Huyền thoại về vị "Vua gió" cuối cùng

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

(GLO)- Phú Thiện là vùng đất ẩn chứa nhiều giai thoại về những Pơtao được biết đến với sức mạnh siêu nhiên có thể hô mưa, gọi gió. Trong màn sương huyền thoại ấy, chúng tôi đã đến đây để tìm hiểu về một Pơtao, mà người Jrai thường gọi là Pơtao Angin (Vua gió)…

Ông là Siu Bam hay còn gọi là Ơi Bam-Pơtao Angin (SN 1920, tại xã Chư A Thai, Gia Lai-Kon Tum (cũ), mất năm 1988), được dân làng tôn làm Pơtao vào năm 1969, là “Vua gió” đời thứ 5 ở Plei Măng, cũng là vị “Vua gió” cuối cùng.

Huyền bí về Pơtao Angin

Tháng 12, Phú Thiện vẫn nắng gắt sau những cơn mưa cuối mùa, trời vẫn xanh trong. Chúng tôi đến Plei Măng, nơi đã từng một thời Siu Bam “làm vua”. Men theo con đường nhỏ đã được bê tông hóa theo chương trình nông thôn mới để vào làng; căn nhà sàn của vị “Vua gió” ngày ấy vẫn còn sừng sững sau bao nhiêu mùa mưa nắng. Đó là một căn nhà sàn nhỏ thường thấy của đồng bào Jrai trên vùng đất này. Do đã hẹn trước nên bà Ksor H’Nhriu là con gái của Pơtao Angin-Ơi Ban đã ra đón chúng tôi ngay từ đầu cổng. Vừa bước vào nhà, chưa kịp mời nước khách xa, bà Ksor H’Nhriu đã gọi đứa cháu gái mang những kỷ vật của Pơtao Angin cho chúng tôi xem và kể lại những câu chuyện huyền bí về ông.
 

Bà Ksor H’Nhriu cho chúng tôi xem 2 ghè rượu cổ còn lại của “Vua gió”. Ảnh: L.A
Bà Ksor H’Nhriu cho chúng tôi xem 2 ghè rượu cổ còn lại của “Vua gió”. Ảnh: L.A

Theo lời của bà Ksor H’Nhriu, năm 1969 vị “Vua gió” đời thứ tư là Siu Ba từ giã cõi trần, người Jrai ở Plei Rơ Bai đã chọn Siu Bam “kế vị”. Các già làng cho rằng Siu Bam là người được Yàng yêu thích, nên được lên làm Pơtao để giúp dân làng cầu mưa, gọi gió và cúng cho người ốm, người điên cũng như những lúc mùa màng thất bát. Bà cũng không biết vì sao người Jrai ở đây gọi  là Pơtao Angin. Nhưng khác với các bậc Pơtao mang yếu tố thần quyền ở Tây Nguyên như “Vua lửa”, “Vua nước”, đã lên làm Pơtao Angin thì không được cưỡi voi, cưỡi ngựa hay đi xe mà chỉ đi bộ, vì đi các phương tiện sẽ có gió cuốn theo mưa bão.

Bà kể rằng, năm 1971, đứa cháu trai của bà Siu Bót mời Pơtao Angin đi dự một phiên xét xử ở Plei Blrok. Do mặt trời đã lên quá đỉnh núi, nên cháu trai bà giục ông lên xe để chở đi cho kịp giờ. Chiếc xe lăn bánh được chừng vài trăm mét, bỗng dưng trời đang nắng gắt chuyển tối sầm, mây đen ùn ùn kéo đến, trời nổi gió cuốn theo bụi mù làm chiếc xe chao đảo lao vào vệ đường rồi gãy đôi. Bà Ksor H’Nhriu cũng được nghe các già làng kể lại rằng: Vào khoảng năm 1980, Ơi Bam đi ăn nhà mả ở Plei Tơmul, khi ché rượu cần vừa mới được mở ra, Ơi Bam thấy Ơi Aluynh (Pơtao Pui đời thứ 14) đi ngang qua liền mời vào cùng uống rượu. Khi hai Ơi vừa giáp mặt nhau, bỗng một cơn gió lốc từ đâu kéo đến cuốn bay cả căn lều mà Ơi Bam và Ơi Luynh đang ngồi…

