Vài chi tiết chưa chính xác ở Khu lưu niệm lịch sử huyện Krông Pa

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Chúng tôi đến xã Đất Bằng (huyện Krông Pa, tỉnh Gia Lai) vào một ngày giữa tháng 6. Trời nóng như nung, nhưng những vạt cỏ xanh mướt, hồ sen tươi mới dưới chân cầu kiều ở khu lưu niệm lịch sử của huyện đã thực sự mang lại cảm giác gần gũi và dễ chịu. Điều đáng tiếc, nếu có thể nói như vậy, tại khu lưu niệm này, còn có chi tiết lịch sử chưa hoàn toàn chính xác.
Tấm biển trên cổng ra vào của công trình rộng gần 2 ha này ghi: “Khu lưu niệm lịch sử nơi thành lập Chi bộ Đảng Cộng sản đầu tiên huyện H2”. Tấm bia trong khuôn viên khu vực lưu niệm được viết: “Khu lưu niệm lịch sử huyện Krông Pa-Nơi thành lập Chi bộ Đảng Cộng sản đầu tiên huyện H2 (nay là huyện Krông Pa), ngày 10 tháng 8 năm 1947, buôn Ma Hing, xã Đất Bằng, huyện 2 (Krông Pa)”.
Theo chúng tôi biết, H2 từng là tên gọi của huyện Krông Pa nhưng thời điểm lịch sử diễn ra sự kiện thành lập Chi bộ Đảng đầu tiên ở Đất Bằng (1947) thì chưa có danh xưng này. Sách Lịch sử Đảng bộ tỉnh Gia Lai (1945-2005) và lịch sử Đảng bộ của các đơn vị cấp huyện có mối liên hệ mật thiết với Krông Pa như: Ayun Pa, Ia Pa, Phú Thiện, đến trước Cách mạng Tháng Tám năm 1945, tỉnh Pleiku gồm thị xã tỉnh lỵ Pleiku và các huyện An Khê, Chư Ti, Plei Kli và Cheo Reo. Như vậy, Cheo Reo khi này bao gồm cả Krông Pa, Ayun Pa, Ia Pa và Phú Thiện ngày nay.
Sau thời điểm trên, Cheo Reo thuộc sự chỉ đạo của Ban Vận động quốc dân thiểu số Tây Nam Trung Bộ (thành lập tháng 3-1946). Từ ngày 6-11-1947, Cheo Reo thuộc sự chỉ đạo của Ban liên lạc hành chính Tây Nguyên, theo Quyết định số 511/TB-ND của Ủy ban Kháng chiến hành chính Nam Trung Bộ). Đến tháng 8-1948, căn cứ Nghị định số 203/CP của đại diện Chính phủ tại Nam Trung Bộ, huyện Cheo Reo được đặt dưới sự chỉ đạo của Ủy ban Kháng chiến hành chính tỉnh Đak Lak. Tiếp đó, Nghị định số 477-MN/TOC, ngày 30-5-1953 của Ủy ban Kháng chiến hành chính Nam Trung Bộ giải tán huyện Cheo Reo, thành lập huyện Đông Cheo Reo (H2) và Tây Cheo Reo (H3) thuộc tỉnh Đak Lak.
Bia và nhà bia trong khu lưu niệm. Ảnh: Nguyễn Quang Tuệ
Nhà bia trong Khu lưu niệm lịch sử huyện Krông Pa. Ảnh: Nguyễn Quang Tuệ
Như vậy, tên gọi H2 (và H3) chỉ xuất hiện từ giữa năm 1953, như tài liệu vừa dẫn. Trong khi đó, thời điểm thành lập Chi bộ Đảng đầu tiên tại Đất Bằng được xác định trước đó khá lâu: Đầu năm 1947, đoàn cán bộ Khu V được tăng cường cho tỉnh Gia Lai, từ Phú Yên lên Cheo Reo hoạt động tại vùng Đất Bằng, do ông Ksor Ní làm trưởng đoàn. Trong đoàn có 3 đảng viên là các ông Ksor Ní, Rơchom Thép, Rơchom But (có tài liệu ghi: Bút, Buk). Ngày 10-8-1947, Chi bộ Cheo Reo được thành lập tại buôn Ma Hing, xã Đất Bằng, gồm 3 đảng viên: Ksor Ní, Rơchom Thép và Rơchom But; ông Ksor Ní làm Bí thư. Đây là tổ chức Đảng đầu tiên của huyện Cheo Reo.
Vẫn theo các tài liệu lịch sử, 1 năm sau, ngày 10-8-1948, Tỉnh ủy Đak Lak chỉ định Ban cán sự Đảng huyện Cheo Reo gồm 3 đồng chí, do ông Ksor Ní làm Bí thư, ông Ngô Thành là Phó Bí thư và ông Rơchom Thép là Ủy viên.
Do hoàn cảnh chiến tranh, huyện Cheo Reo đã trải qua nhiều thay đổi về tên gọi, địa giới hành chính cũng như cấp, đơn vị quản lý. Tuy nhiên, có một chi tiết không bao giờ thay đổi trong lịch sử vùng đất này, đó là sự kiện thành lập Chi bộ Đảng đầu tiên ở Đất Bằng ngày 10-8-1947. Đến nay, không chỉ có Krông Pa mà tất cả các Đảng bộ cấp huyện khác, dù ở xa Đất Bằng như Ayun Pa, Ia Pa và Phú Thiện đều vẫn lấy mốc ngày 10-8-1947 là ngày Chi bộ đầu tiên của Đảng bộ đơn vị mình được thành lập. Vì lẽ đó, sẽ hợp lý hơn, nếu Krông Pa cân nhắc để có thể chia sẻ vinh dự này với các đơn vị bạn, qua từng câu chữ tại khu lưu niệm.
Công trình lưu niệm kể trên đã được đưa vào sử dụng vài năm nay. Các dòng chữ trên cổng ra vào và trên bia luôn là những điểm nhấn được chú ý nhiều nhất. Tuy vậy, chúng lại chưa hoàn toàn đúng với lịch sử đã được ghi chép lại. Nhân dịp huyện Krông Pa sắp kỷ niệm 75 năm Ngày thành lập Chi bộ Đảng đầu tiên (10/8/1947-10/8/2022), sẽ thật ý nghĩa, nếu một vài chi tiết nhỏ chưa chính xác như đã nêu trên được điều chỉnh, bao gồm cả việc sửa một số lỗi chính tả trên bia đá.
NGUYỄN QUANG TUỆ
 

