Địa đạo giữa rừng thiêng

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
Nằm ở phía Nam của tỉnh Quảng Ngãi, phía Đông hướng ra biển, rừng Sầu Đâu án ngữ vị trí quan trọng trên địa bàn thôn Hải Môn. Rừng có diện tích hơn 7ha, bao bọc quanh làng, trải qua hàng trăm năm vẫn giữ được vẻ nguyên sinh.
 
Hầm địa đạo nằm sâu trong rừng Sầu Đâu (thôn Hải Môn, xã Phổ Minh, huyện Đức Phổ, Quảng Ngãi)
Gió thổi qua cửa biển Mỹ Á, xào xạc trên cánh rừng Sầu Đâu rồi như gặp phải “ngàn quân áo xanh” bỗng đứng lại yên ắng. Từ ba hướng trên đỉnh rừng len lỏi trong lòng đất là hầm địa đạo che chắn bộ đội, bảo vệ dân làng. Bao đời nay, rừng Sầu Đâu và hầm địa đạo trong rừng (thuộc thôn Hải Môn, xã Phổ Minh, huyện Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi) luôn đứng vững.
Đi tìm địa đạo
Nằm ở phía Nam của tỉnh Quảng Ngãi, phía Đông hướng ra biển, rừng Sầu Đâu án ngữ vị trí quan trọng trên địa bàn thôn Hải Môn. Rừng có diện tích hơn 7ha, bao bọc quanh làng, trải qua hàng trăm năm vẫn giữ được vẻ nguyên sinh. Ông Huỳnh Thanh Mười - Trưởng thôn Hải Môn, dẫn chúng tôi băng rừng tìm địa đạo. Ông Mười kể, tháng 1-1973, sau khi Hiệp định Paris được ký kết, ông lúc này vừa là xã ủy viên vừa là y tá, được phân công cùng với 2 đồng chí du kích lên rừng Hải Môn cắm cờ Tổ quốc. “Cả 3 người gói theo nắm cơm và ít nước lên rừng. 7 giờ sáng, tôi cùng 2 du kích đã lên tới bìa rừng, vì giặc vẫn còn phòng thủ nên chúng tôi phải núp chờ. Đến 5 giờ chiều, giặc đã rút, tôi cùng 2 du kích lên trên đỉnh núi cắm cờ Việt Nam. Khi bắt đầu xuống núi thì bị phục kích, 2 du kích đi trước hy sinh tại chỗ, tôi quay ngược lại, chạy theo hướng núi về tới xã”. Sau khi trở về, ông Mười cùng với các thanh niên của xã lên rừng tìm cách đưa các đồng chí ở địa đạo xuống. 
Ông Mười vừa đi vừa cố nhớ vị trí địa đạo, chúng tôi nhìn xung quanh chỉ thấy cây rừng phủ lối đi. Cuối cùng, chúng tôi đã phát hiện 2 miệng địa đạo nằm gần nhau, đi xa hơn khoảng vài trăm mét thì gặp địa đạo thứ 3. Các địa đạo này đến nay vẫn còn rõ lối dẫn vào trong.
Lịch sử ghi nhận rằng, xã Phổ Minh có nhiều ngọn núi giúp dân chống giặc, như: núi Giàng ở thôn Tân Tự, núi Mồ Côi ở thôn Trường Sanh, núi Sầu Đâu ở thôn Hải Môn… Người dân đào hầm địa đạo kiên cố chống được bom hạng nặng. Hầm được đào sâu vào núi, nóc hầm dày trên 5m, rộng trên 1m, cao trên 1,6m, ra vào thuận tiện, có lỗ thông hơi, trong hầm có nhiều ngách nhỏ thông nhau để đề phòng địch hun khói.
Trăn trở ở Hải Môn
