Cồng chiêng cuối tuần khi nào thì… dừng lại?

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

(GLO)- Khi nghe tôi thông tin về chương trình “Cồng chiêng cuối tuần-thưởng thức và trải nghiệm”, một người bạn đam mê văn hóa dân gian đã cất công từ TP. Hồ Chí Minh lên Pleiku (tỉnh Gia Lai). Đêm 11-2, sau khi tận mắt thấy tất cả, anh lặng lẽ hỏi tôi: Khi nào thì sinh hoạt này dừng hẳn?

Là người nêu ý tưởng tổ chức chương trình này và cùng đồng nghiệp cố gắng duy trì nó từ hồi tháng 4-2022 đến nay, tôi trả lời anh: “Cũng nhanh thôi hoặc không bao giờ, anh ạ”. Rồi tôi lý giải thêm: “Nhanh” là vì chỉ cần không có tiền trả cho nghệ nhân cuối mỗi tuần, chúng tôi dù muốn đến mấy cũng đành chịu; còn “không bao giờ” nghĩa là chúng tôi có kinh phí để mời bà con mang cồng chiêng về phố thì chương trình vẫn cứ sẽ tiếp tục.

Bỏ qua mục đích ý nghĩa của chương trình, kiểu như là một điểm thu hút khách du lịch về đêm, là một cách để bảo tồn và phát huy giá trị của cồng chiêng, tôi kể anh nghe hành trình đi đến việc này. Ban đầu là thuyết phục các đồng chí lãnh đạo để có được một khoảng không gian ở Quảng trường Đại Đoàn Kết vào ban đêm. Nơi đây có cây xanh, có điện chiếu sáng vừa phải, trước nay vừa khoáng đạt, vừa bình yên-hiểu là ít người tập trung, không vui chơi gì-nay “các anh” làm sự kiện, nhỡ có sự cố như đánh nhau, mất xe cộ, không bảo đảm an ninh trật tự thì sao? Chúng tôi cam đoan sẽ không để xảy ra chuyện này và có ngay giải pháp: có cán bộ bảo vệ. Việc điện chưa sáng lắm thì dễ nhờ can thiệp nhưng đến đoạn nhảy múa liệu cỏ có chết không thì cũng phải trưng ra giải pháp: Nghệ nhân đi chân đất, không bao giờ đốt lửa. Việc quá tải nhà vệ sinh (nếu có), việc lượm rác ngay và luôn xung quanh khu vực diễn ra sự kiện (do khách ăn uống xả ra) cũng được thảo luận và đi đến thống nhất: Có khoản hỗ trợ cho một số nhân viên làm việc này trong những đêm diễn ra sự kiện.

Một tiết mục trong chương trình “Cồng chiêng cuối tuần-thưởng thức và trải nghiệm” đêm 11-2-2023. Ảnh: Nguyễn Đức Huy

Một tiết mục trong chương trình “Cồng chiêng cuối tuần-thưởng thức và trải nghiệm” đêm 11-2-2023. Ảnh: Nguyễn Đức Huy

Theo kế hoạch, thứ bảy mỗi cuối tuần có 1 đội cồng chiêng biểu diễn từ 19 đến 21 giờ. Số tiền chi trả cho khoảng 40 nghệ nhân là 10 triệu đồng (250 ngàn đồng/người), cộng với các khoản không thể không chi đã nêu ở phần trên, chúng tôi phải xoay xở khoảng 13-14 triệu đồng, trong khi ngân sách không cấp đồng nào.

Các đội cồng chiêng ở cấp huyện có đăng ký lên Pleiku biểu diễn để “khoe” văn hóa truyền thống của địa phương mình không? Có, nhưng từ năm 2022 đến nay cũng chỉ có vài đơn vị. Khó khăn của các đội cồng chiêng này là kinh phí ăn ở, đi lại. Khó khăn là thế mà rồi cũng dắt díu nhau đi được nhiều đêm liền suốt từ năm ngoái đến nay. Nói năm cho dài, kỳ thực những tháng mùa mưa, chương trình đành tạm dừng.

Vậy, tiền đâu để làm? Lỡ rồi, đành liều “xin” lãnh đạo cấp trên cho mượn thêm một khoảnh đất nhỏ dọc Quảng trường, mời bạn bè kinh doanh ẩm thực vào bán những đêm diễn ra cồng chiêng để có kinh phí hỗ trợ cho các nghệ nhân. Một số anh em buôn bán ham vui không nề hà gì nên cùng “nhào vô”. Nhưng kinh doanh thì cần lãi, mà chỗ này lãi không nhiều lắm (thường được nghe phàn nàn là không lời hoặc lỗ) nên bạn bè cũng dần kém mặn mà. Có đợt mời cả shop bán áo quần vào để chia sẻ “gánh nặng” kinh phí đóng góp thì bị cộng đồng mạng dè bỉu, lãnh đạo nhắc nhở. Giá như những người chê trách ấy biết được “nỗi niềm” của chúng tôi sau mỗi đêm cồng chiêng ấy, sự thể đã không xảy ra.

