Bài học từ lá mì

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Tôi có nhiều năm rong ruổi ở các làng Bahnar, Jrai. Nhờ đó, ăn cơm cùng lá mì với tôi là một sự bình thường. Vậy mà có một sự thật liên quan, cho đến mãi sau này, tôi mới biết.

Bây giờ, lá mì đã trở thành đặc sản. Các tour du lịch ở Tây Nguyên thường đưa món ăn này lên đầu bảng cùng với cơm lam, gà nướng. Nhiều nhà hàng cũng luôn sẵn sàng phục vụ thực khách các món được chế biến từ lá mì như: lá mì cà đắng, lá mì thịt hộp…

Ở làng, những năm kinh tế còn khó, lá mì thường chỉ đồng hành cùng muối và ớt, có thêm chút bột ngọt đã là... xa xỉ. Năm thì mười họa, nhân dịp gia đình mổ heo hay giết gà để cúng, món lá mì có thêm chút thịt ba chỉ hoặc bộ lòng mề thái nhỏ, được xem là đẳng cấp nhất của sự sang trọng rồi. Lá mì giã nhuyễn trong cối gỗ hoặc được nấu như canh đặc trong nồi là 2 món chủ lực gần như quanh năm ở làng. Lá mì hẳn không có chất bổ gì đáng kể, nhưng trong hoàn cảnh bắt buộc thì nó lại là một sự lựa chọn của đại đa số các cộng đồng cư dân Tây Nguyên.

Lá mì đã trở thành đặc sản ẩm thực không chỉ ở Gia Lai. Ảnh: N.Q.T

Lá mì đã trở thành đặc sản ẩm thực không chỉ ở Gia Lai. Ảnh: N.Q.T

Lá mì là cách gọi chung. Trên thực tế, nhiều người, trong đó có tôi, thường hái lá non và bẻ ngang ngọn cây mì về làm món. Ngọn mì non luộc ăn bùi bùi rất thích nhưng ở làng, vô cùng ít nếu không muốn nói là không ai ăn ngọn mì. Bà con thường chọn lá mì bánh tẻ (không quá non), rửa sạch, vò kỹ, vắt nước đi rồi cho vào cối để giã hoặc bỏ vào nồi để nấu. Nhiều năm quan sát, tôi không thấy người ở làng bẻ ngọn mì hay bứt những lá quá non để chế biến món ăn.

Trong những lần về làng có nấu ăn chung, tôi thường xung phong đi hái lá mì. Để cho nhanh và món ăn ngon hơn, tôi luôn chọn những chỗ mì tốt và bẻ ngang một số ngọn cây, sau đó về bếp lựa chọn lại một lần nữa. Đồng nghiệp đi cùng khen tôi tháo vát, trong khi bà con Bahnar, Jrai có mặt khi đó lại chỉ tủm tỉm cười. Họ không khen cũng không chê, chỉ lặng lẽ chế biến món ăn. Chưa bao giờ tôi thấy việc ấy là lạ nên cũng không hỏi lại xem mình đi lấy lá mì như thế có đúng không. Phải rất lâu sau này, tôi mới biết mình đã sai.

Việc luôn thấy những rẫy mì bát ngát quanh làng, thậm chí ngay sau vườn nhà hoặc um tùm nơi hàng rào đã cho tôi một suy nghĩ rằng: Lượng lá của thứ cây dễ trồng ấy được hái làm thức ăn cho một bữa chẳng đáng là bao, nên cứ lấy tùy thích. Hơn thế, thay vì hái lá, tôi thường bẻ cả ngọn cây mì, một điều không cấm kỵ nhưng rất hiếm khi xảy ra ở làng, nhất là đối với những người cao tuổi. Theo các ông bà, cây có cái ngọn để vươn lên, mình bẻ đi thì nó đớn đau đã đành, mà củ mì cũng sẽ ảnh hưởng nhiều. Khi nghe điều này, tôi đã cố cãi lại, đại ý: Bẻ mấy cây thôi, đâu phải bẻ cả rẫy mì mà lo? Những người cao tuổi đã nhỏ nhẹ nhắc nhở tôi rằng: Bẻ được một cây là bẻ được cả rẫy. Ở làng không ai làm thế.

Sau này, khi hiểu biết hơn về buôn làng một chút, mỗi lần nghĩ về món lá mì, tôi lại thấy hiện lên trước mắt mình những vùng đất cằn cỗi đã đi qua. Ở đó, mùa nắng nóng, hái lá mì xong, bà con phải rũ bụi đi trước khi rửa sạch để chế biến. Tôi ăn lá mì nhiều đến mức thành thói quen, lâu không được ăn thì thấy nhớ. Nhưng tôi đã không để ý, không hiểu được kỹ năng và triết lý sống của người Bahnar, Jrai về món đồ ăn này. Từ bài học về lá mì, tôi càng hiểu thêm vì sao xưa kia người Tây Nguyên lại “ăn rừng” không giống như ngày nay; vì sao trước khi chặt một cây xanh, bà con luôn phải cúng xin thần linh.

Có thể bạn quan tâm

Đội Quản lý điện Quy Nhơn gia cố cột, thay dây dẫn, thiết bị xuống cấp. Ảnh: Hải Yến

Ðảm bảo cấp điện an toàn trong mùa mưa bão

(GLO)- Trước diễn biến phức tạp của thời tiết, Công ty Ðiện lực Gia Lai đã triển khai đồng bộ các biện pháp phòng-chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn, chủ động củng cố lưới điện, tăng cường kiểm tra, xử lý kịp thời các nguy cơ tiềm ẩn gây sự cố. 

