Nụ cười Tây Nguyên

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

(GLO)- Đi tìm nụ cười Tây Nguyên chính là tìm đến cái đẹp nguyên sơ. Nó ẩn sâu trong đôi mắt, nó hé nhìn qua đôi tay trong vũ điệu, nó giấu mình sau chiếc gùi đầy ắp lúa, bắp và nó cũng chân tình, e ấp khi nói lời thương. Nụ cười ấy hồn hậu, sâu lắng và tự nhiên như núi rừng, sông suối.

Tháng 11-2022, tại khu vực ven hồ Xuân Hương (Đà Lạt), triển lãm ảnh của Nghệ sĩ nhiếp ảnh (NSNA) Nguyễn Hải Đông với tên gọi “Đi tìm nụ cười Tây Nguyên” thu hút sự quan tâm của đông đảo người dân và du khách. Sau đó ở Đắk Lắk có triển lãm mỹ thuật với sự tham gia của nhiều họa sĩ khu vực miền Trung-Tây Nguyên.

Tại triển lãm này, công chúng yêu hội họa chú ý đến tác phẩm “Nụ cười M’Nông”. Những triển lãm ấy đã kích thích sự tò mò của tôi tìm đến nét tính cách và sự khác lạ, độc đáo nụ cười của đồng bào ở Tây Nguyên.

nu-cuoi-tay-nguyen-1.jpg
Tác phẩm “Niềm vui của mẹ” của tác giả Hùng Hoa Lư.

Ở Gia Lai, nhiều nghệ sĩ đã có những tác phẩm nghệ thuật đặc tả con người và bản sắc văn hóa của các dân tộc thiểu số Trường Sơn-Tây Nguyên. Các NSNA: Trần Phong, Hùng Hoa Lư, Phạm Dực… đem về nhiều huy chương trong nước và quốc tế, các giải thưởng khu vực và quốc gia, được đông đảo công chúng đón nhận. Các họa sĩ Hồ Thị Xuân Thu, Lê Hùng, Mai Quý Ngọc, Nguyễn Văn Chung… cũng đã có nhiều cuộc triển lãm chung và cá nhân.

Riêng họa sĩ Hồ Thị Xuân Thu đã đưa tranh của mình cùng với nhóm nữ họa sĩ Việt vượt biên giới triển lãm ở Liên bang Nga, Nhật Bản và bán được nhiều tác phẩm về Tây Nguyên. Còn họa sĩ Nguyễn Văn Chung mới đây có 2 tác phẩm là “Lời ru của rừng” và “Lệ rừng” tham gia triển lãm tranh đồ họa các nước ASEAN.

Khám phá và sáng tạo về Tây Nguyên là sở nguyện của nhiều nghệ sĩ. Trong đó, bên cạnh việc mô tả đối tượng phản ánh qua đường nét, mảng màu, hình khối mang đặc thù của con người, cảnh vật thiên nhiên của Tây Nguyên, các nghệ sĩ còn đi sâu tìm hiểu các sắc thái biểu cảm từ niềm vui, nỗi buồn, suy tư của con người trong các cộng đồng dân tộc ở vùng đất bazan đầy nắng gió này. Đặc biệt là tìm hiểu xem sắc thái nụ cười của con người Tây Nguyên có gì lạ và độc đáo.

Để hiểu về con người và cộng đồng các dân tộc Tây Nguyên, nói như Dambo (Jacques Dournes)-người được mệnh danh là nhà Tây Nguyên học với nhiều công trình nghiên cứu các dân tộc bản địa có giá trị thì: “Nếu phải hiểu để mà có thể yêu thì lại phải yêu để mà có thể hiểu”. Ngày nay, đa số những người làm nghệ thuật ở Gia Lai nói riêng và Tây Nguyên nói chung đều đi theo vế thứ 2 của Dambo là YÊU để mà có thể HIỂU!

nu-cuoi-tay-nguyen-2.jpg
Tác phẩm “Sức sống đại ngàn” của họa sĩ Mai Quý Ngọc.

