguyên hiện lên thật kiên dũng. Chuyện từ năm 1957, địch biết có cán bộ lên xây dựng cơ sở nên đến lùng soát, dọa nạt, tra tấn, dụ dỗ dân làng không xong thì quay ra dùng súng giết từng thanh niên một. Nhưng chúng thất bại, khi lòng dân đã thuộc về cách mạng. Chuyện ở một làng khác, người phụ nữ nọ quyết nuôi giấu cán bộ bị thương. Chị đã dũng cảm dùng dao tự chém vào cánh tay mình để người biết thuốc buộc phải cho loại lá có thể cứu được người bị địch bắn đang ở trong rừng.

Người Tây Nguyên anh dũng, tin tưởng cách mạng được tác giả ghi nhận ở cả những khía cạnh bi hùng. Chuyện cụ Xê đốp chát với giặc để che giấu cán bộ liền bị chúng bắt lôi đi. Trói vào gốc cây đầu làng, chúng lấy rượu mạnh đổ vào miệng cụ bắt uống hết cả chai. Địch lợi dụng lúc cụ say và mệt để dò la nhưng người bị trói đã trả lời qua loa rồi ngủ thiếp đi. Khi tỉnh dậy, bọn chúng bịa chuyện rằng cụ đã khai hết những gì cần biết nên dẫn về đồn. Khi đi qua cầu, cụ đã ân hận hét to lên, rằng rượu đã làm mình sai, mình có lỗi với cách mạng rồi lao đầu xuống tảng đá dưới suối tự vẫn.

Không chỉ có chuyện buồn, Bắc Tây Nguyên thời kháng chiến qua ngòi bút Thành Nghĩa hiện lên ấm áp lạ thường. Đó là những người từ đồng bằng mới lên miền Thượng hoạt động hồi 1958-1959, thường ẩn mình trong hang đá. Qua quan sát, đồng bào biết nên đã âm thầm tiếp tế gạo, bắp, chuối bằng cách treo chúng cạnh con đường mà “người lạ” sẽ đi qua. Ban đầu, cán bộ không dám lấy nhưng sau thì hiểu tấm lòng của bà con nên mọi chuyện ổn thỏa. Được một thời gian, thấy cách nuôi trên không hiệu quả, đồng bào liền đi “phục kích cách mạng”, “bắt cán bộ” về giấu trong cộng đồng mình cho an toàn và “dễ nuôi”.

Đến khoảng năm 1960, phong trào phát triển, lực lượng vũ trang trên đất Tây Nguyên ngày càng đông, khiến mấy kiểu nuôi cán bộ vừa nêu không còn phù hợp nên các cộng đồng đã sáng tạo ra “rẫy cách mạng”. Đó là những khoảng đất rừng tốt nhất, được gieo trồng chăm sóc tốt nhất bởi cả cộng đồng, mục đích duy nhất là để có lương thực tốt nhất, nhiều nhất cho cách mạng. Có chi tiết thật cảm động, thu hoạch “rẫy cách mạng” xong, dân làng đóng kho cất kỹ, đói thì ăn rau, củ rừng chứ nhất định không đụng đến bắp, lúa cách mạng. Lại có chuyện, giặc bao vây, cắt đường nên làng đói muối nhiều mùa. Dù vậy, kho muối trong hang sâu, dân làng vẫn bí mật canh giữ cẩn thận, không đụng đến một hạt, đúng như lời dặn của cán bộ tập kết từ năm 1954.

Viết về tấm lòng người dân ở khu vực Bắc Tây Nguyên, không thể không nhắc đến Bác Hồ. Chính niềm tin tuyệt đối vào Bác đã giúp cho người Tây Nguyên có một ý chí sắt đá vững vàng trong mọi thử thách. Không ai khác, các cộng đồng Tây Nguyên đã hy sinh tất cả cho lý tưởng cách mạng mà họ theo đuổi. Theo tác giả, từ những năm 60 của thế kỷ trước hoặc sớm hơn thế, nhiều người Tây Nguyên đã cất giấu ảnh Bác trong ghè, rồi bí mật đem giấu ngoài rừng, chờ khi có cơ hội thì trang trọng treo giữa nhà.

Những mẩu chuyện trong “Liên khu 5 bất khuất” được viết cách nay gần 60 năm. Lớp cán bộ, chiến sĩ đầu tiên sống và chiến đấu ở Bắc Tây Nguyên thời kỳ ấy nay đa phần đã mất. Nhịp sống mỗi ngày càng thêm nhanh và sôi động, cuốn sách đã giúp chúng ta trở lại với một giai đoạn gian nan nhưng tuyệt đẹp trong lịch sử hào hùng của Gia Lai, Tây Nguyên, giúp chúng ta hiểu thêm tấm lòng son sắt của người Bahnar, Jrai đối với Bác Hồ và phong trào cách mạng của đất nước.

Có thể bạn quan tâm

Chuyện học trong một gia đình trí thức Jrai

Chuyện học trong một gia đình trí thức Jrai

(GLO)- Sinh ra trong một gia đình trí thức người Jrai ở thị xã Ayun Pa (tỉnh Gia Lai), cô Kpă H’Nina-Giáo viên môn Tiếng Anh ở Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng (huyện Ia Grai) không chỉ được rèn giũa tinh thần ham học, mở mang kiến thức mà còn được thừa hưởng vẻ đẹp của cả bố và mẹ.

