Bánh của sương và nắng

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Hồi còn nhỏ, tôi cảm nhận không khí ngày Tết ở quê bắt đầu từ việc làm bánh. Thông thường, rim mứt và các loại bánh ngọt được làm trước, bánh tét gói vào ngày cuối năm để đêm thức nấu và đón Giao thừa luôn thể. Trong các loại bánh quen thuộc ấy, bánh in là món hầu như nhà nào cũng “ưu tiên” làm nhiều nhất.
Nguyên liệu bánh in chỉ cần bột nếp và đường, cách làm đơn giản đến mức bất cứ đứa trẻ nào tầm mươi tuổi cũng có thể đổ bột vào khuôn rồi gõ ra chiếc bánh. Nhưng để ngon, đẹp thì đòi hỏi phải hội tụ nhiều yếu tố: bột nếp, đường, khuôn bánh, sự tinh tế trong nhiều khâu “chế biến” mà quan trọng nhất là canh sương.
Qua 20 tháng Chạp, nhà nào cũng mong có sương, chỉ có sương mới làm được cái bánh in thật ngon để ăn Tết! Khi những đợt gió bấc chùng xuống, dịu đi, cỏ gà trong vườn bắt đầu lún phún mầm trắng báo hiệu hơi xuân lèn đến. Và sương rơi, nhà nhà tranh thủ làm bánh in.
Khâu đầu tiên là rang gạo nếp. Bên thau nước là mủng nếp, dùng rá vo, gút gạo tới đâu rang tới đấy, đoán chừng hạt nếp thấm nước vừa đủ thì rang mới “dậy”, nếu còn khô rang bị “lỏi”, ngoài cháy mà trong chưa chín là bỏ hẳn. Nếu nước ngấm nhiều quá rang bị dính, lại mất công đem phơi cho ráo nước. Lò than cũng phải vừa lửa, già sẽ cháy, non thì hạt nếp bị chai, sượng trân.
Rang xong thì đi xay. Thời đó, cả xóm chỉ vài nhà có cối xay đá. Chiều tối, các bà, các mẹ đội mủng nếp đến xay. Người này xay thì người kia phải chờ. Họ rộn ràng bao nhiêu là chuyện: quần áo mới cho mấy đứa nhỏ, năm nay làm mấy món bánh, gói bao nhiêu cây bánh tét, con heo được mấy ký...
Minh họa: Ngọc Thủy
Minh họa: Ngọc Thủy
Bước quan trọng nhất để làm nên chất lượng của bánh là phơi sương, canh sao cho sương thấm vào bột vừa đủ. Kỳ lạ là phải phơi sương thì bánh mới bùi, mới thơm. Tùy vào sương nhiều hay ít mà phơi 2-4 ngày. Nửa đêm về sáng, trong xóm nhà nào cũng có người thức canh sương, thường là người già, gác nia bột lên giàn bầu, giàn mướp, một chặp phải ra trở cho sương thấm đều, tan sương là đem vào. Năm nào không được sương, cực chẳng đã bà con phải thắng nước đường để làm bánh, nhưng như vậy thì bột bị nở, chai và cứng đơ, không thơm và bánh không ngon.
Còn một công đoạn nữa là hoàn hảo: bánh làm xong xếp vào nia ngay ngắn rồi phơi nắng cho săn lại, để hoa văn không bị mờ. Dưới nắng, bánh trắng ngần, mịn màng, hình trái tim, hình bông hoa hiện rõ mồn một. Thỉnh thoảng, có vài tia nắng chiếu thẳng vào những hạt đường chưa được tán mịn làm nia bánh sáng lên nhấp nháy. Dường như, phải có hơi của đất trời thì bánh mới đẹp và ngon: sương ngọt bùi, nắng giòn thơm!
Ngày nay, bánh in không còn làm theo cách truyền thống. Nhưng mỗi khi Tết đến, giữa bao loại bánh kẹo bắt mắt về màu sắc, mẫu mã, chiếc bánh in trắng mịn vẫn toát lên nét đẹp riêng. Nó khơi dậy ký ức tuổi thơ cùng bầu không khí Tết xưa, khiến lòng người nao nao hướng về quê hương, nguồn cội.
PHAN VĂN THIÊN

Có thể bạn quan tâm

“Tổ quốc bên bờ sóng”

“Tổ quốc bên bờ sóng”

(GLO)- Đó là chủ đề cuộc thi và triển lãm ảnh nghệ thuật cấp quốc gia do Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan tổ chức nhằm thực hiện kế hoạch tuyên truyền về biển, đảo năm 2025.