Một biểu tượng bị thất truyền

Năm đó, trời Plei Măng nắng to, mọi con sông, con suối quanh làng đều khô cạn, cây cối héo khô. Người Jrai phải vào rừng chặt ống tre, ống trúc để chắt từng giọt nước. Không chịu nổi cái nắng, cái khát, dân làng khiêng nào heo, gà, rượu ghè… đến để xin Pơtao Angin cầu mưa cứu giúp dân làng...

Lễ vật cầu mưa gồm một con gà, một ghè rượu lớn, một chén đồng và một đĩa lớn đựng thịt heo được đặt trên đàn dựng ở gò đất trống đầu làng. Vua gió trong bộ lễ phục màu trắng cùng hai trợ lý là Siu Ma Sâm và Siu Blơl và 5 người già trong làng bắt đầu làm lễ. Cả ngày hôm đó, dân làng phải bỏ hết công việc nương rẫy, chỉ ở nhà khua chiêng, đánh trống để phục lễ gọi gió, cầu mưa. Sau khi đọc lời khấn, “Vua gió” đưa gươm báu chỉ về tứ phía để mời các thần về dự lễ và cho gió, cho mưa giúp dân làng qua cơn khô hạn.

Thật kỳ diệu, sau khi dứt lời khấn cầu, gió thốc lên từng cơn, mây đen ùn ùn kéo đến, giông tố nổi lên rồi mưa như trút nước. Người dân Plei Măng chỉ biết hướng về phía Pơtao Angin lập đàn cầu gió, cầu mưa mà cúi lạy… Sau lần đó, vua gió còn được dân làng ở mãi tận Krông Pa mời về làm lễ giúp dân gọi gió, cầu mưa và cứu chữa cho người ốm, người điên khỏi bệnh…

Bà Ksor H’Nhriu lại kể rằng: Sau khi Pơtao Angin cuối cùng qua đời, đáng lẽ ra phải được chôn riêng theo nghi lễ của một bậc Pơtao. Thể theo ước nguyện của ông khi mất được chôn chung với vợ và cũng làm lễ Pơthi (bỏ mả) và dân làng đã làm đúng như vậy. Từ đó dân làng cũng không chọn ai lên làm vua nữa, nên biểu tượng “Vua gió” đến đời thứ 5 đã bị thất truyền.

Cũng do quy ước khi lên làm Pơtao thì không có ruộng đất, nên cuộc sống của “Vua gió” cũng nghèo như bao nhiêu người Jrai trên mảnh đất này. Tài sản mà “Vua gió” để lại trước lúc từ giã cõi trần chỉ có những vật dụng dùng trong những lần làm nghi lễ cúng cầu gió, cầu mưa gồm: một bát đồng, một đĩa lớn, một nồi đồng, hai ghè rượu lớn, ba chiêng đồng, ba lục lạc tròn. Nhưng trước đây, các vật dụng nghi lễ này đã mất đi một nồi đồng và ba lục lạc tròn. Bây giờ, chỉ còn chiếc chén đồng và hai ghè rượu cổ là những gì còn lại của vị “Vua gió” cuối cùng mà “hậu duệ” của ông còn gìn giữ. Còn chuyện về thanh gươm, tuyệt nhiên bà Ksor H’Nhriu không kể vì sợ loạn thần và hiện tại thanh gươm cũng đã bị mất...

