Về tác phẩm văn học của cố Bí thư Đảng ủy Trại giam tù binh Pleiku

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Bia tưởng niệm các chiến sĩ cách mạng đã anh dũng hy sinh tại Trại giam tù binh Pleiku (1966-1972) dựng tại phường Thống Nhất (TP. Pleiku, tỉnh Gia Lai) có nhắc đến Bí thư Đảng ủy Trại giam Nguyễn Kim Hùng (Nguyễn Kim Anh). Theo tài liệu khác, ông còn là diễn viên kiêm kịch tác gia.

Trong hồi ký “Vết son thời gian” (Bảo tàng tỉnh, Sở Văn hóa-Thông tin Gia Lai xuất bản năm 1999), hơn một lần, các cựu tù Trại giam tù binh Pleiku (1966-1972) nhắc đến vở kịch “Trần Bình Trọng” từng được công diễn trong khuôn viên “địa ngục trần gian” này dịp Tết năm 1967. Đêm diễn ấy là tiếng lòng sâu lắng của những người yêu nước, là cái tát thẳng vào mặt những kẻ làm tay sai cho giặc. Đỉnh điểm vở tuồng chính là hành động phi thường của tướng quân Trần Bình Trọng (diễn viên Võ Sĩ Thừa thủ vai) khi bị địch bắt và mua chuộc bằng cách mời rượu. Ông đã đứng lên đá văng ly rượu rồi chỉ vào mặt tên phản bội Trần Lộng mà thét lớn: “Chưa giết hết chúng bay, rượu làm sao… uống được!”.

Hiếm người không biết đến nhân vật Trần Bình Trọng với câu nói nổi tiếng trước kẻ thù láng giềng hung hãn, xảo quyệt: “Ta thà làm quỷ nước Nam, chứ không thèm làm vương đất Bắc!”. Khí phách kiên cường của vị tướng đời Trần ấy từ lâu đã trở thành một tượng đài bất khuất trong lịch sử, văn hóa Việt Nam. Tuy vậy, hành trình đi tìm tác phẩm “Trần Bình Trọng” của cựu tù Nguyễn Kim Hùng lại thật không dễ.

Bìa cuốn sách “Non sông gọi” xuất bản năm 1983. Ảnh: N.Q.T

Bìa cuốn sách “Non sông gọi” xuất bản năm 1983. Ảnh: N.Q.T

Ông Nguyễn Kim Hùng qua đời năm 1983. Dù rất kiên nhẫn nhưng nhiều khi tôi nghĩ mình đã tuyệt vọng. Đến một ngày, tôi chụp tất cả những thông tin liên quan gửi cho Tiến sĩ Nguyễn Đăng Vũ-nguyên Giám đốc Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Ngãi nhờ anh giúp đỡ. Thật may mắn, anh Vũ đã tìm ra manh mối là nhân chứng sống. Tôi đáp xe đò về quê hương của kịch tác giả Nguyễn Kim Hùng ngay trong đêm.

Được sự cho phép của người thân cố tác giả Nguyễn Kim Hùng, tôi tận mắt thấy cuốn sách “Non sông gọi” do Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Nghĩa Bình xuất bản năm 1983. Sách dày gần 100 trang, khổ 13 x 19 cm. Ruột sách là loại giấy đen thường thấy trong giai đoạn này. Quan trọng hơn, trên đó có in 2 kịch bản văn học của cựu tù Trại giam tù binh Pleiku Nguyễn Kim Hùng. Ngoài lời giới thiệu đầu sách của bậc lão thành trong hoạt động, nghiên cứu sân khấu Hoàng Châu Ký (6 trang) viết vào dịp mùng 2-9-1983, phần tiếp theo, các kịch bản “Trần Bình Trọng” và “Trần Quốc Toản” có số trang bằng nhau (40 trang).

