 |
Cực quang đỏ rực rỡ trên khắp bầu trời Trung Quốc vào tháng 5 năm 2024. (Ảnh: Getty Images) |
Cơn bão địa từ mạnh nhất Trái đất trong hơn hai thập kỷ xảy ra trong khoảng thời gian từ ngày 10-12/5 vừa qua đã vẽ nên bầu trời với những cực quang đầy màu sắc ở tận phía nam như bang Florida và Mexico của Mỹ trong một trường hợp cực kỳ hiếm xảy ra.
Đây là kết quả của ít nhất năm cơn bão mặt trời tấn công Trái đất cùng lúc, tất cả đều bắt nguồn từ một vết đen mặt trời lớn được gọi là vùng hoạt động 3664 (còn gọi là AR3664 và AR13664), một vùng tối trên mặt trời rộng hơn Trái đất hơn 15 lần. Hàng rào các hạt tích điện va chạm với từ quyển Trái đất, cuốn chúng dọc theo các đường sức từ về phía các cực, tạo ra các cực quang rực rỡ trên đường đi của nó.
Bụi phóng xạ từ các cơn bão mặt trời xuất hiện vài đêm sau kỳ trăng non vừa qua, khi bầu trời đêm không có ánh trăng – khiến ngay cả những cực quang mờ nhạt cũng dễ nhìn thấy hơn.
Vì mặt trời quay quanh trục của nó cứ 27 ngày một lần nên vết đen mặt trời biến mất khỏi tầm nhìn khoảng một tuần sau đó, nhưng nó không ngừng tạo ra các tia sáng mặt trời. Vào ngày 20/5 vừa qua, nó lại phát ra một ngọn lửa mặt trời được đánh giá là X12, mạnh nhất kể từ tháng 9 năm 2017. Nó được quan sát bởi tàu vũ trụ Solar Orbiter của Cơ quan Vũ trụ Châu Âu.
AR3664/AR13664 có thể được nhìn thấy khi mặt trời quay - và nó sẽ quay mặt về Trái đất một lần nữa trong kỳ trăng non vào ngày 6/6 tới.
Ryan French, nhà vật lý mặt trời tại Đài quan sát mặt trời quốc gia (NSO) của Mỹ ở Boulder, Colorado, cho biết: “Nó sẽ thẳng hàng rất đẹp. Ngay khi vết đen mặt trời bắt đầu xuất hiện, chúng ta sẽ có cơ hội được thấy cực quang một lần nữa”.
Đó cũng là thời điểm mà Trái đất có nhiều khả năng bị ảnh hưởng bởi thời tiết mặt trời nhất, có khả năng dẫn đến một đợt hiển thị cực quang khác ở vĩ độ thấp.
Nhà vật lý French cho biết thêm: “Đó chính xác là thời điểm nó tạo ra tất cả những ngọn lửa lớn. Nhưng về mặt lý thuyết, nếu có một vụ phun trào đủ lớn, ngay cả khi nó ở bên trái tâm mặt trời, chúng ta vẫn có thể tránh được tác động đó”.
Thời điểm đó, các vết đen mặt trời xuất hiện với tần suất cao hơn - và gây ra các cơn bão mặt trời mạnh hơn - trong thời kỳ đỉnh điểm của chu kỳ hoạt động 11 năm của mặt trời, được gọi là cực đại mặt trời. Các nhà khoa học nghi ngờ rằng, cực đại của chu kỳ hiện tại có thể đang diễn ra, tấn công chúng ta sớm hơn và khó khăn hơn so với ước tính trước đây. Do đó, rất khó có thể xác định thời gian chính xác của thời kỳ cực đại của mặt trời cho đến khi nó kết thúc.
