Rót cho cạn mưa miền Thượng

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Mưa thế này thì nỗi buồn cũng hóa lỏng, thành dòng, gửi về thung lũng. Trên miền Thượng là thế, nước đã rơi thì không tí tách, chỉ có rầm rào. Chiếc dù nước thiên nhiên không kích cỡ kia cứ thế trùm xuống sự mênh mông…
Vạn vật nín thinh, đón nhận, và chịu đựng. Sự hoan hỉ đâu đó có thể bay lên, sự đau khổ đây đó có thể gục xuống. Những ngọn núi biếc kiêu hùng của ta đâu mất rồi. Hơi nước đã nuốt chửng những gì nhô lên. Hoặc chính nó cố tình che giấu để núi biếc đi vào huyền bí, huyễn hoặc. Tấm voan nước như gấp lại thành những nếp nhăn lớn mỗi khi sà xuống một dãy núi. Ánh nhìn nào cũng dính nước. Những mảnh rừng nữa, tắm mù sa đi, để ta lọt thỏm vào trong đó. Và mặt đất kia, cây nào to cứ hút nước nhiều, cây nào nhỏ cứ nhâm nhi như kẻ cơ hàn này khi uống rượu. Trời đất vào mùa máu lạnh, không nhân nhượng giữa khí-nước-đất vận chuyển. Yếu tố lửa thì tạm rời bỏ xứ sở. Mưa đến, mưa đi, mưa trở lại, rồi đi, rồi trở lại. Xứ sở mù mờ, mù mờ, và tới lui cứ thế hoài.
*
*   *
Nước rơi, cái gốc cây khô trên đồi hình như cũng cựa mình. Mới hôm nào những đồi trọc còn bề bộn, lem nhem đất, cuội, xác thảo mộc, cùng mùi khét thổ khí. Giờ thì mọi thứ sần sùi được tạo hóa giấu đi. Mặt đất đã thành mặt cỏ. Xanh bất cứ chỗ nào có đất. Thượng đế đã tung những hạt mầm kia chứ có ai rải giống cỏ ra đâu. Vũ trụ lạ thật, có chút ẩm ướt là sự sống bung ra. Ta rít vào, như nuốt từng ngụm xanh. Dưới chân ngọn đồi, những mạch đường đất le lói trong muôn thảm xanh tự nhiên. Cỏ phủ ra hai bên, nên màu đỏ giữa lối đi cứ như khép lại, khép theo phương thẳng hình học. Nó cứ như muốn nuốt trọn những con đường.
 Ảnh minh họa.
Ảnh minh họa.
Nước mưa đang tấu ca về sự sống, hoặc nó đang đánh đố những gì chung sống với nó. Mưa núi là thứ mưa hoang vu, mang “gen” thâm u. Mưa chạm đến tầng cao trời, hoặc mặt đất và trời xanh không còn khoảng cách. Mưa dài đến đâu, nỗi nhớ nắng non dài đến đó, kéo rê cả 6 tháng. Hiếm hoi mới có được một ngày nắng ấm trong một đống ngày dằng dặc đó.
Chỉ có thể ở cao nguyên mới thấy trời mênh mông mưa. Mưa thu nhỏ ta lại. Ta chỉ còn là cái chấm như đầu bút. Có những lúc ta nhìn mưa như nhìn vào quá vãng nào đó trong thiên nhiên. Là những lúc ta lạnh run vì nước đổ. Là những lúc ta thấy thân thể dịu mát vì nước từ trời cao. Là những khi ta đưa tay vuốt nước mưa trên mặt để bám sát cái nhìn vào những ngọn đồi và hy vọng những gì trên đó không biến mất trong khói nước. Những cánh rừng không còn tên gọi có tội lỗi của những ước mơ. Khi những khát vọng ác lên ngôi là nó đang tôn vinh và xây lâu đài tinh thần cho sự cao thượng, thanh lương nào đó. Bạo chúa xây đền bằng vật liệu vật chất, còn thánh nhân xây đền bằng vật liệu hư vô.
*
*   *
Ta không thể ở lại một ngọn đồi nào cả, bởi cái bao la tuyệt cùng mới là quê hương của ta. Những chỗ xa xôi, heo hút đã đầy ắp sa mù. Những ngả núi, cung đường dài ngắn cũng vậy, từ cao nguyên MNông qua cao nguyên Đak Lak, vắt sang cao nguyên Jrai, chạm vào miền hạ Lào ở xứ Kon Tum. Ta như giọt mưa lăn. Phố thị nào cũng đã vô nghĩa. Núi đồi còn cô đơn trong mưa huống chi thị trấn, thành phố. Mưa về, cao nguyên thành một cõi riêng rồi. Mù mây là lãnh đạo tinh thần của trùng trùng đồi núi, cỏ cây, vạn vật đây. Trong mưa, ta luôn nhắc ta đây là thế giới mình đang sống.
Lá cỏ va vào nhau tạo ra âm thanh rất nhỏ. Chắc bởi sức nặng của nước lặn trong thân. Chỉ có tiếng mưa trên lá là rộn vang. Khứu giác ta phúc đáp về mùi ngây ngây của đất và mùi thơm tho của lá thở. Trong thảm cỏ, chúng làm sao mà không chuyện trò với nhau bằng thứ ngôn ngữ thiên nhiên nào đó... Thảo mộc là đứa con thừa tự của đất. Ta mắng vào kẻ nào bảo thảo mộc không hữu tình. Bởi bọn họ quên mất là chúng sinh sinh ra trong nhân quả và chết đi cũng trong nhân quả. Hoa do nhân duyên mà thành trái, thành hạt; hạt do duyên mà thành cây; cây do duyên mà được sinh được tử, được trẻ được già, được ủ trong đất, được lăn lóc trên đồi, được trỗi lên khi có nước, được đau khổ và thăng hoa; được cao được thấp, được dày được mỏng, được biến chuyển, được quy hồi. Ý niệm nhân quả mà con người mượn từ thực vật để nói về những quy luật của tạo vật đã nói lên vai trò thâm sâu căn bản của cỏ cây. Ta cúi đầu ca tụng cho giống loài nào còn biết rưng rưng khi mưa gợi niềm chan chứa những giờ phút sống.                              
*
*   *
Có ngày mưa đủng đỉnh, có ngày mưa lê thê, có ngày mưa chơi vơi, có ngày mưa muốn sập núi, sập rừng, sập nương, sập rẫy, sập bon, sập plei... Có những ngày mưa như thơ, có những giờ mưa hung bạo. Mưa thế mà thoáng chút ngưng mưa là nước biến đâu mất hút. Cao nguyên lại hiện ra bao la. Biến ảo như một cuộc chơi lớn có tổng bằng không. Là mưa núi chứ không phải mưa duyên hải, là mây núi chứ không phải mây đồng bằng. Có thứ nước đã tìm về vực sâu, có thứ nước đang nhởn nhơ trên trời.
Có lúc ta đội mưa lên đồi. Có lúc ta trú trong một chòi canh trên núi sâu ngó mưa. Có lúc ta ngồi trong những quán cóc xa lạ bên đường dõi ra màn nước. Có lúc ta mắc mưa nơi xa lộ thảm nhựa. Nhưng không miền mưa nào lưu dấu chân ta. Ta ban cho ta lòng hiên ngang lên đồi, hiên ngang xuống vực. Cứ âm thầm qua khe, âm thầm vào những chỏm cây rừng lơ thơ cô đơn còn lại đi. Cứ ngốc dại thả mình trong những thảm xanh vô chủ lẫn hữu chủ. Trạng thái mưa của trời đất là một trú xứ của ta lúc này. Ta đang chủ động sống cuộc đời của một sinh vật, sát và thật, như trời đất tạo ra ta, không để những quan niệm của loài người chi phối. Vì biết những tầng tầng lớp lớp quan niệm của loài người là thứ chỉ có ở quy ước lý trí và thỏa hiệp giữa họ với nhau. Dưới vòm trời này, muôn loài bình đẳng, mà đại diện là cỏ dại.
Ta đang hoan lạc trong hoan lạc của mưa núi, thảo mộc.
Hỏi vì sao mưa rề rà mê man như thế. Thì là bởi núi cao, và dưới kia là đại dương bao la quá. Giọt mưa nào trên núi mà chẳng liên quan đến lòng đại dương...
 NGUYỄN HÀNG TÌNH

