Ghi danh di sản để nhận diện và bảo tồn

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
Bộ VH-TT-DL vừa có quyết định đưa các món ăn: phở Hà Nội, phở Nam Định, mì Quảng, nghệ thuật ướp trà sen Quảng Bá (Hà Nội) vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia thuộc loại hình tri thức dân gian.

Bộ VH-TT-DL vừa có quyết định đưa các món ăn: phở Hà Nội, phở Nam Định, mì Quảng, nghệ thuật ướp trà sen Quảng Bá (Hà Nội) vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia thuộc loại hình tri thức dân gian.

Đây không phải là lần đầu tiên các món ăn được ghi danh là di sản phi vật thể, tuy nhiên, không giống như những quyết định trước, một số món ăn được đưa vào danh sách lần này đã tạo ra nhiều dư luận trái chiều.

Phần thì vui mừng bởi các tri thức dân gian đã được nhận diện để bảo vệ và phát huy giá trị di sản song cũng không ít ý kiến mơ hồ không hiểu tại sao những món ăn đã quá phổ biến như vậy lại cần đưa vào định danh là di sản văn hóa phi vật thể. Nhiều người còn nghi ngại về việc liệu có xảy ra tình trạng lạm phát di sản không khi Việt Nam có một nền ẩm thực vô cùng phong phú với muôn vàn các món ăn nổi tiếng, trở thành đặc sản của các địa phương, như: bún bò Huế, cháo lươn Vinh, cháo bột Quảng Trị, hủ tiếu Sài Gòn…

Lo ngại đặt ra tưởng chừng có lý, song trong các văn bản quy phạm pháp luật ghi rõ: “Di sản văn hóa phi vật thể là sản phẩm tinh thần gắn với cộng đồng hoặc cá nhân, vật thể và không gian văn hóa liên quan, có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học, thể hiện bản sắc của cộng đồng, không ngừng được tái tạo và được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác…”. Nguyên tắc trong bảo tồn và phát huy giá trị của di sản cũng nêu rõ việc không lợi dụng di sản để thực hiện các hành vi, hoạt động phân biệt đối xử, kỳ thị văn hóa, dân tộc, vùng miền; không tạo sự ganh đua, tranh chấp, mâu thuẫn và xung đột văn hóa giữa các cộng đồng, nhóm và cá nhân… Điều này có thể hiểu rằng công tác ghi danh là một cách hữu hiệu để nhận diện và bảo tồn, giúp duy trì và phát huy những giá trị văn hóa quan trọng, không chỉ cho thế hệ hiện tại mà còn cho các thế hệ tương lai.

Theo nhiều chuyên gia văn hóa, việc các món ăn truyền thống vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể tạo ra cảm giác tự hào và sự đoàn kết trong cộng đồng. Đây cũng là động lực giúp củng cố bản sắc văn hóa, thúc đẩy tinh thần gìn giữ truyền thống và khuyến khích việc nghiên cứu sâu hơn về lịch sử, kỹ thuật chế biến và ý nghĩa văn hóa của món ăn. Qua đó tạo điều kiện phát triển các chương trình giáo dục và đào tạo về kiến thức và kỹ năng làm ẩm thực truyền thống. Không chỉ Việt Nam mà UNESCO cũng đã vinh danh, di sản văn hóa phi vật thể với bữa ăn kiểu Pháp, văn hóa bia Bỉ, nghệ thuật làm bánh pizza Napoli, kim chi Hàn Quốc...

Khi một món ăn được vinh danh, nó thu hút sự chú ý từ cả trong nước và quốc tế, góp phần khẳng định giá trị thương hiệu quốc gia. Văn hóa ẩm thực khi thành thương hiệu quốc gia sẽ trở thành kênh quảng bá truyền thông hiệu quả, từ đó thúc đẩy du lịch thông qua khám phá văn hóa ẩm thực. Việc định danh các món ăn truyền thống cũng mở ra cơ hội kinh tế cho các nhà hàng, cơ sở chế biến và nhà sản xuất nguyên liệu địa phương. Điều này không chỉ giúp nâng cao thu nhập cho các doanh nghiệp nhỏ mà còn tạo việc làm và phát triển cơ sở hạ tầng liên quan đến du lịch và ẩm thực. Tổ chức Du lịch thế giới cũng đã nhận định, du lịch ẩm thực là một lợi thế riêng có của mỗi quốc gia, yếu tố chiến lược, động lực quan trọng để phát triển du lịch.

