Cồng chiêng cuối tuần khi nào thì… dừng lại?

0:00 / 0:00
0:00
  • Nam miền Bắc
  • Nữ miền Bắc
  • Nữ miền Nam
  • Nam miền Nam

(GLO)- Khi nghe tôi thông tin về chương trình “Cồng chiêng cuối tuần-thưởng thức và trải nghiệm”, một người bạn đam mê văn hóa dân gian đã cất công từ TP. Hồ Chí Minh lên Pleiku (tỉnh Gia Lai). Đêm 11-2, sau khi tận mắt thấy tất cả, anh lặng lẽ hỏi tôi: Khi nào thì sinh hoạt này dừng hẳn?

Là người nêu ý tưởng tổ chức chương trình này và cùng đồng nghiệp cố gắng duy trì nó từ hồi tháng 4-2022 đến nay, tôi trả lời anh: “Cũng nhanh thôi hoặc không bao giờ, anh ạ”. Rồi tôi lý giải thêm: “Nhanh” là vì chỉ cần không có tiền trả cho nghệ nhân cuối mỗi tuần, chúng tôi dù muốn đến mấy cũng đành chịu; còn “không bao giờ” nghĩa là chúng tôi có kinh phí để mời bà con mang cồng chiêng về phố thì chương trình vẫn cứ sẽ tiếp tục.

Bỏ qua mục đích ý nghĩa của chương trình, kiểu như là một điểm thu hút khách du lịch về đêm, là một cách để bảo tồn và phát huy giá trị của cồng chiêng, tôi kể anh nghe hành trình đi đến việc này. Ban đầu là thuyết phục các đồng chí lãnh đạo để có được một khoảng không gian ở Quảng trường Đại Đoàn Kết vào ban đêm. Nơi đây có cây xanh, có điện chiếu sáng vừa phải, trước nay vừa khoáng đạt, vừa bình yên-hiểu là ít người tập trung, không vui chơi gì-nay “các anh” làm sự kiện, nhỡ có sự cố như đánh nhau, mất xe cộ, không bảo đảm an ninh trật tự thì sao? Chúng tôi cam đoan sẽ không để xảy ra chuyện này và có ngay giải pháp: có cán bộ bảo vệ. Việc điện chưa sáng lắm thì dễ nhờ can thiệp nhưng đến đoạn nhảy múa liệu cỏ có chết không thì cũng phải trưng ra giải pháp: Nghệ nhân đi chân đất, không bao giờ đốt lửa. Việc quá tải nhà vệ sinh (nếu có), việc lượm rác ngay và luôn xung quanh khu vực diễn ra sự kiện (do khách ăn uống xả ra) cũng được thảo luận và đi đến thống nhất: Có khoản hỗ trợ cho một số nhân viên làm việc này trong những đêm diễn ra sự kiện.

Cồng chiêng cuối tuần khi nào thì… dừng lại?  ảnh 1

Một tiết mục trong chương trình “Cồng chiêng cuối tuần-thưởng thức và trải nghiệm” đêm 11-2-2023. Ảnh: Nguyễn Đức Huy

Theo kế hoạch, thứ bảy mỗi cuối tuần có 1 đội cồng chiêng biểu diễn từ 19 đến 21 giờ. Số tiền chi trả cho khoảng 40 nghệ nhân là 10 triệu đồng (250 ngàn đồng/người), cộng với các khoản không thể không chi đã nêu ở phần trên, chúng tôi phải xoay xở khoảng 13-14 triệu đồng, trong khi ngân sách không cấp đồng nào.

Các đội cồng chiêng ở cấp huyện có đăng ký lên Pleiku biểu diễn để “khoe” văn hóa truyền thống của địa phương mình không? Có, nhưng từ năm 2022 đến nay cũng chỉ có vài đơn vị. Khó khăn của các đội cồng chiêng này là kinh phí ăn ở, đi lại. Khó khăn là thế mà rồi cũng dắt díu nhau đi được nhiều đêm liền suốt từ năm ngoái đến nay. Nói năm cho dài, kỳ thực những tháng mùa mưa, chương trình đành tạm dừng.

Vậy, tiền đâu để làm? Lỡ rồi, đành liều “xin” lãnh đạo cấp trên cho mượn thêm một khoảnh đất nhỏ dọc Quảng trường, mời bạn bè kinh doanh ẩm thực vào bán những đêm diễn ra cồng chiêng để có kinh phí hỗ trợ cho các nghệ nhân. Một số anh em buôn bán ham vui không nề hà gì nên cùng “nhào vô”. Nhưng kinh doanh thì cần lãi, mà chỗ này lãi không nhiều lắm (thường được nghe phàn nàn là không lời hoặc lỗ) nên bạn bè cũng dần kém mặn mà. Có đợt mời cả shop bán áo quần vào để chia sẻ “gánh nặng” kinh phí đóng góp thì bị cộng đồng mạng dè bỉu, lãnh đạo nhắc nhở. Giá như những người chê trách ấy biết được “nỗi niềm” của chúng tôi sau mỗi đêm cồng chiêng ấy, sự thể đã không xảy ra.

