Ký ức mùi toóc, rơm khô

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

 "Mùi toóc khô còn thơm lúa mùa qua". Nhà thơ Trần Vàng Sao đã có câu thơ đẹp về toóc (rạ) như vậy. Mùi toóc là mùi lúa chín, là mùi bùn, mùi chua phèn và cả mùi của những giọt mồ hôi người làm ruộng...

Tôi cố tìm một tấm ảnh chụp về toóc nhưng không thấy. Hóa ra toóc đã là ký ức ngay trên những cánh đồng quê.

Toóc là thân cây lúa sau khi gặt xong. Mà, chỉ có những giống lúa cổ truyền, thân lúa cao mới còn lại toóc. Mùa gặt, thường thì nông dân làng tôi cắt lúa trước còn toóc cứ để đó. Sau khi hột lúa, sợi rơm đã khô khén rồi mới tính đến chuyện đi cắt toóc. Có những mảnh ruộng tốt, lúa được mùa thì toóc cũng đẹp; người nông dân cắt xong, rải đều phơi trên bờ, hai bên đường để đan tranh. Những thửa ruộng xấu, toóc để ủ cho các vồng rau, vồng khoai, để làm phân hay làm chất đốt.

 

Ảnh minh hoạ
Ảnh minh hoạ


Tranh toóc được đan với những sợi lạt tre, tấm tranh nhỏ hơn tranh lợp nhà, chủ yếu để làm phên cho chái bếp hay lợp chuồng trâu, chuồng bò... Tôi vẫn còn nhớ cái cảm giác những buổi chiều đi học về, chân đạp lạo xạo trên những thân toóc nhà ai phơi bên đường. Lũ học trò làng chúng tôi cũng cầm từng cọng toóc làm phi tiêu chia phe đuổi phóng nhau...

Những thửa ruộng chưa kịp dọn, toóc khô rã ra, nông dân đốt lấy tro cho ruộng tốt mùa sau.

Nông thôn xứ Huế không có ruộng "thẳng cánh cò bay" như hai đồng bằng lớn ở hai đầu đất nước nên sản phẩm từ cây lúa từ hạt lúa, rơm, rạ đều được tận dụng tối đa phục vụ cho cuộc sống người nông dân. Ngày mùa, lúa gặt xong được bó lại và gánh về nhà rồi trước đây là cho trâu đạp lúa, sau này thì có máy tuốt lúa. Xong công đoạn này phải phơi lúa và phơi rơm. Hạt lúa là lương thực của con người, còn những cọng rơm dùng làm chất đốt, làm thức ăn cho gia súc, ủ ẩm cho cây… Ngày mùa vì thế ở làng quê xứ Huế vàng rực màu của những hạt lúa, của những cọng rơm từ sân nhà ra đường làng… Rứa mới có câu ca dao "Rồi mùa, toóc rã, rơm khô/ Bạn về quê bạn biết mô mà tìm".

Thực ra, chuyện đốt rơm ngay tại chân ruộng ở nông thôn Huế chỉ mới phổ biến sau này khi máy gặt đập liên hợp ra đời. Phương tiện phục vụ nông nghiệp hiện đại này đã thay sức người nông dân rất nhiều từ khâu gặt lúa đến tuốt lúa và cả làm sạch lúa nữa. Máy gặt đập xong, nông dân chỉ còn việc đóng bao lúa đưa lên xe chở về nhà. Còn rơm rạ thì đốt ngay tại ruộng. Nông dân chỉ biết đốt rơm rạ để vệ sinh đồng ruộng thế thôi. Khói bay mù trời, hình ảnh có chút lãng mạn với nông thôn nhưng khi khói theo gió tràn về thành phố thì làm cay mắt, cay mũi người đi đường và làm không khí thêm ngột ngạt bởi ở phố, lượng khói từ các phương tiện giao thông thải ra cũng đã quá dày đặc rồi…

Cuộc sống nông thôn bây giờ cũng hiện đại lắm rồi. Chợt nhớ đến cái sở thích của một ông anh bạn người Huế đang sống xa quê là về vùng ngoại ô xứ Huế ngày mùa để được tắm táp tâm hồn trong cái mùi rơm thơm khi nắng lên, e sẽ khó tìm… Ngày mùa nhưng con đường bê-tông của các làng quê ven phố chỉ rải rác vài cọng rơm giữa cái nắng hè chang chang.

Ngoại ô bây chừ cũng khác. Chỉ còn lơ thơ mấy bụi tre và mùa màng thì thong thả lắm; không rộn rã, tất bật như ngày trước. Mừng cho người nông dân đã đỡ đi nhiều vất vả. Chỉ có điều những ai quyến luyến mùi rơm rạ và cái cảnh khói lam chiều tỏa ra từ những chái bếp rồi vấn vít ở từng lũy tre làng trong những buổi chiều tà, e chỉ còn là ký ức.