Tuy nhiên, để đảm bảo rằng việc vinh danh món ăn thực sự góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa, cần có sự cân nhắc kỹ lưỡng và hợp tác giữa các bên liên quan, bao gồm cộng đồng địa phương, các nhà nghiên cứu và các cơ quan quản lý. Sự thành công trong việc công nhận món ăn như di sản văn hóa phụ thuộc vào việc duy trì sự cân bằng giữa việc bảo tồn truyền thống và việc đáp ứng nhu cầu và sự phát triển hiện đại.

Theo MAI AN (SGGPO)

Có thể bạn quan tâm

Chiêu trò nguy hại

Chiêu trò nguy hại

Những ngày vừa qua, một cuộc tranh cãi đã diễn ra trên mạng xã hội, bắt nguồn từ nhiều ý kiến cá nhân trước một hoạt động của doanh nghiệp. Cuộc tranh cãi đã trở nên ồn ào, gây nhiều phản ứng hơn khi xuất hiện một làn sóng định hướng thông tin bằng phương pháp seeding.

Rạng rỡ Việt Nam

Rạng rỡ Việt Nam

Hôm nay, người dân TPHCM cùng cả nước hân hoan Lễ kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước - thành quả vĩ đại nhất trong sự nghiệp giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc do Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh lãnh đạo, trong niềm vui, tự hào và xúc động dâng trào.

Để giang sơn gấm vóc mãi mãi yên bình, cường thịnh

Để giang sơn gấm vóc mãi mãi yên bình, cường thịnh

(GLO)- Nửa thế kỷ hòa bình thống nhất là nửa thế kỷ xây dựng lại non sông từ vỡ vụn chiến tranh. Vượt qua những trở lực từ bên ngoài, dám nhìn nhận những sai lầm nội tại, chúng ta tiến hành công cuộc đổi mới và đạt được những thành tựu mà 40 năm trước, nhiều người không thể hình dung.

Tự hào là người Việt Nam

Tự hào là người Việt Nam

Mỗi người Việt Nam, dù ở đâu, cũng đều tự hào mình là con dân đất Việt, tự hào về một Việt Nam đang trên đà đổi mới, phát triển. Niềm tự hào đó chính là sức mạnh nội sinh, để mỗi người có thể góp sức mình làm “rạng danh đất nước” trong kỷ nguyên mới của dân tộc.

Hòa bình cho tất cả chúng ta

Hòa bình cho tất cả chúng ta

Trong những ngày cả nước hướng về đại lễ của dân tộc, câu chuyện hào hùng được tiếp nối qua bao thế hệ, người trẻ hôm nay kể về niềm tự hào bằng ngôn ngữ thế hệ gen Z, gen Y, những video, hình ảnh, bài viết ngập sắc cờ đỏ sao vàng phủ kín mạng xã hội.

Tương lai viết nên từ bản lĩnh văn hóa

Tương lai viết nên từ bản lĩnh văn hóa

Di sản nếu không được số hóa, không được kể lại theo cách của thời đại sẽ dần bị đứt gãy trong trí nhớ cộng đồng. Một thế hệ lớn lên không thấy được những giá trị đã tạo nên cội nguồn sẽ khó tìm thấy niềm tự hào, khó kiến tạo tương lai có chiều sâu văn hóa.

Tự hào là người Việt Nam

Tự hào là người Việt Nam

(GLO)- Càng đến gần lễ kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975-30/4/2025), không khí trên khắp mọi miền Tổ quốc lại càng thêm rộn ràng, náo nhiệt. Cờ đỏ sao vàng phấp phới tung bay. Gương mặt mỗi người con đất Việt cũng ánh lên niềm tự hào.