Tác giả Thân Như Thơ trong bài “Tháng ba Tây Nguyên” đã viết: “Tháng ba, mùa hoa vông đang nảy nở/Cho con công múa, cho con cá bơi/Bông không rụng xuống lòng suối nhỏ/Bay lên trời vạn cánh sao rơi/Bông lách bay để lại nụ cười”. Nụ cười ấy hồn hậu, sâu lắng và tự nhiên như núi rừng, sông suối. Cảnh vật và con người của xứ sở đầy nắng gió ấy sao quá đỗi yên bình, hiền hòa làm đắm say lòng người: “Tháng ba người Tây Nguyên chan chứa tình/Con tim xao xuyến đôi môi hé cười”.

Nói về sắc thái trong tiếng cười thì văn hóa người Kinh có đủ các trạng thái và kiểu cười “cái gì cũng cười”, cười rất đa dạng và phong phú: “Khi vui muốn khóc, buồn tênh lại cười”; lại còn cười mỉm, cười duyên, cười thầm, cười mỉa mai, khinh miệt…

Nhưng đối với người dân khu vực Tây Nguyên dường như họ có 2 sắc thái biểu hiện ra bên ngoài, đó là khi buồn thì ủ rũ, nước mắt chảy ra, ngược lại lúc vui thì cười một cách hồn nhiên như hoa lá. Họ sống gần gũi với thiên nhiên, núi rừng nên tính cách rất tự nhiên, chân thật với một tâm hồn trong trẻo và rất nghệ sĩ, thích rong chơi, ca hát, nhảy múa… “Chị gái xinh đẹp ơi, hãy dậy đi!/Chị có nghe tiếng chiêng ngân nga/Chị có nghe tiếng trống vang rền/Chị khoác váy vào ta cùng đi/Chị mặc áo vào ta cùng nhảy” (dân ca Jrai).

nu-cuoi-tay-nguyen-3.jpg
Tác phẩm “Đẽo tượng” của tác giả Hùng Hoa Lư.

Nghệ sĩ nhiếp ảnh Hùng Hoa Lư đã dành nhiều thời gian, lặn lội khắp buôn làng Jrai, Bahnar để tìm hiểu, khám phá những nét đẹp nguyên mẫu, hồn hậu của con người Tây Nguyên và ghi lại những thước phim, bức ảnh và tạo dựng các tác phẩm nghệ thuật. Gần đây, anh chuyển sang lĩnh vực mỹ thuật với chất liệu sơn dầu, tranh khắc gỗ…

Vừa qua, tại triển lãm nghệ thuật của các họa sĩ Nam miền Trung-Tây Nguyên tại TP. Nha Trang (tỉnh Khánh Hòa), anh đã tham gia bộ 3 tác phẩm sơn dầu chuyển tải nội dung về niềm vui qua nụ cười của người Jrai, Bahnar. Trong đó, tác phẩm “Niềm vui của mẹ” gây cảm xúc mạnh từ phía người xem tranh. Ở tác phẩm này, anh đặc tả chân dung người mẹ Bahnar ở Kông Chro với đường nét-nếp nhăn thời gian cùng gam màu khá điển hình và nụ cười, ánh mắt lạc quan hết sức trong trẻo, hồn nhiên.

Cũng trong năm 2024, hưởng ứng Ngày hội Di sản văn hóa Gia Lai với cuộc thi sáng tác mỹ thuật, Hùng Hoa Lư tham gia bộ 3 tác phẩm sơn dầu, trong đó tác phẩm “Chiều của mẹ” đạt giải ba. Đó là người mẹ Jrai mang gùi trở về làng với niềm vui, lạc quan sau một ngày lao động trong ráng chiều trên nền không gian thoáng rộng.

Đi tìm nụ cười Tây Nguyên chính là tìm đến cái đẹp nguyên sơ. Nó ẩn sâu trong đôi mắt, nó hé nhìn qua đôi tay trong vũ điệu, nó giấu mình sau chiếc gùi đầy ắp lúa, bắp và nó cũng chân tình, e ấp khi nói lời tỏ tình và trao nhau chiếc vòng cầu hôn…

Hạnh phúc lứa đôi trong mùa xuân mới, đâu đó trong hoa lá, cỏ cây bên dòng suối bạc, chúng ta lại nghe thấy câu ca mộc mạc: “Anh ngắm nhìn em/Miệng cười tủm tỉm/Mái tóc mượt mà/Đôi má thương nhớ/Và lòng anh muốn/Em là của anh”.