Sáng tạo văn học nghệ thuật: Hành trình không đơn độc

Sáng tạo văn học nghệ thuật: Hành trình không đơn độc

(GLO)- Mặc nhiên, việc sáng tạo văn học nghệ thuật luôn mang tính độc lập và tự giác cao độ của mỗi văn nghệ sĩ, nhưng hành trình ấy sẽ không đơn độc nếu có sự dìu dắt chân tình của người đi trước. Tại phố núi Pleiku, nhiều tác giả trẻ đã tìm được điểm tựa tinh thần đáng quý như thế.

Nhạc sĩ Thụy Kha qua đời

Nhạc sĩ Thụy Kha qua đời

Nhạc sĩ Thụy Kha qua đời lúc 10h45 sáng 13/3 tại Hà Nội. Năm cuối đời, ông chống chọi với bệnh ung thư. Vài tháng gần đây, nhiều đồng nghiệp chia sẻ hình ảnh thăm nhạc sĩ Thụy Kha trong bệnh viện. 

Tiết mục múa của đơn vị Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng trình diễn tại Liên hoan nghệ thuật quần chúng huyện Ia Grai năm 2025.

Liên hoan nghệ thuật quần chúng lực lượng vũ trang huyện Ia Grai: Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng giành giải nhất toàn đoàn

(GLO)- Trong 2 đêm (11 và 12-3), huyện Ia Grai tổ chức Liên hoan nghệ thuật quần chúng lực lượng vũ trang năm 2025. Liên hoan quy tụ 13 đơn vị tham gia. Mỗi đơn vị đăng ký trình diễn từ 3 đến 5 tiết mục ca, múa và diễn tấu các loại nhạc cụ.

Thơ Bút Biển: Nắng chưa qua

Thơ Bút Biển: Nắng chưa qua

(GLO)- "Nắng chưa qua" của Bút Biển là một bài thơ đầy hoài niệm. Bằng những câu thơ nhẹ nhàng mà day dứt, tác giả khắc họa nỗi buồn của sự xa cách, khi ký ức vẫn còn đó nhưng hiện tại chỉ còn lại gió lùa, hoa rụng và căn phòng trống,... dường như có ai đang ngóng về một vệt nắng chưa qua.

Bản hòa ca cùng triền ký ức

Bản hòa ca cùng triền ký ức

(GLO)- Dù đã có hơn 30 năm sống ở Pleiku nhưng khi đọc tập “Vân môi say phố” của Ngô Thanh Vân (NXB Hội Nhà văn, 2024), tôi lại có cảm tưởng được khám phá một miền đất tưởng chừng quá đỗi quen thuộc.

Giao lưu văn hóa, văn nghệ kỷ niệm 50 năm Giải phóng tỉnh tại xã Gào

Giao lưu văn hóa, văn nghệ kỷ niệm 50 năm Giải phóng tỉnh tại xã Gào

(GLO)- Tối 10-3, tại làng C (xã Gào), Đội Thông tin lưu động-Trung tâm Văn hóa-Thông tin và Thể thao TP. Pleiku tổ chức chương trình giao lưu văn hóa, văn nghệ kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng tỉnh (17/3/1975-17/3/2025), chào mừng Đại hội Đảng các cấp, tiến tới Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV.

Hội viên Chi hội Nhạc sĩ Việt Nam tỉnh tại chương trình chào mừng Ngày Âm nhạc Việt Nam năm 2024. Ảnh: H.N

Nhạc sĩ Gia Lai kiếm tìm tác phẩm có sức ảnh hưởng lớn

(GLO)- Bám sát hơi thở cuộc sống và đưa bản sắc dân tộc vào tác phẩm, các nhạc sĩ Chi hội Nhạc sĩ Việt Nam tỉnh Gia Lai đã thực sự cố gắng trong hoạt động sáng tác nhằm ghi dấu ấn. Song, làm gì để tác phẩm lan tỏa rộng rãi, ghi đậm trong tâm trí người nghe đang là trăn trở của những người tâm huyết.

Thơ Sơn Trần: Nhớ Pleiku

Thơ Sơn Trần: Nhớ Pleiku

(GLO)- "Nhớ Pleiku" là một tác phẩm đầy cảm xúc của tác giả Sơn Trần. Từng câu thơ vẽ nên bức tranh phố núi đẹp mơ mộng với cảnh sắc yên bình, quyện hòa cùng ký ức, tình yêu và nỗi nhớ...

Thơ Vân Phi: Lâu không về nhà

Thơ Vân Phi: Lâu không về nhà

(GLO)- Bài thơ "Lâu không về nhà" của tác giả Vân Phi thấm đượm nỗi nhớ quê hương da diết của người con xa xứ-nơi cánh đồng, dòng sông và mẹ già vẫn chờ đợi theo tháng năm lở bồi. Từng câu thơ như những thước phim chậm rãi, gợi lại ký ức tuổi thơ ấm áp bên ánh đèn dầu, bên những thân gần mẹ cha.