Vở kịch thứ nhất, các nhân vật được chia thành 2 phe. Còn bối cảnh vở kịch thứ 2 xảy ra vào mùa xuân năm 1285, gồm các nhân vật: Trần Nhân Tông, Trần Khánh Dư, Trần Quốc Toản, Trần Quang Xưởng, Lý Mẫu, Hoàng Lão, Kim Chi, Lão Mai, em Sơn, bà Lão, em Lâm, Lê Vũ, Sài Thung và một số người khác.

Điểm chung của 2 văn bản này là dựa trên cốt truyện lịch sử có thật, tác giả Nguyễn Kim Hùng đã hư cấu thêm một cách hợp lý, khiến các tác phẩm trở nên đẹp đẽ, hấp dẫn. Đặt sự xuất hiện của 2 kịch bản văn học này trong bối cảnh ngục tù trước 1975, sẽ thấy tác động từ những tác phẩm này hết sức lớn. Không chỉ khơi dậy lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc, đây còn là những lời hiệu triệu, động viên, là niềm tin sắt son vào chiến thắng cuối cùng của dân tộc, dù kẻ thù có bạo tàn, xảo quyệt đến mấy.

Trong quá trình tìm tư liệu liên quan, tôi được biết, ngoài sáng tác kịch bản tuồng, người chiến sĩ cách mạng kiên cường ở Trại giam tù binh Pleiku và ngục tù Phú Quốc Nguyễn Kim Hùng còn là diễn viên tuồng (vở diễn năm 1967 tại Pleiku, ông đóng vai tướng giặc Ô Mã Nhi). Ngoài 2 tác phẩm “Trần Bình Trọng”, “Trần Quốc Toản” nêu trên, ông còn là cha đẻ của các vở “Xô Viết Nghệ Tĩnh”, “Khởi nghĩa Ba Tơ”, “Nợ máu”…

Có thể bạn quan tâm

Hòa hợp văn hóa, cùng chung chí hướng

Hòa hợp văn hóa, cùng chung chí hướng

(GLO)- 2 tỉnh Bình Định và Gia Lai (cũ) hợp nhất là cột mốc quan trọng trong hành trình phát triển vùng Duyên hải-Tây Nguyên. Cùng với các lĩnh vực chính trị, kinh tế, xã hội…, văn hóa nghệ thuật cũng được công chúng hết sức quan tâm.

Nguyễn Nhật Ánh: Người làm vườn

Nguyễn Nhật Ánh: Người làm vườn

Tôi không phải một dịch giả chuyên nghiệp - mào đầu vậy hoàn toàn không phải để biện hộ cho những sơ suất, sai sót và thô lậu mà bất cứ ai khi chạm tay vào việc dịch nói riêng, việc chữ nghĩa nói chung, dẫu là tay thuận hay tay ngang, đều phải đối mặt và chịu trách nhiệm.

Khẳng định vị thế là cơ quan báo chí chủ lực

Khẳng định vị thế là cơ quan báo chí chủ lực

Để chào đón thời khắc đặc biệt của đất nước, của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; thực hiện nhiệm vụ cao cả với vai trò, vị thế là cơ quan ngôn luận của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; thực hiện nhiệm vụ mà người đứng đầu hệ thống Mặt trận đã tin tưởng giao phó; kể từ tháng 7.2025, Báo Đại đoàn kết ra mắt ấn phẩm Tinh hoa Việt bộ mới.
Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

(GLO)- Nếu như Tây Bắc có “tứ đại danh đèo”: Mã Pí Lèng, Ô Quy Hồ, Pha Đin, Khau Phạ thì vùng duyên hải miền Trung lên đại ngàn Tây Nguyên cũng có “ngũ danh đèo”: An Khê, Phượng Hoàng, Khánh Lê, Ngoạn Mục, Violak.

default

Địa phận Phủ Hoài Nhơn được xác lập năm Hồng Đức thứ 2 (1471), là miền “viễn châu” khá rộng; sau hơn 550 năm, vùng đất rộng lớn lúc ban đầu được phân chia thành nhiều tỉnh thuộc Nam Trung bộ và Bắc Tây Nguyên. 
Pleiku, miền nhớ...