Có thể bạn quan tâm

Vở ca kịch bài chòi trò chơi của quỷ: Tôn vinh chiến sĩ công an, cảnh tỉnh kẻ lầm lạc

Vở ca kịch bài chòi trò chơi của quỷ: Tôn vinh chiến sĩ công an, cảnh tỉnh kẻ lầm lạc

(GLO)- Vở diễn Trò chơi của quỷ do Ðoàn ca kịch bài chòi Bình Ðịnh (thuộc Nhà hát Nghệ thuật truyền thống tỉnh Gia Lai) dàn dựng vừa giành huy chương đồng tại Liên hoan Nghệ thuật sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc về “Hình tượng người chiến sĩ Công an nhân dân” lần thứ V-năm 2025.

"Núi trên đất bằng"

"Núi trên đất bằng"

(GLO)- Tiến sĩ Hà Thanh Vân đã nhận xét Tiểu thuyết "Núi trên đất bằng" của Võ Đình Duy là một tác phẩm văn chương đầu tay ra mắt năm 2025, đánh dấu bước chuyển đầy bất ngờ từ một kiến trúc sư trẻ sống ở Gia Lai sang hành trình kiến tạo thế giới văn chương.

NHÀ THƠ ĐÀO AN DUYÊN: Thiết tha giữ lại những xanh tươi cuộc đời

Nhà thơ Đào An Duyên: Thiết tha giữ lại những xanh tươi cuộc đời

(GLO)- Với nhà thơ Đào An Duyên, đọc và viết chính là hành trình nuôi chữ. Trong hành trình ấy, chị chọn một lối đi riêng, chắt chiu xúc cảm, gửi tiếng lòng vào từng con chữ với niềm mong giữ lại những xanh tươi cuộc đời, từ đó góp thêm một giọng thơ giàu hương sắc cho văn chương Gia Lai.

