Hiện thực đời sống ở đâu trong văn chương Gia Lai?

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Ở thời điểm hiện tại, nhìn vào lực lượng sáng tạo văn học Gia Lai đã có thể tự hào. Nếu những năm 80 của thế kỷ trước, đội ngũ này (bao gồm cả Kon Tum lúc ấy) chưa quá con số 20 thì nay số hội viên chi hội văn học đã lên đến con số 64 và dồi dào sức sáng tạo.

Những năm gần đây, mỗi năm, Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh nhận được cả trăm tác phẩm đủ các thể loại (trừ kịch bản sân khấu) gửi về để xét đầu tư, tài trợ theo quy chế của Nhà nước. Có thể nói, đây là sự nỗ lực rất đáng trân trọng.

Dồi dào về số lượng nhưng chất lượng tác phẩm thì lại còn nhiều điều đáng bàn. Ở đây chỉ đề cập vấn đề đưa hiện thực đời sống vào tác phẩm.

Với mảng văn xuôi, đề tài chủ yếu được các tác giả phản ánh là về những vấn đề liên quan đến hôn nhân, gia đình với những cuộc tình không toại nguyện, chuyện ngoại tình, mối tình tay đôi, tay ba. Rộng hơn chút nữa trong mối quan hệ láng giềng, đồng nghiệp nơi công sở thì chủ yếu cũng là những cuộc tình bí mật; thói lừa lọc, tàn hại nhau…

Với thơ, đề tài gần như cũng chẳng khá hơn khi chỉ thấy tâm trạng cô đơn, nỗi buồn hoang hoải, chênh chao. Người đọc tự hỏi: Phải chăng cuộc sống bây giờ chỉ có như vậy và đấy mới là điều mà người sáng tạo văn chương quan tâm nhất hiện nay?

Tác giả Đào An Duyên (bìa trái) và Tạ Chí Tào (ở giữa) tại chương trình giới thiệu tác giả, tác phẩm tối 31-10-2023. Ảnh: P.D

Tác giả Đào An Duyên (bìa trái) và Tạ Chí Tào (ở giữa) tại chương trình giới thiệu tác giả, tác phẩm tối 31-10-2023. Ảnh: P.D

Không đâu xa, nếu có điều kiện đọc lại những tác phẩm đăng trên Tạp chí Văn nghệ Gia Lai trước năm 1990 đã có thể cảm nhận một điều rất khác. Khó có thể nói tất cả những sáng tác thời điểm đó hay hơn bây giờ nhưng điều không thể phủ nhận là các tác phẩm này luôn đề cao tiêu chí phản ánh hiện thực đời sống.

Một cuộc sống hiện thực với những vật vã lo toan, những giọt mồ hôi chát mặn trên nương rẫy; những xung đột gay gắt giữa cái cũ và cái mới; niềm vui lấp lánh sau thành quả của những cuộc mưu sinh. Đặc biệt là sự sống động của một giai đoạn lịch sử với hình ảnh những con người cháy hết mình vì lý tưởng của dân tộc…

Còn hiện nay, những đề tài đó đã gần như trở thành “của hiếm”. Vẫn biết tình yêu, hôn nhân, hạnh phúc gia đình là đề tài muôn thuở. Trong cuộc sống ngày nay, những mối quan hệ đó lại càng phức tạp, thậm chí là mong manh dễ vỡ, nhưng tất cả đâu chỉ có thế.

Nói về thơ, tất nhiên là chẳng ai cấm nhà thơ buồn. Trong lịch sử văn học, nhiều nỗi buồn đã trở thành những áng văn chương tuyệt tác. Tuy nhiên, đó là những nỗi buồn mang tính thời đại, những nỗi buồn có thật chứ không phải là nỗi buồn vụn vặt, giả tạo “đụng vào đâu cũng buồn” khiến người đọc khó lòng cộng hưởng, sẻ chia.

