Trăng quê

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Tôi sinh ra từ gốc rạ nên hai tiếng “nhà quê” nghe sao mà thân thương. Rồi lớn lên một chút, ra phố học, bạn bè ở trường cứ chê là “đồ nhà quê” khiến tôi ngỡ ngàng, tự nhìn lại mình, từ lời ăn tiếng nói, đi đứng xem có khác gì với các bạn ở phố không? Tất nhiên rồi, mọi cái ở phố đều xa lạ với tôi. Vậy nên tiếp cận với mọi thứ hiện đại, tôi đều phải hỏi để biết và làm quen với nó. Chỉ đơn giản là bật công tắc đèn neon hay điều khiển cái quạt điện trên trần của lớp học, tôi cũng lúng túng, nhìn bạn làm rồi mình bắt chước, vì ở quê quanh năm chỉ thắp đèn dầu và dùng chiếc quạt mo cau mỗi khi trời nóng nực. Huống chi, bạn bảo tôi có biết lái xe máy hay điều khiển kênh truyền hình ti vi…
Một hôm, thầy dạy văn của lớp cho làm bài tập: Phân tích câu ca dao “Hỡi cô tát nước bên đàng/Sao cô múc ánh trăng vàng đổ đi?”. Thầy giáo ra đề xong rồi bảo học sinh ngồi yên lặng làm bài, không giải thích gì thêm. Còn thầy lên văn phòng, thỉnh thoảng mới quay lại thăm lớp. Độ nửa tiếng đồng hồ, tôi thấy lớp rất lặng yên, trật tự. Khi tôi đảo mắt nhìn quanh, ước chừng có đến hai phần ba các bạn đều cắn bút suy tư. Có đứa thì thào hỏi bạn bên cạnh: “Thế nào là “tát nước bên đàng”? Sao gọi là “múc ánh trăng vàng”? Tôi tranh thủ làm bài cho kịp giờ, mặc các bạn có làm được hay không. Một ý nghĩ vụt qua tôi, nếu bạn nào chưa từng thưởng ngoạn những đêm trăng quê, chưa nhìn thấy cảnh tát nước đêm trăng nơi đồng ruộng quê nhà thì khó mà cảm nhận, phân tích sâu và hay được. Hết giờ, bạn nào cũng phải nộp bài cho thầy nhưng trên khuôn mặt đa phần đều không vui với bài làm văn của mình. Có bạn thở ra ngao ngán: “Quá khó! Chẳng hiểu mô tê gì cả…”.
Minh họa: THỦY NGỌC
Minh họa: THỦY NGỌC

Vài hôm sau, thầy trả bài cho học sinh và khen bài làm văn của tôi là khá nhất, còn lại hầu hết các bạn đều đạt điểm trung bình trở xuống. Thầy bảo tôi đọc lại bài làm văn của mình cho cả lớp nghe và bắt đầu nhận xét, giảng giải thêm cho cả lớp hiểu, rút kinh nghiệm: Cái thần của câu ca dao trên nằm ở câu bát, đó là câu hỏi “Sao cô múc ánh trăng vàng đổ đi?”. Phải hiểu được hành động tát nước đêm trăng nơi thôn dã mới cảm nhận được hết cái đẹp, cái tình trong một không gian và hoàn cảnh cụ thể. Câu ca dao ngắn, tả ít mà gợi nhiều, giàu biểu cảm, diễn đạt được vẻ đẹp trầm lắng, chìm sâu rất thi vị, hữu tình. Chỉ có những ai đã từng thấm đẫm chất quê, yêu sâu sắc và nhạy cảm với vẻ đẹp thơ mộng của nơi hương đồng gió nội mới nhận ra tâm hồn, tình yêu của con người lao động chân chất đáng yêu… Kết luận của thầy giáo hôm ấy đã khiến tôi lâng lâng tự hào “Mình là người nhà quê”. Cả lớp lặng im, rồi nhìn tôi-thằng nhà quê-với cặp mắt đầy ngưỡng mộ.

