Qua miền cỏ cháy

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Mùa mưa năm 1983, tôi về Đội 4 (Công ty Cao su Chư Prông) thăm bạn. Từ trên triền dốc nhìn xuống, dãy nhà tập thể nửa mái chìm trong biển cỏ đuôi chồn. Mưa rả rích, những khóm cỏ trĩu nước choài ra lối đi như đan lưới. Trong ánh chiều chạng vạng, chợt nghe bâng quơ một cảm giác quạnh vắng đến nao lòng. 
Đã gần 40 năm qua, tôi vẫn còn ấn tượng với loài thảo dã đặc trưng của miền đất Gia Lai ngày ấy. Chẳng một khoảnh trống nào của đất lại không có sự hiện diện của cỏ. Ngay ở Pleiku, chỉ ra khỏi trung tâm một quãng, tầm mắt đã ngợp trong chân trời của cỏ đuôi chồn. Đuôi chồn là loại cỏ có thể cao tới ngang vai người. Chúng mọc thành từng khóm, thân hình ống phân thành đốt, lá thuôn dài hình lá lúa, mép hình răng cưa rất ráp. Bộ rễ chùm bám chắc vào đất. Hoa xốp như bông lau, màu nâu nhạt, trông giống đuôi con chồn, chứa hàng ngàn hạt nhỏ li ti. Trong muôn vàn loài cỏ, có lẽ cỏ đuôi chồn đứng đầu bảng về sức sống.
Ngày ấy, ai có dịp đến các vùng đất mới vỡ hẳn sẽ có một ý niệm đầy đủ về sức sống của loài cỏ này. Trên những khoảnh đất đã đốt dọn, chỉ 1-2 cơn mưa đầu mùa đã thấy cỏ xuất hiện. Thoạt đầu, chỉ vài khóm vẻ yếu ớt, vô hại, thế nhưng, chỉ sau vài trận mưa dầm, chúng đã bật dậy ngỡ như được đùn ra từ đất. Rồi cứ thế thảm nọ nối thảm kia, ùn ùn nuốt chửng vào lòng nó tất thảy những loài yếu thế. Ngạo nghễ, tung hoành cho tới khi những cơn gió mùa khô cuồng nộ nổi lên se sắt, chúng mới lả dần để lại những đám thân khô xác. Nhưng như một kẻ ranh mãnh, chúng chỉ thoát xác chờ những cơn mưa để lại tiếp tục bật dậy trong cái vòng sinh nở luân hồi.
Cỏ đuôi chồn. Ảnh: Thái Bình
Cỏ đuôi chồn. Ảnh: Thái Bình
Những năm Gia Lai-Kon Tum sôi động trong chương trình vỡ đất, dễ đã hàng chục lần, tôi từng từ xã Bình Giáo qua Công ty Cao su Chư Prông để về trung tâm huyện. Đây là vùng đất để lại trong tôi một dấu ấn đặc biệt về loài cỏ này. Giữa mênh mông chỉ đôi bóng cây kơ nia còi cọc, ngút mắt một sắc cỏ đuôi chồn. Chúng kết thành bức tường thành như để khẳng định riêng mình cái giang sơn hoang vu bất diệt. Vẫn biết cái ấn tượng ấy đã quá xa xăm, vậy mà ngày trở lại mấy năm về trước, mới chớm qua cầu Ia Drăng tôi đã không kìm được sự ngạc nhiên. Con dốc xưa lổn nhổn ngập trong bụi đỏ giờ san sát những căn nhà xây kiểu Thái mái tôn đỏ chót. Lối mòn ngợp cỏ năm nào giờ là con đường trải nhựa xuyên giữa 2 bức tường cao su tăm tắp. Từ đỉnh đồi phóng tầm mắt ra 4 phía thảy đều ngăn ngắt chân trời cao su. Khoảng trống duy nhất trên vùng đất hoang hóa bây giờ chỉ còn cái vệt đường băng sân bay dã chiến ngày trước của quân đội Mỹ. Đất chết giờ đã trở thành Nông trường Thống Nhất thuộc Công ty Cao su Chư Prông.
Đâu chỉ một vùng đất này cuộc sống đã vượt lên quá bao điều tôi nghĩ. Tôi nhớ làng Quen Grai (xã Ia Pia, huyện Chư Prông) với một con người khá đặc biệt-ông Puih Blang. Thời chống Mỹ, ông là Xã đội trưởng, là người đã dìu dắt rồi đưa người anh hùng nhỏ tuổi Kpă Klơng vào du kích. Một chiều mưa năm 1990, tôi tìm đến nhà ông để bòn chút tư liệu cho bài báo Tết. Lối vào làng ngập giữa 2 bức tường cỏ đuôi chồn. Từ nhà ông trông ra, 4 phía cũng thâm u một màu cỏ úa. Câu chuyện về Kpă Klơng hôm đó hóa ra chỉ chiếm một dung lượng nhỏ. Phần lớn thời gian, tôi đã nghe nỗi lòng đau đáu của ông. Đánh vật cạn lực với cỏ để giành hạt lúa mà hết mùa chưa đầy tháng, làng đã có người đói rồi. Hạt lúa thì mỗi lúc một gầy mà cỏ thì mỗi ngày mỗi khỏe… Về làng hôm nay với bạt ngàn cao su, cà phê xanh ngắt, những ngôi nhà xây khang trang, đi trên những con đường bê tông phẳng phiu, sạch sẽ, tôi đã từng tự hỏi: Có thể nào tin được đây từng là một ngôi làng nghèo đói đến xót xa?
Bao ngôi làng, tụ điểm dân cư và bao công ty, nông trường, cuộc sống hôm nay đã được xây trên nền thảo dã hoang vu như thế. Một ngày trở lại vùng đất xưa, cầm trong tay một bông cỏ đuôi chồn yếu ớt còn sót lại bên vệ đường, lòng chợt thấy bâng khuâng: Đã trở thành quá vãng những rừng cỏ đuôi chồn, thứ mà tôi muốn nói đến như “biểu trưng” của một thời vỡ đất gian nan. 
NGỌC TẤN
 