Dù đã từng trong dòng tộc của Pơtao Angin, nhưng đến nay đời sống của “hậu duệ” của ông cũng bình thường như bao nhiêu người dân Jrai trên mảnh đất này. Họ không còn nghèo đói, cuộc sống đã khấm khá hơn nhờ biết chăm chỉ làm ăn. Trong số họ, có người làm Công an xã, có người đang theo học đại học… Những câu chuyện về “Vua gió” chỉ còn là hoài niệm đang phai dần theo dòng chảy của thời gian.

Lê Anh

Có thể bạn quan tâm

Sê San: Sông kể chuyện đời…

Sê San: Sông kể chuyện đời…

(GLO)- Dòng Sê San miệt mài chở nặng phù sa; sóng nước bồng bềnh không chỉ kể câu chuyện mưu sinh, bảo vệ phên giậu, mà còn gợi mở tương lai phát triển bền vững, góp phần khẳng định vị thế của vùng biên trong hành trình dựng xây quê hương, đất nước.

Chiếc nỏ của người lính trận Ia Drăng

Chiếc nỏ của người lính trận Ia Drăng

(GLO)- Mang ra chiếc nỏ được cất giữ hơn 30 năm, ông Siu Long (làng Gòong, xã Ia Púch, tỉnh Gia Lai)-nhân chứng trong trận đánh thung lũng Ia Drăng 60 năm trước chậm rãi nói: “Tôi muốn tặng món quà Tây Nguyên này cho một người bạn đến từ nước Mỹ”.

Ông Ksor Yung có lối sống trách nhiệm, gần gũi nên được mọi người quý mến. Ảnh: R’Ô Hok

Ksor Yung: Từ lối rẽ sai lầm đến con đường sáng

(GLO)- Từ một người từng lầm lỡ, ông Ksor Yung (SN 1967, ở xã Ia Rbol, tỉnh Gia Lai) đã nỗ lực vươn lên trở thành người có uy tín trong cộng đồng. Ông tích cực tham gia vận động, cảm hóa những người sa ngã, góp phần giữ gìn an ninh trật tự và củng cố khối đại đoàn kết dân tộc.

Trung tá Cao Tấn Vân (thứ 2 từ phải sang)-Phó Đội trưởng Phòng An ninh đối ngoại (Công an tỉnh Gia Lai) chụp ảnh cùng đồng đội. Ảnh: NVCC

Cống hiến thầm lặng vì sứ mệnh cao cả

(GLO)- Hành trình "gieo hạt" hòa bình bắt đầu từ những con người bình dị. Những cống hiến thầm lặng của họ vì sứ mệnh cao cả, góp phần tích cực đưa hình ảnh đất nước và con người Việt Nam yêu chuộng hòa bình đến bạn bè quốc tế.

Giới trẻ hào hứng tham gia các khóa học làm đèn lồng Trung thu thủ công

Hồi sinh Trung thu xưa

Giữa phố phường rực rỡ ánh đèn led, đèn ông sao và mặt nạ giấy bồi bất ngờ “tái xuất”, gợi lại ký ức những mùa trăng rằm xưa. Sự trở về của Trung thu truyền thống đã manh nha trong những năm gần đây, được nhiều người trẻ hào hứng đón nhận.

Gặp người lính Thành cổ năm xưa

Gặp người lính Thành cổ năm xưa

(GLO)- Trở về từ cuộc chiến khốc liệt ở Thành cổ Quảng Trị, cựu chiến binh Hồ Anh Hòa ít khi nhắc lại kỷ niệm chiến đấu với gia đình, con cháu. Bởi ông cho rằng, việc cầm súng lao vào cuộc chiến thời điểm ấy là trách nhiệm của một người con yêu Tổ quốc, “không nên công thần”.

Các cổ vật gốm sứ chén, bát, đĩa... được ngư dân nhặt được.