Thời đi học, làng quê tôi vẫn còn chìm trong rơm rạ. Làng trên xóm dưới với khoảng 50 nóc nhà tranh tre nứa lá cách nhau cái miếu thổ thần và cây đa cổ thụ núp bóng bên những rặng tre già cùng con đường đất ngoằn ngoèo đầy bụi rậm, cây cối um tùm. Đêm đêm, nhà nào cũng leo lắt ánh đèn dầu. Vì thế, mỗi mùa trăng là những ngày hội của lũ trẻ chúng tôi. Người làng tôi tranh thủ những đêm trăng sáng để làm thêm công việc đồng áng như tát nước, gặt lúa, nhổ đậu… Dường như lao động vào những đêm trăng như vậy, họ không mệt nhọc mà còn phấn khích, đôi khi hưng phấn còn hát hò, đối đáp, chuyện trò vui đùa đến tận khuya mới chịu buông tay. Trai gái làng cứ đến mùa trăng là hẹn hò tâm sự. Có lẽ ánh trăng quê có sức hút và gợi cảm đối với những chàng trai, cô gái nơi thôn dã tìm đến với nhau. Những  đêm trăng đã làm cho tình yêu lứa đôi thăng hoa để rồi nó đơm hoa kết trái. Những lời hẹn ước dưới trăng dường như thiêng liêng và đẹp đẽ khiến họ gắn kết cả đời bên nhau nơi miền quê yên ả. Với tôi, ánh trăng quê nó diệu vợi và huyền ảo đến vô cùng. Ánh trăng quê đã nuôi dưỡng tâm hồn tôi lớn lên với đầy ắp kỷ niệm nơi quê nhà. Khi lớn khôn và đi xa những mùa trăng mong chờ đã khiến tôi hụt hẫng và nuối tiếc một thời.
Đã bao năm rồi tôi không còn gặp lại ánh trăng quê của ngày xưa nữa. Có lẽ nào vầng trăng đẹp diệu vợi ấy đã không còn trở lại với quê tôi! Năm tháng đã đổi thay nhiều, làng tôi đã lên phố tự khi nào. Và câu ca mẹ tôi hát ngày xưa dường như không ai còn nhớ nữa: “Sáng trăng trải chiếu hai hàng/Bên anh đọc sách bên nàng quay tơ”…
BÙI QUANG VINH

Có thể bạn quan tâm

Khi sông gặp biển

Thơ Nguyễn Thanh Mừng: Khi sông gặp biển

(GLO)- Giữa dòng chảy ký ức, bài thơ "Khi sông gọi biển" của tác giả Nguyễn Thanh Mừng gợi về hình bóng con sông xưa với lời hẹn thơ ngây, thể hiện nỗi niềm tiếc nuối trước những đổi thay. Sông vẫn đợi, chỉ người đã không còn như trước.

Người nối dài tình yêu với dân ca Jrai

Người nối dài tình yêu với dân ca Jrai

(GLO)- Suốt 50 năm qua, bà Kpă H’Mi (SN 1961, buôn Chư Jú, xã Ia Rsai, huyện Krông Pa) vẫn luôn say mê những giai điệu dân ca Jrai. Bà là niềm tự hào của buôn làng khi không chỉ lưu giữ mà còn truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ thêm yêu và gắn bó với những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.

Mắt hạ cho nhau

Thơ Lenguyen: Mắt hạ cho nhau

(GLO)- "Mắt hạ cho nhau" của Lenguyen là khúc ngân dịu dàng của tuổi học trò, nơi bằng lăng tím, phượng đỏ và tiếng ve gọi về ký ức. Bài thơ chan chứa hoài niệm, tiếc nuối những rung động đầu đời chưa kịp nói thành lời.

“Tên Người là cả một niềm thơ”

“Tên Người là cả một niềm thơ”

(GLO)- Bảo tàng Hồ Chí Minh (thuộc Bảo tàng tỉnh Gia Lai) hiện trưng bày, giới thiệu nhiều hình ảnh, tài liệu, hiện vật về cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của Bác. Một trong số đó là tập sách “Tên Người là cả một niềm thơ” do ông Nguyễn Khoa-Cán bộ lão thành cách mạng trao tặng năm 2004.