Theo Phi Tân (NLĐO)

Có thể bạn quan tâm

Thơ Đào An Duyên: Ngàn sau

Thơ Đào An Duyên: Ngàn sau

(GLO)- Không chỉ là một lời nói về tình yêu, "Ngàn sau" của tác giả Đào An Duyên còn là một tác phẩm thơ triết lý, khẳng định sự bất tử, trường tồn của những xúc cảm chân thật qua biến động của thiên nhiên và cuộc sống.

Thơ Lê Vi Thủy: Tinh khôi mùa xuân

Thơ Lê Vi Thủy: Tinh khôi mùa xuân

(GLO)- "Tinh khôi mùa xuân" của Lê Vi Thủy thể hiện cảm xúc tươi mới, ngọt ngào của mùa xuân và tình yêu trong sáng, thuần khiết. Từ hình ảnh thiên nhiên gần gũi như "cánh hoa trắng", "giọt sương ban mai" đến những ẩn dụ về tình yêu, tất cả đều mang lại cho người đọc cảm giác ấm áp, đầy hy vọng.

Thơ Vân Phi: Ngõ xanh

Thơ Vân Phi: Ngõ xanh

(GLO)- Bài thơ Ngõ xanh của tác giả Vân Phi khắc họa một không gian thiên nhiên thanh bình của làng quê, nơi có mẹ cha và những điều thân thuộc nhất. Mỗi hình ảnh trong thơ như một lời nhắc nhở về sự quan trọng của gia đình, quê hương và những ký ức đẹp mà ta luôn cất giữ trong trái tim mình.

Khúc ca mùa xuân đoàn tụ

Khúc ca mùa xuân đoàn tụ

(GLO)- Mỗi lần nghe lại ca khúc “Sông Đakrong mùa xuân về” của nhạc sĩ Tố Hải, lòng tôi lại dạt dào xúc cảm và không thôi nghĩ về dòng chảy của những đoàn quân hào hùng ra trận để đem về mùa xuân đoàn tụ của một dân tộc anh hùng.

Thơ Phạm Đức Long: Tản mạn Pleiku

Thơ Phạm Đức Long: Tản mạn Pleiku

(GLO)- Pleiku hiện lên trong bài thơ của tác giả Phạm Đức Long như một vùng đất đầy bí ẩn, vừa thực vừa ảo, vừa hùng vĩ vừa mộng mơ. Những câu từ mang đến cho người đọc cảm giác như đang lạc vào không gian trữ tình, đầy sức sống, thôi thúc họ khám phá và trải nghiệm.

“Mưa giải thưởng” văn học nghệ thuật

“Mưa giải thưởng” văn học nghệ thuật

(GLO)- Năm 2024 được xem là năm “mưa giải thưởng” của văn học nghệ thuật (VHNT) Gia Lai tại các liên hoan, cuộc thi khu vực và toàn quốc, trong đó có nhiều giải cao. Đây là ghi nhận xứng đáng cho sự đầu tư, nỗ lực trong lĩnh vực đòi hỏi sức sáng tạo không ngừng của đội ngũ văn nghệ sĩ tỉnh nhà.

Họa sĩ Lê Hùng và tập sách ảnh vừa xuất bản. Ảnh: P.D

Họa sĩ Lê Hùng: Tìm chốn riêng sắc màu

(GLO)- Cây bàng cao lớn nghiêng tàng lá xuống ngôi nhà nhỏ (64A Lê Thánh Tôn, TP. Pleiku) được họa sĩ Lê Hùng chọn làm nơi đặt phòng tranh cá nhân. Sau hơn 40 năm gắn bó với cây cọ, ông mới có một chốn riêng để trưng bày tác phẩm mà mình dày công sáng tác.

Du khách người Ý thích thú tìm hiểu các nhạc cụ truyền thống Jrai dưới sự hướng dẫn của Nghệ nhân Ưu tú Rơ Châm Tih. Ảnh: Quốc Nguyễn

Quảng bá “sức mạnh mềm” từ hoạt động đối ngoại văn hóa

(GLO)- Những ngày gần đây, hình ảnh truyền cảm hứng nhất được lan tỏa trên báo chí và mạng xã hội là việc Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và ông Jensen Huang-Nhà sáng lập, Chủ tịch Tập đoàn Nvidia (chuyên về lĩnh vực công nghệ) cùng dạo phố cổ và thưởng thức nem chua rán, uống bia.

Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh tiết lộ cách viết '3 trong 1' ở 'Tiệm sách của nàng'

Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh tiết lộ cách viết '3 trong 1' ở 'Tiệm sách của nàng'

Trong số các tác phẩm của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh, đã có nhiều tựa sách đề cập đến nhân vật nữ cá tính như: Nữ sinh, Những cô em gái, Út Quyên và tôi… nhưng đây là lần đầu tiên từ khóa “sách” và “nàng” cùng xuất hiện trên bìa tác phẩm mới, tạo cho bạn đọc sự tò mò thú vị.