Lời đá

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Mặt trời buổi sớm hắt tia nắng non đầu ngày lên những phiến đá xanh rêu. Thảm rêu trùm kín khiến cả phiến đá trở biếc. Từng giọt nước li ti đọng trên đầu các ngọn rêu được ánh nắng trời chiếu rọi khúc xạ thành vô số những mảnh cầu vồng bé xíu. Ngàn năm triệu năm, những phiến đá nằm lặng im như thế, với vẻ đẹp của sự thâm trầm mang đầy dấu vết thời gian.
Lời của đá là lời của lặng im. Giữa bốn bề đá núi, chỉ nghe thanh âm của cỏ lá khẽ cựa mình xác xao trong gió. Đá lớn đá bé, đá mẹ đá con chen chúc trong một trật tự vững chãi. Những thân đá lặng nằm nhìn mưa nắng, nhìn cỏ cây hoa lá reo vui, nhìn mây trời bốn mùa thản nhiên bềnh bồng vấn vít với mình. Cần bao nhiêu thời gian của sự biến thiên để tự nhiên tác tạo nên trăm ngàn những hình hài của đá? Nơi thì như những thạch trụ chống trời xếp vòng trong vòng ngoài, lớp này lớp khác, rất trật tự và ngăn nắp. Chỗ lại vương vãi như một trận địa hỗn độn. Nơi như người phụ nữ ôm con ngóng chồng. Chỗ lại như nam thanh nữ tú tình tự bên nhau… Con người cứ thế dựa vào hình hài của đá mà đặt tên cho chúng. Trái đất này có bao nhiêu đời đá có tên và bao nhiêu những đời đá khác người ta chỉ gọi chung chung là đá?
Từ khi xuất hiện sự sống loài người thì đá đã gắn bó với người. Thứ công cụ đầu tiên con người sáng tạo ra để phục vụ đời sống của mình là đá. Đá dùng làm vũ khí tự vệ, săn bắt; đá dùng để chặt, đào, ghè, đẽo; đá còn dùng để làm ra lửa sưởi ấm cho bao nhiêu kỷ đã qua. Chẳng bao giờ đá tự mình cất lời, cho đến khi con người làm ra máy móc để xác minh tuổi đá. Đá lại như nói giúp những niên kỷ đã dằng dặc trôi qua về sự sống tồn tại dưới những mái đá, trong những hang sâu. Từ thuở nào đó, khi đá đã giúp con người làm ra của cải, được ăn no mặc ấm thì con người lại nghĩ ra việc dùng đá chế tác thành những vật trang sức để làm đẹp cho mình, rồi dùng đá dựng xây nên những công trình kỳ vĩ. Những nét chữ đầu tiên mà loài người còn ghi dấu là ở trên những vách đá, giúp cho người đời sau vén bức màn ẩn sâu trong quá khứ, giải mã được lịch sử cha ông mình. Lặng im như đá mà ôm trong lòng nó bao nhiêu là câu chuyện.
Lời của đá là lời của sự nhẫn nại. Hãy ngồi lại và quan sát cái hốc đá khum khum như lòng một bàn tay ôm giữ vốc đất vừa đủ chỗ để gieo vào một hạt bắp. Cái lòng tay đá ấy nhẫn nại giữ gìn cái vốc đất ấy trong suốt một mùa vụ, cho đến khi cây bắp đã tận hiến hết đời mình. Cái lòng tay đá ấy chẳng khác gì tấm lòng một người mẹ, vun đắp và chở che những mùa vụ cho đời. Hãy thử nhìn những viên đá cuội với dáng hình tròn trịa đẹp đẽ. Chúng đã mất bao nhiêu thời gian chịu đựng những va đập, tự mài mòn mình đi để có được vẻ tròn trịa hoàn hảo của một viên cuội? Cũng tựa như thế. Bao lâu để tự nhiên tạo tác một tảng đá xù xì thành hình thù dáng khối để người ta phải liên tưởng rồi gọi tên thành Vọng Phu, Trống Mái, Gà Chọi, Núi Đôi?… Bao lâu để những khối đá vô tri trở thành những kỳ quan khiến người người thích thú? Những lớp đá nằm im lìm trong lòng đất, dưới đáy biển đã nhẫn nại làm phần “nền móng” vững chắc góp mặt vào sự sống của vạn vật. Trăm ngàn con sông con suối đêm ngày luồn lách qua những khe đá để đem về nguồn nước mát lành. Bao đời người trôi qua vẫn thấy những đời đá mang trong mình những truyền thuyết, nhẫn nại im lìm trong nắng gió và mây trời.
Nghĩ đến đá là nghĩ đến sự trầm ngâm, vững chãi, lặng lẽ và nhẫn nại. Đá chỉ cất lời khi hòa quyện vào đời sống của nước tạo thành tiếng róc rách suối khe. Đá chỉ cất lời thành những giai âm trầm bổng dưới đôi tay của người nghệ sĩ khi đã chịu đựng sự gọt giũa thành một thứ nhạc cụ giản dị và mộc mạc. Trăm năm triệu năm, những phiến đá mãi trầm ngâm lặng lẽ xếp chồng lên nhau thành núi thành đồi, nằm lặng bên nhau thành ghềnh thành thác, thành tường thành lũy. Lặng lẽ vô tri giữa cuộc đời, nhưng đá đã trở thành một phần không thể thiếu để kiến tạo nên sự sống.
Tôi đang ở trên một cao nguyên, mà gần như nhìn chỗ nào cũng có thể chạm vào đá. Một bình minh vừa ló rạng trên những ngọn cây, tôi nghe những thanh âm ầm ào của thác nước từ trên cao dội xuống, vọng vào núi rừng. Chợt bên tai tôi như vẳng lên những giọt đàn đá trong trẻo, tựa hồ tiếng những giọt nước đang long tong nhảy nhót từ vòm mái hang đua ra vách núi, lại tựa hồ tiếng dòng suối dưới kia rí rách luồn qua những khe đá, xuôi về phía mát lành.
ĐÀO AN DUYÊN
 