Mới mẻ “Trang sách mùa hè”

Mới mẻ “Trang sách mùa hè”

(GLO)- 12 năm liên tục duy trì chương trình “Trang sách mùa hè” cũng là chừng ấy thời gian cán bộ, viên chức Thư viện tỉnh dành nhiều tâm huyết để tạo ra một không gian vừa học vừa chơi mới mẻ, hấp dẫn.

Tháng năm nhớ Người

Tháng năm nhớ Người

(GLO)- Bài thơ “Tháng năm nhớ Người” của Lenguyen khắc họa hình ảnh Bác Hồ qua ký ức làng quê, tình mẹ, giọt lệ, hương sen và ánh nắng Nam Đàn,... như lời tri ân sâu lắng dành cho vị Cha già kính yêu của dân tộc suốt đời vì dân, vì nước.

Âm sắc Tây Nguyên trên quê Bác

Âm sắc Tây Nguyên trên quê Bác

(GLO)- Từ ngày 16 đến 20-5, gần 40 ca sĩ, diễn viên, nghệ nhân Gia Lai đã tham gia 2 sự kiện vô cùng ý nghĩa tại tỉnh Nghệ An. Đó là hội diễn nghệ thuật quần chúng “Tiếng hát Làng Sen” và triển lãm “Hồ Chí Minh đẹp nhất tên Người” năm 2025.

Khai mạc triển lãm ảnh “Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia tại Bình Định - Sắc màu hội tụ”

Khai mạc triển lãm ảnh “Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia tại Bình Định - Sắc màu hội tụ”

Nhân kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2023); 47 năm Ngày Quốc tế Bảo tàng (18/5/1978 - 18/5/2025), sáng 12-5, Bảo tàng tỉnh Bình Định phối hợp Bảo tàng Quang Trung khai mạc triển lãm ảnh chủ đề “Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia tại Bình Định - Sắc màu hội tụ”.

Thơ Đào An Duyên: Mây biên giới

Thơ Đào An Duyên: Mây biên giới

(GLO)- “Mây biên giới” của tác giả Đào An Duyên là bài thơ giàu cảm xúc về vẻ đẹp thanh bình nơi biên cương Tổ quốc. Tác giả khắc họa hình ảnh cột mốc trong nắng dịu, mây trời không lằn ranh, rừng khộp lặng im... như một bản hòa ca của thiên nhiên và lịch sử...

Thơ Nguyễn Thanh Mừng: Gia Lai một hai ba

Thơ Nguyễn Thanh Mừng: Gia Lai một hai ba

(GLO)- "Gia Lai một hai ba" của Nguyễn Thanh Mừng dẫn người đọc qua những nẻo đường dốc đèo, qua tiếng thác reo và chiêng cồng, để gặp lại khí phách người xưa. Mỗi hình ảnh, mỗi nhịp thơ là một lát cắt vừa hoang sơ, vừa tự hào về bản sắc không thể phai mờ của đại ngàn Tây Nguyên.

Thơ Lê Thành Văn: Nghe con đọc thơ về Tổ quốc

Thơ Lê Thành Văn: Nghe con đọc thơ về Tổ quốc

(GLO)- Trong bài thơ "Nghe con đọc thơ về Tổ quốc", tác giả Lê Thành Văn để mạch cảm xúc tuôn chảy tự nhiên: từ sự rưng rưng khi nhớ về chiến tranh đến niềm tin lặng lẽ gửi gắm vào thế hệ mai sau. Bài thơ như một nhịp cầu nối liền quá khứ đau thương và hiện tại bình yên.

Thơ Lê Vi Thủy: Biên cương mùa gió

Thơ Lê Vi Thủy: Biên cương mùa gió

(GLO)- Giữa những cơn gió xào xạc của núi rừng Tây Nguyên bỏng rát, bài thơ “Biên cương mùa gió” của Lê Vi Thủy như thổi vào lòng người nỗi xúc động lặng thầm. Từ ánh mắt trẻ thơ đến no ấm buôn làng và những giọt mồ hôi người lính, tất cả hòa quyện trong khát vọng yên bình nơi địa đầu Tổ quốc.