Thay đổi tư duy sản xuất
Tại xã Ia Băng, Công ty CP Nông nghiệp công nghệ cao Hưng Sơn đi đầu trong chuẩn hóa sản xuất chuối xuất khẩu. Đến nay, Công ty đã xây dựng được 7 mã số vùng trồng cho hơn 400 ha chuối và được cấp 3 mã số cơ sở đóng gói. Với sản lượng 20.000-25.000 tấn chuối/năm, doanh thu của Công ty đạt 12-15 triệu USD.
Ông Lê Hoàng Linh-Giám đốc Dự án chuối công nghệ cao của Công ty-cho biết, chuối già Nam Mỹ tại đây đạt năng suất trên 50 tấn/ha, sản xuất theo tiêu chuẩn GlobalGAP.
“Khi có mã số vùng trồng, sản phẩm xuất khẩu thuận lợi sang Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc…; giá trị tăng từ 20-30% so với trước. Nếu không có mã số, chuối chỉ tiêu thụ nội địa hoặc xuất khẩu theo đường tiểu ngạch, rất bấp bênh. Mã số vùng trồng chính là “vé thông hành” giúp chúng tôi giữ ổn định thị trường và xây dựng thương hiệu”-ông Linh thông tin.
Không chỉ DN, nhiều HTX trong tỉnh cũng mạnh dạn thay đổi phương thức sản xuất theo chuẩn quốc tế. HTX Nông nghiệp và Dịch vụ Hùng Thơm Gia Lai (xã Hra) đã được cấp 7 mã số vùng trồng cho 126,4 ha chanh dây.
HTX liên kết với nông dân sản xuất theo tiêu chuẩn GlobalGAP, năng suất đạt từ 45-50 tấn/ha. Giám đốc HTX Đỗ Thị Mỹ Thơm chia sẻ: “Nhờ có mã số vùng trồng, HTX thuận lợi liên kết với DN để xuất khẩu sang châu Âu và Trung Quốc.
Giá bán sang châu Âu cao hơn ít nhất 30%, sang Trung Quốc cao hơn 10% so với trong nước. Nông dân thu lãi 100-200 triệu đồng/ha/vụ. Quan trọng nhất là đầu ra ổn định, không còn lo bị ép giá”.
Tương tự, HTX Sản xuất-Thương mại-Dịch vụ-Du lịch nông nghiệp Ia Mơ Nông (xã Ia Ly) được cấp 3 mã số vùng trồng cho 124 ha sầu riêng. Toàn bộ sản lượng gần 2.000 tấn sầu riêng/năm của HTX hiện được xuất khẩu sang Trung Quốc.
Giám đốc HTX Lê Văn Thanh cho biết: “Thời gian đầu, bà con còn ngại vì quy trình sản xuất theo tiêu chuẩn khá phức tạp. Nhưng khi thấy sản phẩm vào được thị trường lớn, giá cao và ổn định, nông dân đã thay đổi tư duy”.
Đẩy mạnh cấp mã số vùng trồng
Theo quy định, mã số vùng trồng là định danh để kiểm soát hoạt động sản xuất, chất lượng và truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Vùng trồng được cấp mã số chỉ được sử dụng thuốc bảo vệ thực vật trong danh mục cho phép và đáp ứng tiêu chuẩn nước nhập khẩu. Điều này buộc nông dân, HTX, DN phải sản xuất theo hướng an toàn, bền vững.
Mỗi hộ tham gia vùng trồng có mã số phải tuân thủ nghiêm quy trình kỹ thuật; chỉ cần một trường hợp vi phạm có thể dẫn đến việc bị thu hồi mã số của cả vùng.
Theo Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Sở Nông nghiệp và Môi trường), hiện toàn tỉnh có 255 mã số vùng trồng xuất khẩu với hơn 10.246 ha.
Trong đó có 67 mã số sầu riêng (1.539 ha), 48 mã số chanh dây (1.153 ha), 38 mã số khoai lang (929 ha), 38 mã số chuối (3.257 ha), 10 mã số mít (1.285 ha), 10 mã số dưa hấu (765 ha), cùng nhiều mã số cho xoài, thanh long, ớt, dừa…
Toàn tỉnh cũng có 40 mã số cơ sở đóng gói với công suất 1.620-1.800 tấn trái cây/ngày và 52 mã số vùng trồng nội địa cho cà phê, rau, bơ, hồ tiêu, lúa…
Hiện nay, các cơ quan liên quan đang hoàn thiện hồ sơ đề nghị cấp thêm 109 mã số vùng trồng xuất khẩu (2.164 ha) và 51 mã số vùng trồng nội địa (459 ha).
Ông Trần Xuân Khải-Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật-cho biết, đơn vị thường xuyên phối hợp hướng dẫn DN, HTX xây dựng mã số vùng trồng; kiểm tra thực địa và hoàn thiện hồ sơ trình Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật cấp mã số vùng trồng và mã số cơ sở đóng gói.
Theo định hướng giai đoạn 2026-2030, ngành trồng trọt của tỉnh sẽ tái cơ cấu theo hướng tập trung, chuyên canh; hình thành vùng nguyên liệu phục vụ chế biến sâu và xuất khẩu; chuẩn hóa quy trình sản xuất theo chuẩn quốc tế; khuyến khích nông nghiệp công nghệ cao, hữu cơ; thúc đẩy chuyển đổi số, số hóa dữ liệu vùng trồng; thu hút đầu tư chế biến và hạ tầng logistics.