Tối 11-2, chúng tôi ngồi bên nhau khá lâu, khi đêm cồng chiêng cuối tuần đầu tiên của năm mới 2023 đã kết thúc. Câu chuyện vẫn loanh quanh việc tìm đâu ra nguồn kinh phí để duy trì một hoạt động ít nhiều có tác động đến văn hóa, du lịch của địa phương. Anh bạn tôi nói sẽ cố gắng tìm kiếm nguồn hỗ trợ, nhưng cùng lắm cũng chỉ được vài đêm thôi. Tôi bảo, một đêm cũng đã là quý lắm, vì như khuya nay, nghệ nhân đã về rồi mà cả nhóm vẫn chưa biết lấy gì để chi trả. Rồi tuần sau, tuần sau nữa, chương trình có còn đủ sức để “chạy” nữa không? Khó quá, nhưng chúng tôi vẫn muốn thử sức thêm, như là một cách góp phần bảo tồn văn hóa cồng chiêng.

Có thể bạn quan tâm

Ia Grai dựa vào di sản văn hóa để phát triển

Ia Grai dựa vào di sản văn hóa để phát triển

(GLO)- Dù ảnh hưởng cuộc sống hiện đại song huyện Ia Grai vẫn lưu giữ đa dạng các loại hình sinh hoạt văn hóa truyền thống. Với nỗ lực bảo tồn của chủ thể văn hóa, huyện vùng biên ngày càng dày thêm với những giá trị đặc sắc riêng có.
Ngày hội Xuân kỳ

Ngày hội Xuân kỳ

(GLO)- Trong đời sống văn hóa tâm linh của người Việt, một năm có nhiều ngày lễ hội, song có lẽ Xuân kỳ là ngày hội lớn nhất. Vào thời điểm này, các đình miếu đều tổ chức đại lễ cầu quốc thái dân an, mùa màng tươi tốt với sự tham gia của đông đảo quần chúng nhân dân tại địa phương.

Trải nghiệm cùng lễ pơ thi làng Lút

Trải nghiệm cùng lễ pơ thi làng Lút

(GLO)- Tháng 3, khi sắc hoa pơ lang thắm đỏ, người bản địa Tây Nguyên bước vào mùa lễ hội dân gian lớn nhất trong năm. Ở các làng Jrai của xã Ia Phí (huyện Chư Păh, tỉnh Gia Lai), từ những ngày đầu “mùa con ong đi lấy mật” đã rộn rã tiếng chiêng trong lễ pơ thi (bỏ mả).

Tuần lễ “Áo dài Việt-Hương sắc Tây Nguyên”: Tôn vinh vẻ đẹp phụ nữ

Tuần lễ “Áo dài Việt-Hương sắc Tây Nguyên”: Tôn vinh vẻ đẹp phụ nữ

(GLO)- Hội Liên hiệp phụ nữ (LHPN) tỉnh vừa phát động Tuần lễ áo dài (từ ngày 1 đến 8-3) với chủ đề “Áo dài Việt-Hương sắc Tây Nguyên”. Qua các năm hưởng ứng sự kiện do Trung ương Hội LHPN Việt Nam phát động, phụ nữ Gia Lai có cách làm riêng để vừa tôn vinh trang phục truyền thống của người phụ nữ Việt Nam, vừa khẳng định giá trị văn hóa của vùng đất cao nguyên.
Người thầy đặc biệt Ksor Hnao

Người thầy đặc biệt Ksor Hnao

(GLO)- Nghệ nhân Ưu tú Ksor Hnao (SN 1956, làng Kép, phường Đống Đa) được biết đến là người tạc tượng gỗ dân gian nổi tiếng ở phố núi Pleiku. Ông còn là một người thầy đặc biệt của nhiều thế hệ học trò, trong đó có cả người nước ngoài yêu văn hóa Tây Nguyên.
Biến giá trị văn hóa thành nguồn lực phát triển

Biến giá trị văn hóa thành nguồn lực phát triển

(GLO)- Nhiều câu lạc bộ (CLB) dệt thổ cẩm được thành lập trong những năm qua đã góp phần bảo tồn, trao truyền tinh hoa nghề truyền thống và gìn giữ bản sắc văn hóa. Trong bối cảnh hiện nay, đây còn là mô hình có nhiều dư địa để khai thác các giá trị kinh tế, phát triển du lịch, tạo việc làm cho lao động nữ.
Lan tỏa nét đẹp vòng xoang trong trường học

Lan tỏa nét đẹp vòng xoang trong trường học

(GLO)- Với mong muốn khơi gợi niềm đam mê với văn hóa truyền thống của dân tộc trong các thế hệ học trò, nhiều thầy-cô giáo ở huyện Ia Pa (tỉnh Gia Lai) đã dành tâm huyết gầy dựng phong trào múa xoang trong trường học. Sau 13 năm triển khai, phong trào đã nhận được sự đón nhận hào hứng của các em học sinh.