Tối 11-2, chúng tôi ngồi bên nhau khá lâu, khi đêm cồng chiêng cuối tuần đầu tiên của năm mới 2023 đã kết thúc. Câu chuyện vẫn loanh quanh việc tìm đâu ra nguồn kinh phí để duy trì một hoạt động ít nhiều có tác động đến văn hóa, du lịch của địa phương. Anh bạn tôi nói sẽ cố gắng tìm kiếm nguồn hỗ trợ, nhưng cùng lắm cũng chỉ được vài đêm thôi. Tôi bảo, một đêm cũng đã là quý lắm, vì như khuya nay, nghệ nhân đã về rồi mà cả nhóm vẫn chưa biết lấy gì để chi trả. Rồi tuần sau, tuần sau nữa, chương trình có còn đủ sức để “chạy” nữa không? Khó quá, nhưng chúng tôi vẫn muốn thử sức thêm, như là một cách góp phần bảo tồn văn hóa cồng chiêng.

Có thể bạn quan tâm

Lan tỏa tình yêu thổ cẩm

Lan tỏa tình yêu thổ cẩm

(GLO)- Diễn ra trong gần 1 tháng, cuộc thi “Nét đẹp trang phục truyền thống các dân tộc thiểu số qua ảnh” do Hội Liên hiệp phụ nữ huyện Ia Pa (tỉnh Gia Lai) tổ chức đã nhận được 33 tác phẩm dự thi. Mỗi bức ảnh là một thông điệp ý nghĩa mà những người mẫu không chuyên muốn truyền tải đến mọi người.

Nhà giáo Tạ Chí Tào tặng hiện vật quý cho Bảo tàng tỉnh

Nhà giáo Tạ Chí Tào tặng hiện vật quý cho Bảo tàng tỉnh Gia Lai

(GLO)- Nhiều lần đến tham quan Bảo tàng Hồ Chí Minh (thuộc Bảo tàng tỉnh Gia Lai), nhà giáo Tạ Chí Tào rất tâm đắc với những hiện vật thể hiện tấm lòng của người dân Tây Nguyên đối với Bác. Vì vậy, ông đã quyết định trao tặng một số hiện vật liên quan đến Bác Hồ mà mình đã sưu tầm cho Bảo tàng tỉnh.

Tương lai viết nên từ bản lĩnh văn hóa

Tương lai viết nên từ bản lĩnh văn hóa

Di sản nếu không được số hóa, không được kể lại theo cách của thời đại sẽ dần bị đứt gãy trong trí nhớ cộng đồng. Một thế hệ lớn lên không thấy được những giá trị đã tạo nên cội nguồn sẽ khó tìm thấy niềm tự hào, khó kiến tạo tương lai có chiều sâu văn hóa.

Tái hiện không gian sinh hoạt cộng đồng của cư dân lúa nước vùng hạ lưu sông Ba

Tái hiện không gian sinh hoạt cộng đồng của cư dân lúa nước vùng hạ lưu sông Ba

(GLO)- Thoát khỏi không gian gò bó trên sân khấu, Ngày hội văn hóa-thể thao các dân tộc thiểu số huyện Krông Pa lần thứ III-2025 được tổ chức dưới những bóng cây cổ thụ trong Công viên Phú Túc đã tái hiện một cách chân thực không gian sinh hoạt cộng đồng của cư dân lúa nước vùng hạ lưu sông Ba.

Phụ nữ làng Groi phát huy nghề dệt thổ cẩm

Phụ nữ làng Groi phát huy nghề dệt thổ cẩm

(GLO)- Gần 2 năm đi vào hoạt động, Câu lạc bộ (CLB) Dệt thổ cẩm làng Groi (xã Ya Hội, huyện Đak Pơ) đã trở thành mái nhà chung cho những phụ nữ yêu thích nghề dệt. Thông qua các buổi sinh hoạt, chị em có cơ hội giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm và chung tay gìn giữ, phát huy nghề dệt truyền thống.

Lễ cúng bến nước. Ảnh: M.H

Bến nước buôn Pông

(GLO)- Bến nước, dòng sông cũng như tập tục của bà con Jrai đã trở nên quen thuộc với tôi trong thời gian dài công tác tại ngôi trường bên bờ sông Ba.

Tục thờ thần Bạch Mã ở vùng Tây Sơn Thượng đạo

Tục thờ thần Bạch Mã ở vùng Tây Sơn Thượng đạo

(GLO)- Thần Bạch Mã (hay còn gọi là Thái giám Bạch Mã, Bạch Mã Thái giám) là vị thần có ảnh hưởng lớn trong đời sống tín ngưỡng dân gian ở vùng Tây Sơn Thượng đạo. Hiện nay, một số đình tại thị xã An Khê còn duy trì việc thờ cúng và gìn giữ sắc phong vua ban cho vị thần này.

'Bảo hiểm' cho di sản

'Bảo hiểm' cho di sản

Tại lễ công bố các di sản văn hóa phi vật thể quốc gia và quyết định xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa cấp thành phố tại TPHCM vào cuối tháng 3 vừa qua, Công ty CP Tư vấn Cảng - kỹ thuật biển (Portcoast) đã trao tặng toàn bộ sản phẩm số hóa của Nhà hát Thành phố cho Trung tâm Nghệ thuật TPHCM.