Ngọt ngào lời ru

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Tôi lên 7 tuổi thì mẹ sinh em gái. Khi em cứng cáp, biết đi chập chững là lúc tôi đảm nhận nhiệm vụ chăm em cho ba mẹ đi làm. Vậy là hàng ngày, ngoài buổi sáng đi học, tôi còn phụ việc nhà, cho em ăn uống, vệ sinh và ru em ngủ đúng giờ giấc.
Thuở ấy, không có loa đài, cũng chẳng có mạng internet, tôi đặt em lên 1 đầu võng rồi nằm ở phía đối xứng, chân thòng sang hai bên chống xuống đất để lấy đà đưa võng và bắt đầu hát ru. Tôi nghêu ngao hết bài này sang bài khác, từ “Bắc kim thang”, “Lý cây bông”, “Cháu yêu bà” đến “Chú ếch con”, “Chị ong nâu và em bé”, “Chim chích bông”... với âm lượng khá to, cho tới khi em say giấc. Lúc ấy, tôi mới khẽ khàng bước ra khỏi võng, lấy chiếc gối nhẹ để ngang lên bụng em, không quên lấy một chiếc cây nhỏ căng ngang mép võng. Tôi còn nhớ, khi ấy bên gia đình hàng xóm đang xây nhà, cô chú thợ hồ ngày ngày nghe tôi ru em cũng phải thốt lên: “Con bé này nhỏ nhỏ mà hát… to ghê”. Tôi coi đó là lời khen và những lần ru sau đều cố gắng hát hay hơn và nhiều bài hơn nữa.
Mẹ với bà ngoại của tôi hát ru rất hay. Những làn điệu dân ca mềm mại, ngọt ngào, hàm chứa nhiều ý nghĩa sâu xa, khó hiểu đối với con trẻ nhưng lại trở thành chất gây “nghiện” cho mỗi giấc ngủ. Hồi nhỏ, tôi nghe bà ngoại và mẹ ru em. Đến giờ, sau gần 30 năm, tưởng như mẹ tôi đã quên những lời hát ấy, nhưng không, bà vẫn ru cháu ngoại của mình như vậy. Từ lời đồng dao “Tuổi tí, con chuột ở mái nhà/Tha thóc, tha gạo lại bò xuống hang/Tuổi sửu con trâu kềnh càng/Cày chưa đúng buổi lại mang cày về…” hay lời dân ca “Trò Ba đi học trường làng/Cơm canh ai nấu, cửa nhà không ai trông”; “Mẹ ơi đừng đánh con đau/Để con bắt ốc hái rau mẹ nhờ/Bắt ốc, ốc nhảy lên bờ/Hái rau, rau héo mẹ nhờ làm chi”… lại trở về thân thương như thuở nào. Ở quê nhà, thỉnh thoảng tôi về thăm, vẫn thấy ngoại tôi bắc ghế, tay đưa võng cho đứa chắt vừa lẩm nhẩm những câu ru hời như vậy. 
Ảnh minh họa: K.N.B
Ảnh minh họa: K.N.B
Con trai tôi may mắn khi được bà nội và bà ngoại ẵm bồng hát ru, một người mang đến những câu ca dao, đồng dao xứ dừa Tam Quan (Bình Định), một người là lời ví dặm vùng quê Nghệ Tĩnh. Dù không hiểu hết, song tôi tin, con sẽ cảm nhận được tình cảm của bà, giấc ngủ, tâm hồn của con cũng được nuôi dưỡng. Không chỉ vậy, trong cách nói chuyện thường ngày, mẹ tôi cũng rất hay dùng các câu tục ngữ, vừa là cách nói ý tứ, vừa để dạy con. Do đó, tôi thuộc nằm lòng nhiều câu ca dao, tục ngữ không có trong chương trình học phổ thông. Không thể phủ nhận đó là thành quả của việc tiếp thu từ những câu hát, lời ru của bà, của mẹ.
Cô bạn của tôi sắp sinh con đầu lòng. Là người trẻ, bạn thường xuyên tìm tòi, đọc và tham khảo nhiều loại sách thai giáo, hướng dẫn nuôi con cũng như mua sắm nhiều máy móc nhằm giúp quá trình nuôi con trở nên thuận tiện, khoa học hơn. Ngoài máy vắt sữa, máy hâm sữa, máy tiệt trùng dụng cụ, bạn tôi cũng không quên mua một chiếc nôi điện, có thể tự động lắc lư và phát ra các bài nhạc từ một chiếc máy có gắn thẻ nhớ. Bằng chiếc thẻ nhớ ấy, bạn tôi có thể copy rất nhiều thể loại nhạc do các ca sĩ chuyên nghiệp thể hiện để giúp mình ru con ngủ. Có lẽ do lớn lên bằng lời ru của bà, của mẹ nên tôi không có nhiều thiện cảm với chiếc nôi hiện đại ấy. Dù lực lắc của nôi đã được tính toán phù hợp, tốt nhất cho trẻ, dù chiếc loa kia sẽ giúp người mẹ, người bà không phải vất vả, tiết kiệm được chút thời gian nhưng chúng lại không tỏa ra chút tình cảm, hơi ấm nào. Giải phóng sức lao động nhưng cũng vô tình kéo dãn sợi dây kết nối tình cảm giữa hai thế hệ trong gia đình. 
Cuộc sống ngày càng hiện đại, trước sự du nhập của những “luồng gió mới” các giá trị văn hóa truyền thống có nguy cơ phai nhạt dần. Không riêng ở Gia Lai mà rất nhiều tỉnh, thành trong cả nước bắt đầu khởi động việc sưu tầm và tổ chức các cuộc thi hát ru, hát dân ca nhằm tìm kiếm và bảo lưu văn hóa truyền thống. Thế nhưng, theo ý kiến cá nhân, lời ru có còn mượt mà, ngọt ngào và được đón nhận phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố, trong đó, giới trẻ phải là người tiên phong, nhận thức được giá trị của những lời ru để tiếp tục học hỏi, giữ gìn.
PHƯƠNG VI