Có thể bạn quan tâm

Già làng “2 giỏi” của xã Ia Phí

Già làng “2 giỏi” của xã Ia Phí

(GLO)- Ông Rơ Châm Khir (SN 1954, làng Kênh, xã Ia Phí, huyện Chư Păh, tỉnh Gia Lai) không chỉ có đôi tay tài hoa vẽ những bức tranh sơn dầu, tượng gỗ dân gian đặc sắc, mà còn là già làng uy tín được cộng đồng tin tưởng.

Phát huy sức mạnh văn hóa

Phát huy sức mạnh văn hóa

Khi các giá trị văn hóa, di sản và nghệ thuật tạo ra lợi nhuận nó không chỉ tự “nuôi sống” mình mà còn góp phần tạo thêm những nguồn lực mới, tác động tích cực đến các lĩnh vực khác của ngành công nghiệp văn hóa.

Đừng để giấc mơ Tây Nguyên ngủ yên trên đỉnh đồi

(GLO)- Người Tây Nguyên làm du lịch không chỉ bằng khu nghỉ dưỡng, mà còn bằng lòng hiếu khách và nghệ thuật kể chuyện. Vậy nên, đừng để giấc mơ Tây Nguyên ngủ yên trên đỉnh đồi mà hãy đánh thức nó bằng chính giọng nói của rừng, bằng bàn tay của bà con và bằng tình yêu với buôn làng của mình.

Qua xứ trầm hương: Di sản văn hóa từ miền duyên hải Khánh Hòa - Bài 1: Di sản văn hóa từ miền duyên hải

Qua xứ trầm hương: Di sản văn hóa từ miền duyên hải Khánh Hòa - Bài 1: Di sản văn hóa từ miền duyên hải

“Khánh Hòa là xứ trầm hương/Non cao biển rộng người thương đi về” - những câu thơ của nhà nghiên cứu Quách Tấn trong biên khảo Xứ trầm hương vừa là sự khẳng định danh xưng của một miền đất, vừa như lời mời gọi lữ khách bốn phương tìm về với thủ phủ của trầm hương Việt Nam.

Kể chuyện buôn làng bằng thanh âm sáo trúc

Kể chuyện buôn làng bằng thanh âm sáo trúc

(GLO)- Ở buôn E Kia (xã Ia Rsai, huyện Krông Pa), ông Hiao Thuyên được biết đến là một nghệ nhân tài hoa khi giỏi cả sáo trúc, biểu diễn cồng chiêng, hát dân ca... Bằng những việc làm thiết thực, ông đã góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc Jrai và xây dựng khối đại đoàn kết ở buôn làng.

Tây Nguyên: Nhịp sống mới dưới những nếp nhà xưa

Tây Nguyên: Nhịp sống mới dưới những nếp nhà xưa

Nhắc đến đại ngàn Tây Nguyên, có lẽ biểu tượng văn hóa “sừng sững” chính là những mái nhà rông, nhà dài truyền thống của đồng bào các dân tộc. Trong những biến chuyển của thời đại, không gian che chở các hộ gia đình và lan tỏa văn hóa cộng đồng ấy khó tránh khỏi những hư hao, nghiêng ngả.

null