Có thể bạn quan tâm

Thơ Lê Vi Thủy: Biên cương mùa gió

Thơ Lê Vi Thủy: Biên cương mùa gió

(GLO)- Giữa những cơn gió xào xạc của núi rừng Tây Nguyên bỏng rát, bài thơ “Biên cương mùa gió” của Lê Vi Thủy như thổi vào lòng người nỗi xúc động lặng thầm. Từ ánh mắt trẻ thơ đến no ấm buôn làng và những giọt mồ hôi người lính, tất cả hòa quyện trong khát vọng yên bình nơi địa đầu Tổ quốc.

Tổ quốc trong tim

Thơ Lenguyen: Tổ quốc trong tim

(GLO)- Bài thơ “Tổ quốc trong tim” của tác giả Lenguyen là lời tri ân sâu sắc với cha ông đã hy sinh vì độc lập dân tộc. Từ Cửu Long đến Trường Sơn, từ Điện Biên đến Sài Gòn, một Việt Nam bất khuất vươn lên giữa máu và hoa, rạng ngời sắc cờ Tổ quốc.

Thơ Đào An Duyên: Lòng quê

Thơ Đào An Duyên: Lòng quê

(GLO)- Trong nhịp sống hiện đại hối hả, bài thơ "Lòng quê" của tác giả Đào An Duyên là tiếng vọng thầm lặng mà day dứt. Người xa quê, dù ở đâu chăng nữa vẫn mang trong tim nỗi nhớ cội nguồn. Qua hình ảnh nước xuôi nước ngược, bài thơ gợi về sự gắn bó thiêng liêng giữa con người và quê hương.