Công bằng mà nói, không phải tất cả các tác phẩm văn chương hôm nay đều như vậy. Một số tác giả cũng đã rất cố gắng đưa hiện thực cuộc sống vào tác phẩm của mình. Tuy nhiên, có thể nói, đến thời điểm này vẫn còn rất ít thành công. Điều dễ nhận thấy là hiện thực trong tác phẩm vẫn chưa thật, nếu không nói là vẫn còn một cái gì đó giả tạo, gán ghép.

Đặc biệt là viết về đời sống đồng bào dân tộc thiểu số thì điều này lại càng thấy rõ. Rất ít tác giả đưa được vào tác phẩm của mình hơi thở thật sự của cuộc sống hôm nay ở buôn làng. Đọc các tác phẩm của nhà văn lớp trước, chỉ đôi dòng đối thoại đã thấy “chất Tây Nguyên” hiện lên không thể lẫn.

Còn với nhiều nhà văn Gia Lai hôm nay, chưa nói ngôn ngữ, lối suy nghĩ, diễn biến tâm lý nhân vật cứ như... một cán bộ người Kinh mà đụng đến văn hóa phong tục là độc giả am hiểu đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số lại nhặt ra không ít “hạt sạn”. Điều này cho thấy vốn sống của người sáng tạo văn học hiện nay vẫn còn hạn chế.

“Tôi không tin một tác phẩm văn học thiếu hiện thực đời sống lại có thể sống được trong lòng người đọc”-một nhà văn nổi tiếng đã từng nói như thế.

Người đầu bếp dù có tài chế biến, dù có phương tiện nấu nướng hiện đại nhưng nguyên liệu dở thì cũng khó lòng tạo được món ăn ngon. Cũng như với nhà văn, dù có dùng phương pháp sáng tác gì, tài thuật ngôn từ bóng bẩy đến đâu nhưng thiếu hiện thực đời sống thì người đọc cũng sẽ dễ lãng quên tác phẩm của họ.

Có thể bạn quan tâm

"Núi trên đất bằng"

"Núi trên đất bằng"

(GLO)- Tiến sĩ Hà Thanh Vân đã nhận xét Tiểu thuyết "Núi trên đất bằng" của Võ Đình Duy là một tác phẩm văn chương đầu tay ra mắt năm 2025, đánh dấu bước chuyển đầy bất ngờ từ một kiến trúc sư trẻ sống ở Gia Lai sang hành trình kiến tạo thế giới văn chương.

NHÀ THƠ ĐÀO AN DUYÊN: Thiết tha giữ lại những xanh tươi cuộc đời

Nhà thơ Đào An Duyên: Thiết tha giữ lại những xanh tươi cuộc đời

(GLO)- Với nhà thơ Đào An Duyên, đọc và viết chính là hành trình nuôi chữ. Trong hành trình ấy, chị chọn một lối đi riêng, chắt chiu xúc cảm, gửi tiếng lòng vào từng con chữ với niềm mong giữ lại những xanh tươi cuộc đời, từ đó góp thêm một giọng thơ giàu hương sắc cho văn chương Gia Lai.

BẢO TỒN CÁC KỊCH BẢN TIÊU BIỂU CỦA HÁT BỘI BÌNH ĐỊNH: Nên tìm hướng đi mới, phù hợp thực tế

Bảo tồn các kịch bản tiêu biểu của hát bội Bình Định: Nên tìm hướng đi mới, phù hợp thực tế

(GLO)- Hát bội Bình Định là một di sản văn hóa đặc sắc với nhiều vở tuồng kinh điển như: Sơn Hậu, Tam nữ đồ vương, Ngũ hổ Bình Tây, Hồ Nguyệt Cô hóa cáo (còn có tên khác là Chém cáo, Cổ miếu vãn ca) của Nguyễn Diêu, Trầm hương các, Diễn võ đình và Cổ thành… của Đào Tấn.

Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

(GLO)- Nếu như Tây Bắc có “tứ đại danh đèo”: Mã Pí Lèng, Ô Quy Hồ, Pha Đin, Khau Phạ thì vùng duyên hải miền Trung lên đại ngàn Tây Nguyên cũng có “ngũ danh đèo”: An Khê, Phượng Hoàng, Khánh Lê, Ngoạn Mục, Violak.

default

Địa phận Phủ Hoài Nhơn được xác lập năm Hồng Đức thứ 2 (1471), là miền “viễn châu” khá rộng; sau hơn 550 năm, vùng đất rộng lớn lúc ban đầu được phân chia thành nhiều tỉnh thuộc Nam Trung bộ và Bắc Tây Nguyên. 
Pleiku, miền nhớ...

Pleiku, miền nhớ...

(GLO)- Nếu tính từ dấu mốc ký Nghị định Toàn quyền Đông Dương thành lập đại lý hành chính Pleiku thuộc tỉnh Kon Tum ngày 24-5-1925, Pleiku với ý nghĩa một địa danh cả về cách đọc và cách viết đã ra đời và tồn tại đến ngày nay đã được 100 năm.

Ðại ngàn nối liền những niềm vui

Ðại ngàn nối liền những niềm vui

Trong ngôi nhà sàn dưới chân núi ở làng K8, xã Vĩnh Sơn (huyện Vĩnh Thạnh), Nghệ nhân nhân dân Ðinh Chương nở nụ cười sảng khoái, hồ hởi nói: “Bà con trong làng đang trông chờ ngày 1.7.2025, để không chỉ núi liền núi, sông liền sông mà đồng bào Bana ở hai tỉnh trước đây sẽ về chung mái nhà tỉnh Gia Lai mới”.
Tổng Bí thư Tô Lâm dự khai mạc Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp”

Tổng Bí thư Tô Lâm dự khai mạc Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp”

Nhân dịp kỷ niệm 110 năm ngày sinh Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh (1.7.1915 – 1.7.2025), sáng 29.6, tại Hà Nội, Văn phòng Trung ương Đảng tổ chức Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp” nhằm tri ân những cống hiến to lớn của đồng chí Nguyễn Văn Linh đối với Đảng, đất nước và nhân dân. Tổng Bí thư Tô Lâm dự và cắt băng khai mạc Triển lãm.
Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Triển khai trong thời gian chưa tròn 1 năm, Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025 đã thu hút nhiều người yêu văn chương trong và ngoài tỉnh tham gia. Tác phẩm được gửi về không chỉ thể hiện sự đầu tư công phu về nội dung và hình thức, mà còn góp phần lan tỏa hình ảnh vùng đất Bình Ðịnh giàu bản sắc văn hóa, chiều sâu lịch sử.
Núi lửa Chư Đang Ya (huyện Chư Păh) đã đi vào thơ của tác giả Nguyễn Thanh Mừng. Ảnh: Phạm Quý

Cao nguyên trong thơ Nguyễn Thanh Mừng

(GLO)- Tên tuổi nhà thơ Nguyễn Thanh Mừng gắn liền với các tập thơ “Rượu đắng”, “Ngàn xưa”, .... Viết không nhiều nhưng thơ ông lại có mặt trong hầu hết các tuyển tập danh tiếng thơ Việt Nam hiện đại. Mấy năm gần đây, ông dành tình thương mến với Tây Nguyên và viết nhiều về vùng đất này.

Nơi chắp cánh đam mê âm nhạc

Nơi chắp cánh đam mê âm nhạc

(GLO)- Với đặc thù làm việc trong sự cô đơn, tĩnh lặng, nhiều kỹ thuật viên (KTV) có kinh nghiệm tại một số phòng thu trên địa bàn TP. Pleiku (tỉnh Gia Lai) đang âm thầm đứng sau những bản thu chất lượng của các ca sĩ chuyên và không chuyên, chắp cánh cho đam mê âm nhạc.

null