Làng cổ vật

Nép mình bên eo biển Vũng Tàu, thôn Châu Thuận Biển (xã Đông Sơn, huyện Bình Sơn, Quảng Ngãi) không chỉ nổi tiếng là “làng lặn Hoàng Sa” với truyền thống bám biển, giữ chủ quyền, mà còn được ví như “kho báu” lưu giữ hàng loạt cổ vật từ những con tàu đắm hàng thế kỷ dưới đáy đại dương.

'Phu sâm' ở núi Ngọc Linh

'Phu sâm' ở núi Ngọc Linh

Nhiều doanh nghiệp và người dân lên ngọn núi Ngọc Linh hùng vĩ ở TP.Đà Nẵng thuê môi trường rừng để trồng sâm, mở ra một nghề mới để đồng bào Xê Đăng bản địa mưu sinh suốt nhiều năm qua: 'phu sâm', tức nghề cõng hàng thuê.

Thầy giáo làng đam mê sưu tầm đồ xưa cũ

Thầy giáo làng đam mê sưu tầm đồ xưa cũ

(GLO)- Không chỉ bền bỉ gieo con chữ cho học trò nghèo, thầy Võ Trí Hoàn-Hiệu trưởng Trường Tiểu học và THCS Quang Trung (xã Ia Tul, tỉnh Gia Lai) còn là người đam mê sưu tầm đồ xưa cũ. Với thầy, mỗi món đồ là bài học sống động về lịch sử dân tộc mà thầy muốn kể cho học trò.

Tự hào 2 xã Anh hùng Ia Dơk, Kon Chiêng

Tự hào 2 xã Anh hùng Ia Dơk, Kon Chiêng

(GLO)- Trong kháng chiến chống Mỹ, xã Ia Dơk (tỉnh Gia Lai) là căn cứ cách mạng quan trọng, đồng thời cũng là nơi hứng chịu nhiều đau thương, mất mát. Những cánh đồng từng bị bom cày xới, những mái nhà bình yên hóa tro tàn, bao số phận người dân vô tội bị giặc sát hại.

Những cây đa trăm tuổi giữa đại ngàn Kon Ka Kinh

Những cây đa trăm tuổi giữa đại ngàn Kon Ka Kinh

(GLO)- Hàng trăm năm qua, những gốc đa lặng lẽ vươn mình trong rừng già Kon Ka Kinh, thấm đủ chuyện nhân sinh để hóa thành "chứng nhân" của đại ngàn. Quần thể đa cổ thụ không chỉ tạo nên cảnh quan kỳ vĩ, mà còn trở thành di sản tinh thần gắn bó với bao thế hệ cư dân sống dựa vào rừng.

Vào mùa xoay chín

Vào mùa xoay chín

(GLO)- Sau hơn 4 năm chắt chiu nhựa sống, hấp thụ tinh hoa đất trời, những cây xoay ở cánh rừng Kbang, Sơn Lang, Đak Rong đã bung hoa kết trái. Vào mùa xoay chín, người dân cũng đón “lộc rừng”, mang về nguồn thu nhập đáng kể.

Dệt những sợi kí ức giữa đại ngàn

Dệt những sợi kí ức giữa đại ngàn

Khi sản phẩm công nghiệp ngày càng tràn ngập thị trường thì ở vùng núi rừng Đưng K’nớ (xã Đam Rông 4, tỉnh Lâm Đồng) vẫn còn những người phụ nữ cần mẫn bên khung cửi, kiên nhẫn nhuộm từng sợi chỉ, dệt từng hoa văn. Những tấm thổ cẩm ra đời từ nơi đây là hơi thở níu giữ kí ức truyền thống đại ngàn.

Dặm dài Trường Lũy

Dặm dài Trường Lũy

(GLO)- Trường Lũy là một phức hợp bao gồm: lũy-bảo (đồn)-đường, hình thành từ thời chúa Nguyễn, xây dựng quy mô dưới triều Nguyễn; đi qua địa phận 3 tỉnh trước đây: Quảng Nam, Quảng Ngãi và Bình Định.

null