Pleiku, miền nhớ...

(GLO)- Nếu tính từ dấu mốc ký Nghị định Toàn quyền Đông Dương thành lập đại lý hành chính Pleiku thuộc tỉnh Kon Tum ngày 24-5-1925, Pleiku với ý nghĩa một địa danh cả về cách đọc và cách viết đã ra đời và tồn tại đến ngày nay đã được 100 năm.

Ðại ngàn nối liền những niềm vui

Ðại ngàn nối liền những niềm vui

Trong ngôi nhà sàn dưới chân núi ở làng K8, xã Vĩnh Sơn (huyện Vĩnh Thạnh), Nghệ nhân nhân dân Ðinh Chương nở nụ cười sảng khoái, hồ hởi nói: “Bà con trong làng đang trông chờ ngày 1.7.2025, để không chỉ núi liền núi, sông liền sông mà đồng bào Bana ở hai tỉnh trước đây sẽ về chung mái nhà tỉnh Gia Lai mới”.
Nhen tình yêu dân ca, bài chòi

Nhen tình yêu dân ca, bài chòi

Với ngọn lửa đam mê nghệ thuật truyền thống, vợ chồng Nghệ nhân Ưu tú Lý Thành Long đứng ra truyền dạy làn điệu dân ca, bài chòi cho nhiều học sinh tại Trường THCS Tam Quan (ở phường Tam Quan, TX Hoài Nhơn).

Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Triển khai trong thời gian chưa tròn 1 năm, Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025 đã thu hút nhiều người yêu văn chương trong và ngoài tỉnh tham gia. Tác phẩm được gửi về không chỉ thể hiện sự đầu tư công phu về nội dung và hình thức, mà còn góp phần lan tỏa hình ảnh vùng đất Bình Ðịnh giàu bản sắc văn hóa, chiều sâu lịch sử.
Núi lửa Chư Đang Ya (huyện Chư Păh) đã đi vào thơ của tác giả Nguyễn Thanh Mừng. Ảnh: Phạm Quý

Cao nguyên trong thơ Nguyễn Thanh Mừng

(GLO)- Tên tuổi nhà thơ Nguyễn Thanh Mừng gắn liền với các tập thơ “Rượu đắng”, “Ngàn xưa”, .... Viết không nhiều nhưng thơ ông lại có mặt trong hầu hết các tuyển tập danh tiếng thơ Việt Nam hiện đại. Mấy năm gần đây, ông dành tình thương mến với Tây Nguyên và viết nhiều về vùng đất này.

Nơi chắp cánh đam mê âm nhạc

Nơi chắp cánh đam mê âm nhạc

(GLO)- Với đặc thù làm việc trong sự cô đơn, tĩnh lặng, nhiều kỹ thuật viên (KTV) có kinh nghiệm tại một số phòng thu trên địa bàn TP. Pleiku (tỉnh Gia Lai) đang âm thầm đứng sau những bản thu chất lượng của các ca sĩ chuyên và không chuyên, chắp cánh cho đam mê âm nhạc.

Trong dòng chảy báo chí cách mạng

Trong dòng chảy báo chí cách mạng

Trong dòng chảy tròn một thế kỷ của nền báo chí cách mạng Việt Nam, cái tên Thanh Niên luôn mang trên mình một sứ mệnh thiêng liêng; luôn khát khao, ước vọng đồng hành cùng dân tộc trên mọi chặng đường phát triển.

Báo Bình Định tổ chức gặp mặt kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam

Báo Bình Định tổ chức gặp mặt kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam

Nhân kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21.6.1925 - 21.6.2025), ngày 21.6, Báo Bình Định tổ chức gặp mặt thân mật các thế hệ người làm báo, các cộng tác viên, thông tín viên và tổng kết, trao giải Cuộc thi viết “Khát vọng người Bình Định: Đột phá - vươn tầm”.

null