Có thể bạn quan tâm

Chạm vào thế giới trẻ thơ...

Chạm vào thế giới trẻ thơ...

(GLO)- Từ ống kính nhiếp ảnh, nét cọ hội họa, câu chữ văn chương đến giai điệu âm nhạc, nhiều nghệ sĩ ở Gia Lai đang lặng lẽ gìn giữ, khơi gợi, ươm hạt giống tâm hồn cho thế giới tuổi thơ; đồng thời, gửi gắm thông điệp về sự kết nối, về trách nhiệm của người lớn trước “tuổi thơ đang mất dần”.

Giải Booker 2025: Danh sách đề cử đa dạng nhất trong lịch sử 56 năm

Giải Booker 2025: Danh sách đề cử đa dạng nhất trong lịch sử 56 năm

(GLO)-Danh sách đề cử của Giải Booker 2025 danh giá mới được công bố, trong đó có 13 tác phẩm của các tác giả đến từ nhiều quốc gia khác nhau, cũng như sự cân bằng về tỷ lệ nam - nữ và sự đan xen giữa tên tuổi cũ và mới. Điều này cho thấy sự đa dạng nhất trong lịch sử 56 năm của giải thưởng này.

Vũ Văn Tam Lang & 50 cây violon đặc chế

Vũ Văn Tam Lang và 50 cây violon đặc chế

(GLO)- Cách đây vài năm, khi ngắm 22 cây đàn violon do ông Vũ Văn Tam Lang (phường An Phú, tỉnh Gia Lai) chế tác bằng tất cả tâm huyết được giới chuyên môn đánh giá cao, tôi thầm nghĩ, ông đã có thể tự hài lòng với những gì mình có.

Mở lối vào thế giới sắc màu

Mở lối vào thế giới sắc màu

(GLO)- Từ nét màu nước chấm phá, mực tàu loang trên giấy dó, đến những dòng thư pháp bay bổng hay gam màu rực rỡ của tranh sáp màu, acrylic - tất cả hòa quyện tại những lớp học vẽ. Mùa hè, những lớp học nhỏ ấy lặng lẽ góp phần vun đắp tâm hồn nghệ thuật cho nhiều bạn trẻ.

Hòa điệu cùng tình yêu nghệ thuật múa

Cặp đôi nghệ sĩ Nguyễn Cơ-Hồng Mai: Hòa điệu cùng tình yêu nghệ thuật múa

(GLO)- Cùng sinh năm rồng (1988) và lớn lên với tình yêu dành cho từng nhịp vũ đạo, Nguyễn Văn Cơ và Trần Thị Hồng Mai-hai nghệ sĩ trưởng thành từ Nhà hát Ca múa nhạc tổng hợp Đam San trở thành cặp đôi hiếm hoi của làng múa ở cao nguyên Pleiku, luôn song hành cả trên sân khấu và trong đời sống.

Bảo vật quốc gia ngai vua triều Nguyễn đặt tại Điện Thái Hòa, Đại Nội Huế.

Phục chế ngai vàng triều Nguyễn: Trả lại nguyên trạng năm 2015, đảm bảo đúng tinh thần bảo vật quốc gia

(GLO)-Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH-TT&DL) vừa có văn bản chính thức góp ý kế hoạch phục chế ngai vua triều Nguyễn, bảo vật quốc gia bị phá hoại hồi tháng 5 - 2025 tại điện Thái Hòa, yêu cầu phục hồi hiện trạng "gần giống nhất" so với năm 2015, thời điểm hiện vật được lập hồ sơ công nhận.

Vở ca kịch bài chòi trò chơi của quỷ: Tôn vinh chiến sĩ công an, cảnh tỉnh kẻ lầm lạc

Vở ca kịch bài chòi trò chơi của quỷ: Tôn vinh chiến sĩ công an, cảnh tỉnh kẻ lầm lạc

(GLO)- Vở diễn Trò chơi của quỷ do Ðoàn ca kịch bài chòi Bình Ðịnh (thuộc Nhà hát Nghệ thuật truyền thống tỉnh Gia Lai) dàn dựng vừa giành huy chương đồng tại Liên hoan Nghệ thuật sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc về “Hình tượng người chiến sĩ Công an nhân dân” lần thứ V-năm 2025.

null