Trải qua thời gian, đến nay địa đạo ở rừng Sầu Đâu đã xuống cấp, một phần miệng hầm bị vùi lấp, một số đoạn bị sập, cây cỏ mọc phủ các lối đi, miệng địa đạo đường kính chỉ còn khoảng 60 - 80cm. Phải có dịp hay đoàn công tác đến thăm địa đạo, ông Mười và ông Võ Đi - Trưởng ban Mặt trận Tổ quốc thôn Hải Môn mới lên lại rừng để kiểm tra địa đạo, tỉa nhánh cây. Bởi lẽ, đường vào địa đạo được che chắn bởi rừng Sầu Đâu, mỗi năm lại càng khó đi, cây cối um tùm.
Ông Đi cho biết: “Gọi là rừng Sâu Đâu, thế nhưng trong rừng không có cây sầu đâu nào, chỉ có sến, bìn nin, cây trâm, bời lời…, thậm chí các cây ăn quả như thị vải, nhãn lồng cũng mọc san sát nhau”. Xưa kia, hàng năm các lão làng chỉ cho phép người dân vào rừng một ngày để thu nhặt củi, lá rụng về đun nấu, không cho chặt cây rừng. Khi chiều đến, người dân mang tất cả “sản phẩm” nhặt từ rừng về cho các lão làng kiểm tra mới được đưa về nhà. 
Người dân thôn Hải Môn có ý thức giữ rừng từ xa xưa và đến nay vẫn vậy. Nếu không có rừng Sầu Đâu, những trận cuồng phong từ cửa biển Mỹ Á, gió lốc kéo theo những cơn bão hàng năm đã cuốn bay nhà dân. Cánh rừng Sầu Đâu được xem như “rừng thiêng”, trải qua bao trận càn quét trong chiến tranh nhưng rừng vẫn đứng vững và trở thành “lá chắn” bao bọc, chở che cho dân làng trước bom đạn, cuồng phong.
Lịch sử Đảng bộ của xã Phổ Minh cũng ghi lại rằng, sau khi hoàn thành công sự địa đạo những năm 1945 - 1950, Bộ Tư lệnh Liên khu 5 gồm các ông Nguyễn Chánh, Chính ủy Liên khu, cùng các đồng chí Nguyễn Chánh Cần, Hồ Văn Điềm đã 2 lần lên kiểm tra trực tiếp hầm địa đạo của thôn Hải Môn. Sau đó, xã Phổ Minh được Bộ Tư lệnh Liên khu 5 tặng bằng khen. Năm 1948, Cục Dân quân Bộ Quốc phòng trực tiếp kiểm tra toàn huyện Đức Phổ về công tác bố phòng, đã công nhận toàn huyện có thành tích xuất sắc trong công tác xây dựng hầm hào chiến đấu và hầm ngầm của huyện vào hàng chất lượng cao nhất. Nhiều hầm địa đạo sau kháng chiến đều bị sập, riêng địa đạo trong rừng Sầu Đâu thôn Hải Môn vẫn còn.
Ông Nguyễn Tấn Phát, Phó Chủ tịch HĐND xã Phổ Minh, cho biết: “Ba năm gần đây, để tiếp tục bảo vệ rừng và địa đạo, xã đã thành lập Ban quản lý rừng Hải Môn gồm có 15 thành viên là cán bộ thôn, xã và người dân. Cắm biển cấm chặt phá rừng. Người dân chấp hành rất tốt trong việc giữ rừng và giữ gìn địa đạo”. 
Khi đời sống kinh tế phát triển, người dân thôn Hải Môn đều có nguyện vọng tôn tạo, giữ gìn và phát huy giá trị lịch sử rừng Sầu Đâu và hầm địa đạo. Ông Mười nói: “Thôn cũng đề nghị các cấp, chính quyền làm hồ sơ công nhận di tích để có phương án bảo vệ, tôn tạo nơi đây. Đây cũng là trăn trở của các lão thành cách mạng. Tuy nhiên, đến nay vẫn còn nhiều khó khăn...”.
Nguyễn Trang (SGGP)