Người nặng lòng với dân ca Tày

Người nặng lòng với dân ca Tày

(GLO)-Hơn 30 năm kể từ ngày rời quê hương Cao Bằng vào Gia Lai lập nghiệp, ông Mã Văn Chức (SN 1961, tổ 3, thị trấn Phú Thiện) vẫn nặng lòng với văn hóa dân tộc Tày. Hơn 100 bài hát đã được ông sáng tác theo làn điệu dân ca Tày với mong muốn “giữ lửa” cho âm nhạc dân gian.

Thơ Lữ Hồng: Những gương mặt hoa cài

Thơ Lữ Hồng: Những gương mặt hoa cài

(GLO)- Bằng hình ảnh thiên nhiên giàu biểu cảm, bài thơ "Những gương mặt hoa cài" của Lữ Hồng gợi nên vẻ đẹp bình yên ẩn sâu trong nhịp sống phố thị. Lời thơ không chỉ là hoài niệm, mà còn là nơi gửi gắm tình yêu, ký ức và những giấc mơ không lời giữa tháng năm xoay vần.

Thơ Sơn Trần: Phía Trường Sơn

Thơ Sơn Trần: Phía Trường Sơn

(GLO)- Bài thơ "Phía Trường Sơn" của Sơn Trần là khúc trầm sâu lắng về nỗi nhớ và sự hy sinh lặng thầm phía hậu phương. Tháng Tư về trên biên cương đầy cỏ xanh và chiều sương phủ trắng, nỗi nhớ hòa quyện cùng đất trời, tạo nên một bản tình ca sâu lắng dành cho cha-người lính năm xưa.

Khẳng định sức sống bất tận của văn học nghệ thuật trong đời sống tinh thần Nhân dân

Khẳng định sức sống bất tận của văn học nghệ thuật trong đời sống tinh thần Nhân dân

(GLO)- Đó là phát biểu của Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Châu Ngọc Tuấn tại hội nghị tổng kết 50 năm nền văn học nghệ thuật tỉnh Gia Lai sau ngày thống nhất đất nước (30/4/1975-30/4/2025) diễn ra vào sáng 23-4 tại Hội trường 2-9 (TP. Pleiku).

Nơi “Ngọn lửa cao nguyên” rực sáng

Nơi “Ngọn lửa cao nguyên” rực sáng

(GLO)- Trong kho tàng âm nhạc Việt Nam có nhiều ca khúc không chỉ đơn thuần là tác phẩm nghệ thuật mà còn là biểu tượng của một vùng quê. Nơi ấy, tình yêu và nỗi nhớ không thể phai mờ. “Ngọn lửa cao nguyên” của nhạc sĩ Trần Tiến chính là một trong những ca khúc như thế.

“Lặng lẽ trưởng thành” cùng sách

“Lặng lẽ trưởng thành” cùng sách

(GLO)- “Dáng vẻ của một người yên lặng đọc sách khá giống với những gì tôi cảm thấy khi nghĩ về một người đang trưởng thành trong lặng lẽ”-đó là cảm nhận của chị Trần Thị Kim Phùng Thủy-Trưởng ban Điều hành dự án “Văn hóa đọc Gia Lai” về giá trị sâu bền mà sách mang lại.

Thơ Lenguyen: Mùa qua phố

Thơ Lenguyen: Mùa qua phố

(GLO)- Bài thơ "Mùa qua phố" của tác giả Lenguyen là một bức tranh dịu dàng, gợi cảm xúc, đưa người đọc bước vào không gian phố núi Pleiku trong thời khắc chuyển mùa. Với giọng điệu lãng mạn và sâu lắng, bài thơ khơi gợi vẻ đẹp bình dị nhưng đầy chất thơ của phố núi...

Con đường tất yếu

Con đường tất yếu

Vài năm trở lại đây, các sản phẩm văn hóa - nghệ thuật Việt đã được khai thác với tinh thần mới: vừa trân trọng truyền thống, vừa dấn thân khai phá cái mới.