BẢO TỒN CÁC KỊCH BẢN TIÊU BIỂU CỦA HÁT BỘI BÌNH ĐỊNH: Nên tìm hướng đi mới, phù hợp thực tế

Bảo tồn các kịch bản tiêu biểu của hát bội Bình Định: Nên tìm hướng đi mới, phù hợp thực tế

(GLO)- Hát bội Bình Định là một di sản văn hóa đặc sắc với nhiều vở tuồng kinh điển như: Sơn Hậu, Tam nữ đồ vương, Ngũ hổ Bình Tây, Hồ Nguyệt Cô hóa cáo (còn có tên khác là Chém cáo, Cổ miếu vãn ca) của Nguyễn Diêu, Trầm hương các, Diễn võ đình và Cổ thành… của Đào Tấn.

Khẳng định vị thế là cơ quan báo chí chủ lực

Khẳng định vị thế là cơ quan báo chí chủ lực

Để chào đón thời khắc đặc biệt của đất nước, của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; thực hiện nhiệm vụ cao cả với vai trò, vị thế là cơ quan ngôn luận của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; thực hiện nhiệm vụ mà người đứng đầu hệ thống Mặt trận đã tin tưởng giao phó; kể từ tháng 7.2025, Báo Đại đoàn kết ra mắt ấn phẩm Tinh hoa Việt bộ mới.
Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

(GLO)- Nếu như Tây Bắc có “tứ đại danh đèo”: Mã Pí Lèng, Ô Quy Hồ, Pha Đin, Khau Phạ thì vùng duyên hải miền Trung lên đại ngàn Tây Nguyên cũng có “ngũ danh đèo”: An Khê, Phượng Hoàng, Khánh Lê, Ngoạn Mục, Violak.

default

Địa phận Phủ Hoài Nhơn được xác lập năm Hồng Đức thứ 2 (1471), là miền “viễn châu” khá rộng; sau hơn 550 năm, vùng đất rộng lớn lúc ban đầu được phân chia thành nhiều tỉnh thuộc Nam Trung bộ và Bắc Tây Nguyên. 
Pleiku, miền nhớ...

Pleiku, miền nhớ...

(GLO)- Nếu tính từ dấu mốc ký Nghị định Toàn quyền Đông Dương thành lập đại lý hành chính Pleiku thuộc tỉnh Kon Tum ngày 24-5-1925, Pleiku với ý nghĩa một địa danh cả về cách đọc và cách viết đã ra đời và tồn tại đến ngày nay đã được 100 năm.

Ðại ngàn nối liền những niềm vui

Ðại ngàn nối liền những niềm vui

Trong ngôi nhà sàn dưới chân núi ở làng K8, xã Vĩnh Sơn (huyện Vĩnh Thạnh), Nghệ nhân nhân dân Ðinh Chương nở nụ cười sảng khoái, hồ hởi nói: “Bà con trong làng đang trông chờ ngày 1.7.2025, để không chỉ núi liền núi, sông liền sông mà đồng bào Bana ở hai tỉnh trước đây sẽ về chung mái nhà tỉnh Gia Lai mới”.
Tổng Bí thư Tô Lâm dự khai mạc Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp”

Tổng Bí thư Tô Lâm dự khai mạc Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp”

Nhân dịp kỷ niệm 110 năm ngày sinh Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh (1.7.1915 – 1.7.2025), sáng 29.6, tại Hà Nội, Văn phòng Trung ương Đảng tổ chức Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp” nhằm tri ân những cống hiến to lớn của đồng chí Nguyễn Văn Linh đối với Đảng, đất nước và nhân dân. Tổng Bí thư Tô Lâm dự và cắt băng khai mạc Triển lãm.
Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Triển khai trong thời gian chưa tròn 1 năm, Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025 đã thu hút nhiều người yêu văn chương trong và ngoài tỉnh tham gia. Tác phẩm được gửi về không chỉ thể hiện sự đầu tư công phu về nội dung và hình thức, mà còn góp phần lan tỏa hình ảnh vùng đất Bình Ðịnh giàu bản sắc văn hóa, chiều sâu lịch sử.
Núi lửa Chư Đang Ya (huyện Chư Păh) đã đi vào thơ của tác giả Nguyễn Thanh Mừng. Ảnh: Phạm Quý

Cao nguyên trong thơ Nguyễn Thanh Mừng

(GLO)- Tên tuổi nhà thơ Nguyễn Thanh Mừng gắn liền với các tập thơ “Rượu đắng”, “Ngàn xưa”, .... Viết không nhiều nhưng thơ ông lại có mặt trong hầu hết các tuyển tập danh tiếng thơ Việt Nam hiện đại. Mấy năm gần đây, ông dành tình thương mến với Tây Nguyên và viết nhiều về vùng đất này.

null