“Tổ quốc bên bờ sóng”

“Tổ quốc bên bờ sóng”

(GLO)- Đó là chủ đề cuộc thi và triển lãm ảnh nghệ thuật cấp quốc gia do Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan tổ chức nhằm thực hiện kế hoạch tuyên truyền về biển, đảo năm 2025.

Báo Gia Lai: Phụng sự và kiến tạo

Báo Gia Lai phụng sự và kiến tạo

(GLO)- Qua 78 năm xây dựng và trưởng thành (16/3/1947-16/3/2025), Báo Gia Lai xứng đáng là cơ quan ngôn luận của Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân các dân tộc trong tỉnh. Trong xu thế hiện nay, Báo Gia Lai chú trọng phát huy vai trò kiến tạo nhằm thực hiện hiệu quả nhiệm vụ thông tin, tuyên truyền.

Nhạc sĩ Thụy Kha qua đời

Nhạc sĩ Thụy Kha qua đời

Nhạc sĩ Thụy Kha qua đời lúc 10h45 sáng 13/3 tại Hà Nội. Năm cuối đời, ông chống chọi với bệnh ung thư. Vài tháng gần đây, nhiều đồng nghiệp chia sẻ hình ảnh thăm nhạc sĩ Thụy Kha trong bệnh viện. 

Tiết mục múa của đơn vị Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng trình diễn tại Liên hoan nghệ thuật quần chúng huyện Ia Grai năm 2025.

Liên hoan nghệ thuật quần chúng lực lượng vũ trang huyện Ia Grai: Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng giành giải nhất toàn đoàn

(GLO)- Trong 2 đêm (11 và 12-3), huyện Ia Grai tổ chức Liên hoan nghệ thuật quần chúng lực lượng vũ trang năm 2025. Liên hoan quy tụ 13 đơn vị tham gia. Mỗi đơn vị đăng ký trình diễn từ 3 đến 5 tiết mục ca, múa và diễn tấu các loại nhạc cụ.

Thơ Bút Biển: Nắng chưa qua

Thơ Bút Biển: Nắng chưa qua

(GLO)- "Nắng chưa qua" của Bút Biển là một bài thơ đầy hoài niệm. Bằng những câu thơ nhẹ nhàng mà day dứt, tác giả khắc họa nỗi buồn của sự xa cách, khi ký ức vẫn còn đó nhưng hiện tại chỉ còn lại gió lùa, hoa rụng và căn phòng trống,... dường như có ai đang ngóng về một vệt nắng chưa qua.

Bản hòa ca cùng triền ký ức

Bản hòa ca cùng triền ký ức

(GLO)- Dù đã có hơn 30 năm sống ở Pleiku nhưng khi đọc tập “Vân môi say phố” của Ngô Thanh Vân (NXB Hội Nhà văn, 2024), tôi lại có cảm tưởng được khám phá một miền đất tưởng chừng quá đỗi quen thuộc.

Giao lưu văn hóa, văn nghệ kỷ niệm 50 năm Giải phóng tỉnh tại xã Gào

Giao lưu văn hóa, văn nghệ kỷ niệm 50 năm Giải phóng tỉnh tại xã Gào

(GLO)- Tối 10-3, tại làng C (xã Gào), Đội Thông tin lưu động-Trung tâm Văn hóa-Thông tin và Thể thao TP. Pleiku tổ chức chương trình giao lưu văn hóa, văn nghệ kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng tỉnh (17/3/1975-17/3/2025), chào mừng Đại hội Đảng các cấp, tiến tới Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV.

Hội viên Chi hội Nhạc sĩ Việt Nam tỉnh tại chương trình chào mừng Ngày Âm nhạc Việt Nam năm 2024. Ảnh: H.N

Nhạc sĩ Gia Lai kiếm tìm tác phẩm có sức ảnh hưởng lớn

(GLO)- Bám sát hơi thở cuộc sống và đưa bản sắc dân tộc vào tác phẩm, các nhạc sĩ Chi hội Nhạc sĩ Việt Nam tỉnh Gia Lai đã thực sự cố gắng trong hoạt động sáng tác nhằm ghi dấu ấn. Song, làm gì để tác phẩm lan tỏa rộng rãi, ghi đậm trong tâm trí người nghe đang là trăn trở của những người tâm huyết.

Thi vẽ tranh chào mừng Đại hội Đảng và Đại hội cháu ngoan Bác Hồ các cấp: Sáng tạo, ý nghĩa

Thi vẽ tranh chào mừng Đại hội Đảng và Đại hội cháu ngoan Bác Hồ các cấp: Sáng tạo, ý nghĩa

(GLO)- Độc đáo, sáng tạo, ý nghĩa là những đánh giá chung về hơn 300 bức tranh của các tác giả “nhí” gửi về tham gia cuộc thi vẽ tranh chào mừng Đại hội Đảng, Đại hội cháu ngoan Bác Hồ các cấp do Hội đồng Đội thị xã Ayun Pa (tỉnh Gia Lai) phát động gần 1 tháng qua.

Thơ Sơn Trần: Nhớ Pleiku

Thơ Sơn Trần: Nhớ Pleiku

(GLO)- "Nhớ Pleiku" là một tác phẩm đầy cảm xúc của tác giả Sơn Trần. Từng câu thơ vẽ nên bức tranh phố núi đẹp mơ mộng với cảnh sắc yên bình, quyện hòa cùng ký ức, tình yêu và nỗi nhớ...