Vượt qua bóng tối để tìm lại bình minh cuộc đời

Vượt qua bóng tối để tìm lại bình minh cuộc đời

(GLO)- Trên địa bàn tỉnh, có những người từng có đôi mắt sáng nhưng bất ngờ mất thị lực ở tuổi thanh niên hoặc trung niên. Việc phải làm quen với bóng tối khi đã trưởng thành là cú sốc không dễ vượt qua. Bằng nghị lực và quyết tâm, họ đã từng bước tìm lại thăng bằng, viết tiếp cuộc đời mình.

Phụ nữ Gia Lai hướng về ngày hội lớn.

Phụ nữ Gia Lai hướng về ngày hội lớn

(GLO)- Kỷ niệm 95 năm ngày thành lập Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam (20/10/1930-20/10/2025), các cấp Hội phụ nữ tỉnh Gia Lai đã triển khai nhiều hoạt động, công trình và phần việc thiết thực, thể hiện tinh thần trách nhiệm, tình yêu thương và khát vọng cống hiến của phụ nữ trong thời kỳ mới.

Nhờ được hỗ trợ bò giống và vay vốn ưu đãi, gia đình ông Kpuih Pup (làng Tai Glai, xã Ia Ko, tỉnh Gia Lai) đã vươn lên thoát nghèo.

Ia Ko quyết tâm giảm nghèo

(GLO)- Bằng nhiều giải pháp đồng bộ, phát huy vai trò lãnh đạo của tổ chức Ðảng, sự quản lý, điều hành của chính quyền, xã Ia Ko (tỉnh Gia Lai) đang từng bước cụ thể hóa nghị quyết về giảm nghèo, tạo chuyển biến tích cực trong đời sống người dân.

Trao cơ hội, dựng niềm tin cho người hoàn lương

Gia Lai: Trao cơ hội, tạo dựng niềm tin cho người hoàn lương

(GLO)- Thực hiện chính sách tín dụng ưu đãi dành cho người chấp hành xong án phạt tù theo Quyết định số 22/2023/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, tỉnh Gia Lai có hàng trăm người tái hòa nhập cộng đồng, vươn lên phát triển kinh tế, góp phần giữ vững an ninh trật tự và lan tỏa tinh thần nhân ái trong xã hội.

Hướng dẫn người dân chạy xe trong vòng số 8.

Đào tạo, sát hạch cấp giấy phép lái xe miễn phí cho người dân xã Ia O

(GLO)- Ngày 14-10, tại xã Ia O, Phòng Cảnh sát giao thông (CSGT), Công an tỉnh Gia Lai phối hợp cùng Trung tâm Đào tạo và sát hạch lái xe (phường Pleiku) và Phòng khám đa khoa Sysmed Phù Đổng tổ chức khám sức khỏe, nhận hồ sơ, phát tài liệu, dạy lý thuyết để sát hạch cấp giấy phép lái xe mô tô hạng A1 cho người dân.

Trao học bổng đến các em học sinh. Ảnh: Như Nguyện

SAP-VN đồng hành cùng người yếu thế phía Tây Gia Lai

(GLO)- Hội Chữ thập đỏ (CTĐ) tỉnh Gia Lai vừa phối hợp với tổ chức SAP-VN (Social Assistance Program for Vietnam-chương trình trợ giúp xã hội cho Việt Nam) và 19 xã, 6 phường phía Tây tỉnh trao quà, học bổng cho các đối tượng khó khăn. Chương trình đã mang đến nhiều niềm vui, sự sẻ chia ấm áp.

Phụ nữ ở phường Bồng Sơn hỗ trợ ngày công xây nhà cho bà Lê Thị Vinh.

Phụ nữ Gia Lai giúp nhau sửa chữa nhà ở

(GLO)- Trước mùa mưa bão, các cấp hội phụ nữ trong tỉnh Gia Lai đã tích cực hỗ trợ hội viên khó khăn sửa chữa nhà ở. Từ tinh thần “lá lành đùm lá rách”, nhiều người tham gia góp công góp của, giúp nhiều phụ nữ nghèo, cận nghèo có được mái ấm kiên cố, an toàn trước thời tiết khắc nghiệt.

Gặp mặt cán bộ Hội Liên hiệp Phụ nữ qua các thời kỳ.

Phụ nữ Gia Lai tiếp bước và phát triển

(GLO)-Sáng 9-10, Hội Liên hiệp Phụ nữ (LHPN) tỉnh Gia Lai tổ chức gặp mặt cán bộ Hội qua các thời kỳ nhân kỷ niệm 95 năm Ngày thành lập Hội LHPN Việt Nam (20/10/1930 - 20/10/2025) với chủ đề “Phụ nữ Gia Lai tiếp bước và phát triển”.

Nhân viên y tế xã Đak Sơmei tuyên truyền, hướng dẫn chị Keo (ở giữa, làng Đê Gôh) cách chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ em. Ảnh: Như Nguyện

Chăm lo tốt hơn sức khỏe người dân vùng khó

(GLO)- Trong bối cảnh thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, việc củng cố và kiện toàn hệ thống y tế cơ sở, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào DTTS trên địa bàn phía Tây tỉnh Gia Lai, đã góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân từ tuyến y tế cơ sở.

null