Có thể bạn quan tâm

Vững tin dưới cờ Đảng

Vững tin dưới cờ Đảng

(GLO)- Xuân Ất Tỵ 2025, Đảng ta tròn 95 mùa xuân. Đất nước nửa thế kỷ hòa bình thống nhất. Người dân vững tin vì Đảng đã cầm lái đưa dân tộc bước vào vận hội mới, kỷ nguyên giàu mạnh, phồn vinh.

“Kiến trúc sư” buôn làng

“Kiến trúc sư” buôn làng

(GLO)- Nhà sàn là kiến trúc đặc trưng của người Jrai. Để xây dựng một ngôi nhà sàn truyền thống thì không thể không nhắc đến những “kiến trúc sư” của buôn làng.

Mùi bếp, mùi tết

Mùi bếp, mùi tết

Cuối năm, gió đã chuyển mùa. Cái lành lạnh len lỏi trong từng nhành cây, ngọn cỏ và luồn qua từng kẽ hở bên khe cửa tràn cả vào ngóc ngách từng gian nhà. Trong không gian êm đềm, tôi cảm nhận rõ mùi bếp, mùi Tết đang về trên từng căn bếp nhỏ.

“Sống để kể lại” (*)

“Sống để kể lại” (*)

(GLO)- Giữa câu chuyện dài về chiến tranh, 2 cựu chiến binh Hà Xuân Nhắc và Nguyễn Minh Tân vẫn chưa thôi kinh ngạc mình có thể sống, có thể vượt qua bom đạn dày đặc như đan lưới. Tôi thì lại nghĩ, số phận đã định cho họ một sứ mệnh: Sống để kể lại một phần đời không thể tách rời với ký ức dân tộc.

Ba chị em ngành Y chinh phục “đấu trường” nhan sắc

Ba chị em ngành Y chinh phục “đấu trường” nhan sắc

(GLO)- Ba chị em Đinh Thị Thùy Trang, Đinh Y Quyên và Đinh Ta Bi đã tạo nên một "cơn sốt" trong các cuộc thi nhan sắc và thể hiện tài năng của mình. Cả 3 là con của bác sĩ Đinh Văn Quy-nguyên Trưởng khoa Da liễu (Bệnh viện Đa khoa tỉnh) ở tổ 6, phường Tây Sơn, TP. Pleiku.

Bảo tồn những bài thuốc quý của người Bahnar

Bảo tồn những bài thuốc quý của người Bahnar

(GLO)- Huyện Kbang (tỉnh Gia Lai) chỉ nổi tiếng với cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ mà còn là nơi lưu giữ nguồn dược liệu vô cùng phong phú. Từ nguồn tài nguyên này, cộng đồng người Bahnar đã cho ra đời những bài thuốc quý, lưu dấu qua bao thế hệ.

Nét đẹp tặng chữ đầu xuân

Nét đẹp tặng chữ đầu xuân

(GLO)- Mỗi dịp Tết đến Xuân về, người dân Việt lại náo nức với những phong tục truyền thống mang đậm bản sắc dân tộc. Trong đó, nét đẹp tặng chữ đầu xuân đã trở thành một truyền thống hiếu học của dân tộc và mang ý nghĩa cầu chúc may mắn, tài lộc, hạnh phúc cho năm mới.

Bắt nhịp chuyển đổi số

Bắt nhịp chuyển đổi số

(GLO)- Với sự phát triển của công nghệ, đặc biệt là công nghệ thông tin, chuyển đổi số đã đi vào mọi ngóc ngách của đời sống xã hội. Các đơn vị, doanh nghiệp và người dân Gia Lai đang tận dụng những tiện ích của việc số hóa để phục vụ đời sống và tăng tốc phát triển.

Công ty cổ phần Thành Thành Công-Biên Hòa tặng 2 triệu cây xanh cho tỉnh Gia Lai. Ảnh: M.T

Sắc xuân trên vùng nguyên liệu mía Đông Nam Gia Lai

(GLO)- Những ngày cuối năm Giáp Thìn 2024, vùng nguyên liệu mía của Công ty cổ phần Nông nghiệp AgriS Gia Lai (AgriS Gia Lai) rộn vang tiếng cười của người dân và nhân công thu hoạch khi giá mía tiếp tục duy trì ở mức cao giúp nông dân có lợi nhuận khá.