Có thể bạn quan tâm

Vở ca kịch bài chòi trò chơi của quỷ: Tôn vinh chiến sĩ công an, cảnh tỉnh kẻ lầm lạc

Vở ca kịch bài chòi trò chơi của quỷ: Tôn vinh chiến sĩ công an, cảnh tỉnh kẻ lầm lạc

(GLO)- Vở diễn Trò chơi của quỷ do Ðoàn ca kịch bài chòi Bình Ðịnh (thuộc Nhà hát Nghệ thuật truyền thống tỉnh Gia Lai) dàn dựng vừa giành huy chương đồng tại Liên hoan Nghệ thuật sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc về “Hình tượng người chiến sĩ Công an nhân dân” lần thứ V-năm 2025.

"Núi trên đất bằng"

"Núi trên đất bằng"

(GLO)- Tiến sĩ Hà Thanh Vân đã nhận xét Tiểu thuyết "Núi trên đất bằng" của Võ Đình Duy là một tác phẩm văn chương đầu tay ra mắt năm 2025, đánh dấu bước chuyển đầy bất ngờ từ một kiến trúc sư trẻ sống ở Gia Lai sang hành trình kiến tạo thế giới văn chương.

NHÀ THƠ ĐÀO AN DUYÊN: Thiết tha giữ lại những xanh tươi cuộc đời

Nhà thơ Đào An Duyên: Thiết tha giữ lại những xanh tươi cuộc đời

(GLO)- Với nhà thơ Đào An Duyên, đọc và viết chính là hành trình nuôi chữ. Trong hành trình ấy, chị chọn một lối đi riêng, chắt chiu xúc cảm, gửi tiếng lòng vào từng con chữ với niềm mong giữ lại những xanh tươi cuộc đời, từ đó góp thêm một giọng thơ giàu hương sắc cho văn chương Gia Lai.

BẢO TỒN CÁC KỊCH BẢN TIÊU BIỂU CỦA HÁT BỘI BÌNH ĐỊNH: Nên tìm hướng đi mới, phù hợp thực tế

Bảo tồn các kịch bản tiêu biểu của hát bội Bình Định: Nên tìm hướng đi mới, phù hợp thực tế

(GLO)- Hát bội Bình Định là một di sản văn hóa đặc sắc với nhiều vở tuồng kinh điển như: Sơn Hậu, Tam nữ đồ vương, Ngũ hổ Bình Tây, Hồ Nguyệt Cô hóa cáo (còn có tên khác là Chém cáo, Cổ miếu vãn ca) của Nguyễn Diêu, Trầm hương các, Diễn võ đình và Cổ thành… của Đào Tấn.