Có thể bạn quan tâm

Sợi tơ mong manh kết nối trăm năm

Sợi tơ mong manh kết nối trăm năm

Khi nói đến sưu tầm đồ cổ ở Việt Nam, người ta thường nghe tới đồ gốm, sành sứ, hay đồ gỗ… chứ ít ai biết đến những món đồ vải mà qua đó thể hiện tay nghề thêu huy hoàng, vang danh thế giới của người Việt hàng trăm năm trước.

Tiến sĩ Nguyễn Minh Kỳ lọt Top 2% nhà khoa học ảnh hưởng nhất thế giới năm 2025.

Tiến sĩ Nguyễn Minh Kỳ và hành trình vào top 2% nhà khoa học ảnh hưởng nhất thế giới

(GLO)- Với nghiên cứu về ô nhiễm vi nhựa và công nghệ xử lý nước thải, Tiến sĩ Nguyễn Minh Kỳ (SN 1985, Phân hiệu Trường Đại học Nông Lâm TP. Hồ Chí Minh tại Gia Lai) được Đại học Stanford (Mỹ) và Nhà xuất bản Elsevier vinh danh trong top 2% nhà khoa học ảnh hưởng nhất thế giới năm 2025.

Sê San: Sông kể chuyện đời…

Sê San: Sông kể chuyện đời…

(GLO)- Dòng Sê San miệt mài chở nặng phù sa; sóng nước bồng bềnh không chỉ kể câu chuyện mưu sinh, bảo vệ phên giậu, mà còn gợi mở tương lai phát triển bền vững, góp phần khẳng định vị thế của vùng biên trong hành trình dựng xây quê hương, đất nước.

Chiếc nỏ của người lính trận Ia Drăng

Chiếc nỏ của người lính trận Ia Drăng

(GLO)- Mang ra chiếc nỏ được cất giữ hơn 30 năm, ông Siu Long (làng Gòong, xã Ia Púch, tỉnh Gia Lai)-nhân chứng trong trận đánh thung lũng Ia Drăng 60 năm trước chậm rãi nói: “Tôi muốn tặng món quà Tây Nguyên này cho một người bạn đến từ nước Mỹ”.

Ông Ksor Yung có lối sống trách nhiệm, gần gũi nên được mọi người quý mến. Ảnh: R’Ô Hok

Ksor Yung: Từ lối rẽ sai lầm đến con đường sáng

(GLO)- Từ một người từng lầm lỡ, ông Ksor Yung (SN 1967, ở xã Ia Rbol, tỉnh Gia Lai) đã nỗ lực vươn lên trở thành người có uy tín trong cộng đồng. Ông tích cực tham gia vận động, cảm hóa những người sa ngã, góp phần giữ gìn an ninh trật tự và củng cố khối đại đoàn kết dân tộc.

Thôn Lao Đu giữa bát ngát núi rừng Trường Sơn

Lao Đu đã hết lao đao

Nằm bên đường Hồ Chí Minh huyền thoại, cuộc sống của hơn 150 hộ dân thôn Lao Đu, xã Khâm Đức, TP Đà Nẵng nay đã đổi thay, ngôi làng trở thành điểm du lịch cộng đồng giữa bát ngát núi rừng. 

Giới trẻ hào hứng tham gia các khóa học làm đèn lồng Trung thu thủ công

Hồi sinh Trung thu xưa

Giữa phố phường rực rỡ ánh đèn led, đèn ông sao và mặt nạ giấy bồi bất ngờ “tái xuất”, gợi lại ký ức những mùa trăng rằm xưa. Sự trở về của Trung thu truyền thống đã manh nha trong những năm gần đây, được nhiều người trẻ hào hứng đón nhận.

Gặp người lính Thành cổ năm xưa

Gặp người lính Thành cổ năm xưa

(GLO)- Trở về từ cuộc chiến khốc liệt ở Thành cổ Quảng Trị, cựu chiến binh Hồ Anh Hòa ít khi nhắc lại kỷ niệm chiến đấu với gia đình, con cháu. Bởi ông cho rằng, việc cầm súng lao vào cuộc chiến thời điểm ấy là trách nhiệm của một người con yêu Tổ quốc, “không nên công thần”.

Các cổ vật gốm sứ chén, bát, đĩa... được ngư dân nhặt được.

Làng cổ vật

Nép mình bên eo biển Vũng Tàu, thôn Châu Thuận Biển (xã Đông Sơn, huyện Bình Sơn, Quảng Ngãi) không chỉ nổi tiếng là “làng lặn Hoàng Sa” với truyền thống bám biển, giữ chủ quyền, mà còn được ví như “kho báu” lưu giữ hàng loạt cổ vật từ những con tàu đắm hàng thế kỷ dưới đáy đại dương.

'Phu sâm' ở núi Ngọc Linh

'Phu sâm' ở núi Ngọc Linh

Nhiều doanh nghiệp và người dân lên ngọn núi Ngọc Linh hùng vĩ ở TP.Đà Nẵng thuê môi trường rừng để trồng sâm, mở ra một nghề mới để đồng bào Xê Đăng bản địa mưu sinh suốt nhiều năm qua: 'phu sâm', tức nghề cõng hàng thuê.

null