Đại tá Lê Kim Giàu-Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh (thứ 4 từ phải sang) tặng quà và chúc Tết Đội K52. Ảnh: V.H

Tết của người lính K52 trên đất Campuchia

(GLO)- Trong khi bao gia đình rộn ràng đón Tết Ất Tỵ 2025 thì cán bộ, chiến sĩ Đội K52 (Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Gia Lai) lại lên đường sang Campuchia làm nhiệm vụ. Dù xa nhà nhưng họ vẫn có cái Tết ấm cúng cùng đồng đội và người dân nước bạn.

Kể chuyện văn hóa Jrai qua chiếc gùi mộc

E-magazineKể chuyện văn hóa Jrai qua chiếc gùi mộc

(GLO)- Hầu hết các già làng đều cho rằng gùi mộc mang vẻ đẹp nguyên sơ, thuần khiết, là tiền thân của những chiếc gùi hoa văn mang tính thẩm mỹ cao. Vậy nhưng, những người có thể làm ra được gùi mộc nguyên bản trong cộng đồng hiện nay khá hiếm.

Cây trong vườn Bác

Cây trong vườn Bác

(GLO)- Sinh thời, Bác Hồ rất quan tâm đến việc xây dựng và bảo vệ môi trường tự nhiên trong lành và nâng cao đời sống cho người dân. Người chọn việc trồng cây là điểm xuất phát để bảo vệ môi trường và kêu gọi mọi người ra sức trồng cây, gây rừng.

Nữ kiến trúc sư đam mê nghệ thuật tạo hình

E-magazineNữ kiến trúc sư đam mê nghệ thuật tạo hình

(GLO)- Với đôi tay khéo léo và khả năng sáng tạo, kiến trúc sư Nguyễn Thị Kiên Giang (SN 1988, tổ 7, thị trấn Chư Sê, huyện Chư Sê, tỉnh Gia Lai) đã biến những thỏi đất sét, tấm nhựa composite thành sản phẩm trang trí nội thất, được nhiều khách hàng ưa chuộng.

Thơ Ngô Thanh Vân: Xuân về trên bazan

Thơ Ngô Thanh Vân: Xuân về trên bazan

(GLO)- "Xuân về trên bazan" của tác giả Ngô Thanh Vân tái hiện vẻ đẹp của mùa xuân, của sự đổi mới và hy vọng. Những hình ảnh "mầm non ngậm giọt sương mai", "lá hát điều gì mê say trong gió"... mang đến cảm giác thanh thoát, nhẹ nhàng, như làn sóng dịu êm của thiên nhiên đón chào một mùa xuân mới.

Xuất khẩu cà phê vững “ngôi vương”

Xuất khẩu cà phê vững “ngôi vương”

(GLO)- Năm 2024, cà phê tiếp tục giữ vững vị trí dẫn đầu trong các ngành hàng xuất khẩu chủ lực của tỉnh Gia Lai với sản lượng 210.000 tấn, kim ngạch đạt 620 triệu USD, tăng 26,53% so với năm trước và thị trường xuất khẩu được mở rộng ra 50 quốc gia.

Du Xuân trên đỉnh Chư Đang Ya

Du Xuân trên đỉnh Chư Đang Ya

(GLO)- Ngày Tết, hầu hết đều chọn đến những điểm vui chơi náo nhiệt trong các chuyến du Xuân. Song nhiều người chọn hòa mình vào thiên nhiên và núi lửa Chư Đang Ya (xã Chư Đang Ya, huyện Chư Păh, tỉnh Gia Lai) là một trong những điểm đến ưa thích.

Rộn ràng không khí đón xuân ngày mùng 3 Tết

Rộn ràng không khí đón xuân ngày mùng 3 Tết

(GLO)- Dưới tiết trời nắng đẹp, có chút se lạnh trong ngày mùng 3 Tết, khắp nơi trên địa bàn tỉnh Gia Lai, người người nô nức thăm thú, vui chơi để tận hưởng trọn vẹn không khí đầu năm mới. Người nô nức du xuân, chúc Tết thầy cô, người lo sửa soạn mâm cúng đưa ông bà, tổ tiên.