Khẳng định vị thế là cơ quan báo chí chủ lực

Khẳng định vị thế là cơ quan báo chí chủ lực

Để chào đón thời khắc đặc biệt của đất nước, của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; thực hiện nhiệm vụ cao cả với vai trò, vị thế là cơ quan ngôn luận của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; thực hiện nhiệm vụ mà người đứng đầu hệ thống Mặt trận đã tin tưởng giao phó; kể từ tháng 7.2025, Báo Đại đoàn kết ra mắt ấn phẩm Tinh hoa Việt bộ mới.
Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

(GLO)- Nếu như Tây Bắc có “tứ đại danh đèo”: Mã Pí Lèng, Ô Quy Hồ, Pha Đin, Khau Phạ thì vùng duyên hải miền Trung lên đại ngàn Tây Nguyên cũng có “ngũ danh đèo”: An Khê, Phượng Hoàng, Khánh Lê, Ngoạn Mục, Violak.

default

Địa phận Phủ Hoài Nhơn được xác lập năm Hồng Đức thứ 2 (1471), là miền “viễn châu” khá rộng; sau hơn 550 năm, vùng đất rộng lớn lúc ban đầu được phân chia thành nhiều tỉnh thuộc Nam Trung bộ và Bắc Tây Nguyên. 
Pleiku, miền nhớ...

Pleiku, miền nhớ...

(GLO)- Nếu tính từ dấu mốc ký Nghị định Toàn quyền Đông Dương thành lập đại lý hành chính Pleiku thuộc tỉnh Kon Tum ngày 24-5-1925, Pleiku với ý nghĩa một địa danh cả về cách đọc và cách viết đã ra đời và tồn tại đến ngày nay đã được 100 năm.

Ðại ngàn nối liền những niềm vui

Ðại ngàn nối liền những niềm vui

Trong ngôi nhà sàn dưới chân núi ở làng K8, xã Vĩnh Sơn (huyện Vĩnh Thạnh), Nghệ nhân nhân dân Ðinh Chương nở nụ cười sảng khoái, hồ hởi nói: “Bà con trong làng đang trông chờ ngày 1.7.2025, để không chỉ núi liền núi, sông liền sông mà đồng bào Bana ở hai tỉnh trước đây sẽ về chung mái nhà tỉnh Gia Lai mới”.
Tổng Bí thư Tô Lâm dự khai mạc Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp”

Tổng Bí thư Tô Lâm dự khai mạc Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp”

Nhân dịp kỷ niệm 110 năm ngày sinh Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh (1.7.1915 – 1.7.2025), sáng 29.6, tại Hà Nội, Văn phòng Trung ương Đảng tổ chức Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp” nhằm tri ân những cống hiến to lớn của đồng chí Nguyễn Văn Linh đối với Đảng, đất nước và nhân dân. Tổng Bí thư Tô Lâm dự và cắt băng khai mạc Triển lãm.
Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Triển khai trong thời gian chưa tròn 1 năm, Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025 đã thu hút nhiều người yêu văn chương trong và ngoài tỉnh tham gia. Tác phẩm được gửi về không chỉ thể hiện sự đầu tư công phu về nội dung và hình thức, mà còn góp phần lan tỏa hình ảnh vùng đất Bình Ðịnh giàu bản sắc văn hóa, chiều sâu lịch sử.
Núi lửa Chư Đang Ya (huyện Chư Păh) đã đi vào thơ của tác giả Nguyễn Thanh Mừng. Ảnh: Phạm Quý

Cao nguyên trong thơ Nguyễn Thanh Mừng

(GLO)- Tên tuổi nhà thơ Nguyễn Thanh Mừng gắn liền với các tập thơ “Rượu đắng”, “Ngàn xưa”, .... Viết không nhiều nhưng thơ ông lại có mặt trong hầu hết các tuyển tập danh tiếng thơ Việt Nam hiện đại. Mấy năm gần đây, ông dành tình thương mến với Tây Nguyên và viết nhiều về vùng đất này.

null