Phố thị nơi tôi sinh ra cũng không chia 4 mùa rõ rệt để được biết đến sự hiện hữu rõ ràng mà tha thướt của mùa thu. Vậy mà một ngày, thật tình cờ, hương ổi đánh thức “mùa thu” trong tôi giữa heo may gió ngàn, cũng ngỡ ngàng và ý vị như câu thơ của Hữu Thỉnh: “Bỗng nhận ra hương ổi/Phả vào trong gió se/Sương chùng chình qua ngõ/Hình như thu đã về”.
Thì ra, không chỉ có hương cốm, hương thị, hồn thu còn nói với ta bằng dịu dàng hương ổi để phố nối với vườn, đất với trời cứ ân cần vấn vít nối nhau bằng nỗi nhớ êm đềm những ngày tháng đã trôi xa.
 |
Minh họa: H.T |
Khi mây không còn ướt sũng và nắng đã hong khô như tấm lụa ngà phất phơ giữa bầu trời xanh, cũng là lúc cây cối, vườn tược vừa được tắm táp mát mẻ, chim chóc ở đâu hớn hở bay ra mừng ngày mới. Lũ nhỏ chúng tôi cũng í ới gọi nhau vào làng hái quả.
Còn nhớ, bên này đường nhựa là phố, là nhà, bên kia là vườn, là làng. Làng sum suê bóng mát, la đà lá, lúc lỉu quả. Con đường mòn dẫn lối vào như mở ra một không gian khác, tịch tĩnh, yên bình. Đất đã khô ráo, áo vỏ mắt tre lăn tròn xạc xào trong gió nhẹ, mùi nồng ẩm của lá mục khởi lên dưới nắng vàng.
Chao ôi nhớ! Một khoảng trời kỷ niệm ửng hồng cả tuổi thơ, bừng sáng như miền cổ tích nào chưa xa. Vị ổi thơm ngòn ngọt, chan chát, đọng vị chua thanh nơi đầu lưỡi. Tôi không hiểu sao trong nỗi nhớ của lũ trẻ con chúng tôi, thời đó, trái ổi lại hấp dẫn đến thế. Để bây giờ, ổi đỏ, vàng, trắng, ổi xá lị, ổi lê, ổi nếp... ẩn vào trong những giấc mơ. Có lẽ đó là thứ quả khiến trẻ con ăn hoài không chán.
Vào mùa ổi chín, từ sáng đến chiều nhẩn nha trong vườn, chúng tôi có hôm mê chơi còn ăn ổi thay cơm mà chẳng thấy xót ruột. Chỉ cần chén muối hột giã thêm vài ba quả ớt là sống động cả mùa hè tuổi thơ.
Tôi còn nhớ mãi những hàng ổi sẻ. Quả không to nhưng hạt nhỏ, ruột giòn, chua thanh ngọt dịu. Đó là hàng ổi mà bọn trẻ chúng tôi “cưng” nhất, khi nào vào vườn là tăm tia đầu tiên và sẽ trở lại cuối cùng. Có những khi máu nghịch ngợm nổi lên, chúng tôi ham vặt trái, cắn vài miếng rồi thả lăn lóc dưới gốc cây.
Lớn lên, trong những lần hàn huyên ôn lại kỷ niệm tuổi thơ, tôi vẫn nhớ mãi câu chuyện nhỏ của một người chị bạn. Cái tuổi vô tư nghịch dại, cứ thấy cây có trái là vặt, bất kể non hay già, rồi thoải mái cắn, quăng đầy gốc, có biết đến xót cây, tiếc của. Có lần, bố chị đã nhặt tất cả những quả ổi bị cắn nham nhở ấy xếp một thành hàng dài, để đấy và… không nói gì! Nhưng chị kể, sự im lặng ấy đã đi theo mãi vào nỗi nhớ, suy nghĩ của tuổi thơ và lớn dần lên thành một bài học không nhỏ về sự trưởng thành.
Bây giờ, thỉnh thoảng vào làng chơi, những vườn ổi sai trĩu quả xưa đã không còn, cái thênh thang rộng lớn của không gian vườn tược cũng thu hẹp. Lác đác vài nhà, bà con trồng dăm ba cây ổi trước sân. Nhưng vẫn thân thương như thế, cành mảnh khảnh, cây không cao để lũ trẻ con trèo được, quả vẫn lúc lỉu chín đợi chờ. Cây ổi, người bạn của trẻ con vẫn ân cần, hào phóng như thế.
Theo đà phát triển của công nghiệp, nhiều vườn cây trái được quy hoạch thành farm, thậm chí là farm hữu cơ. Nhiều vườn ổi cây thấp hơn đầu người một chút nhưng quả được bao trắng cành, giống ổi cũng thật phong phú.
Phong phú là vậy, nhưng thật khó để tìm lại hương vị xưa, nhất là hương ổi sẻ. Có phải ký ức về những ngày nắng gió mây trời lồng lộng của tuổi thơ, những ngày “đầu trần chân đất” bé dại vô tư rong chơi đã kết đọng thành nỗi nhớ không sao tìm lại? Để vị ổi, hương xưa cứ chợp chờn trong những giấc mơ.
Ngày nay, khi đủ đầy, người ta tìm mọi cách để được thưởng thức trái cây sạch. Còn ngày xưa, mọi thứ thật tự nhiên. Cây đến mùa ra hoa đậu quả, trái chín chờ tay người hái. Cây với mùa, cứ tuần hoàn chắt chiu nhựa thơm, dưỡng chất và hương đất trời để dâng trái đượm cho người luôn biết nâng niu chờ đón.
Những mùa ổi đi qua tuổi thơ, lắng trong ký ức ngọt lành và thơm mát, nuôi dưỡng tâm hồn. Chợt nhớ và thấm thía câu thơ: “Con đi qua trăm bể/ Mơ một triệu mùa xuân/Cuối cùng nơi muốn đến/Lại là nơi đã từng”. Nơi đã từng ấy là vị cũ, hương xưa, vườn kỷ niệm của tôi.
