Chăm sóc, bảo vệ trẻ em: Cần sự chung tay của cộng đồng

Tại mái ấm Trung tâm Bảo trợ Xã hội tổng hợp tỉnh Gia Lai, 2 bé gái Đ.T.R. (SN 2011) và Đ.T.T. (SN 2013) đang vui chơi cùng các bạn. Sau 10 ngày sinh sống tại đây, 2 em đã dần hòa nhập, nhưng vẫn còn rụt rè khi tiếp xúc với người lạ. Em R. chia sẻ: “Ở đây có mẹ và các bạn trò chuyện, vui chơi. Em không thích về lại làng nữa đâu”.

Hai chị em R. và T. sinh ra, lớn lên ở một ngôi làng thuộc xã Hà Ra, huyện Mang Yang. Mẹ mất sớm, bố thường xuyên uống rượu, 2 em không được đi học. Ngày 2-7, đối tượng Đinh V. đã xâm hại chính 2 con ruột của mình. Hành vi tái diễn nhiều lần khiến 2 bé vô cùng sợ hãi. Khi cơ quan Công an vào cuộc, Đinh V. đã thừa nhận hành vi phạm tội của mình. Ngay sau đó, 2 em đã được Trung tâm Bảo trợ Xã hội tổng hợp tỉnh đưa về nuôi dưỡng. Bà Tạ Thị Anh Đào-Giám đốc Trung tâm Bảo trợ Xã hội tổng hợp tỉnh-cho biết: Lúc mới về đây, 2 con rụt rè, sợ tiếp xúc với người lạ. Trung tâm đã cử cán bộ y tế đưa 2 bé đi khám sức khỏe. Các mẹ thường xuyên trò chuyện, động viên nên các con dần hòa nhập, ổn định tâm lý hơn. Trung tâm đang hoàn thiện hồ sơ để 2 con đi học.

“Yêu râu xanh” trong nhiều vụ xâm hại tình dục trẻ em còn là những người quen, hàng xóm. Vừa qua, Công an huyện Ia Grai đã bắt khẩn cấp đối tượng Siu D. (trú tại làng Kmông, xã Ia Tô) để điều tra hành vi dâm ô trẻ em. Theo điều tra của cơ quan Công an, ngày 17-6, bố mẹ em R.C.H. (SN 2015) đi làm rẫy, ông ngoại tranh thủ đi tắm ở nước giọt của làng. Lợi dụng sự vắng mặt của người thân, Siu D. đã vào nhà và có hành vi xâm hại cháu H. Biết sự việc, mẹ cháu H. đã trình báo với cơ quan Công an. Tại đây, Siu D. đã khai nhận hành vi xấu xa của mình. 

Theo báo cáo của Phòng Bảo vệ, Chăm sóc trẻ em và Bình đẳng giới (Sở Lao động-Thương binh và Xã hội), từ ngày 16-12-2020 đến 15-6-2021, trên địa bàn tỉnh có 30 trẻ em bị xâm hại, trong đó có 27 trẻ bị xâm hại tình dục, 1 trẻ bị bạo hành. Trẻ em bị xâm hại có độ tuổi ngày càng nhỏ, không đủ nhận thức để đề phòng. Từ những vụ việc trên, có thể thấy đối tượng xâm hại thường là những người thân quen của trẻ. Những đối tượng này đã trả giá bằng bản án của pháp luật, nhưng sự tổn thất về tinh thần và thể xác của trẻ thì rất nặng nề.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng trẻ bị xâm hại, một số trẻ thiếu sự chăm sóc của gia đình, không được học hành nên bị lợi dụng, ép buộc vào các hành vi ngoài ý muốn. Các đối tượng xâm hại thường lợi dụng sự sơ hở, chủ quan của các gia đình, sự non nớt của trẻ em để dụ dỗ, lừa gạt hoặc dùng vũ lực uy hiếp, ép buộc, xâm hại trẻ. Dù ở mức độ nào, khi bị xâm hại, trẻ cũng đều bị ảnh hưởng đến tinh thần, sức khỏe.

Trong môi trường tiềm ẩn nhiều nguy cơ dẫn đến trẻ bị xâm hại đòi hỏi gia đình và cộng đồng có biện pháp mạnh để phòng ngừa, ngăn chặn. Thời gian qua, Sở Lao động-Thương binh và Xã hội thường xuyên tổ chức tập huấn về quy trình tiếp nhận và xử lý thông tin, tố giác hành vi xâm hại trẻ em để có sự phối hợp, xử lý kịp thời. Đồng thời, cung cấp đường dây nóng 111 (Tổng đài quốc gia bảo vệ trẻ em) để mọi người dân tố giác nguy cơ, hành vi xâm hại trẻ em... cũng như thực hiện các chính sách liên quan đến trẻ em.

Bà Trần Thị Thu Hà-Phó Trưởng phòng Bảo vệ, Chăm sóc trẻ em và Bình đẳng giới-cho biết: “Người thân chính là địa chỉ tin cậy nhất của trẻ. Thế nhưng, trong nhiều trường hợp, người thân lại chính là đối tượng xâm hại trẻ. Khi đó, trẻ cần được tách khỏi môi trường thiếu an toàn, đưa đến những cơ sở có điều kiện bảo vệ, chăm sóc. Sở đã phối hợp với các đơn vị chức năng duy trì và nhân rộng mô hình “Ngôi nhà an toàn” tại các xã, phường, thị trấn. Những trẻ mồ côi bố mẹ được đưa đến Trung tâm Bảo trợ Xã hội tổng hợp tỉnh nuôi dưỡng”.

Cùng với đó, Tỉnh Đoàn đã thành lập Câu lạc bộ (CLB) Tư vấn, trợ giúp trẻ em với sự tham gia của đại diện các sở, ngành liên quan như: Sở Lao động-Thương binh và Xã hội, Sở Tư pháp, Sở Y tế... Mỗi khi tiếp nhận thông tin có vụ việc xâm hại trẻ em xảy ra, CLB đã kết nối với các cơ quan, đơn vị có chức năng cùng tham gia giải quyết, trợ giúp các em và gia đình. Với 2 trường hợp nêu trên, CLB đã đến thăm hỏi, tư vấn pháp lý, tìm hiểu hoàn cảnh để có sự giúp đỡ phù hợp, kịp thời, giúp trẻ ổn định tâm lý. Quỹ Bảo trợ trẻ em tỉnh hỗ trợ mỗi gia đình có người bị xâm hại 3-5 triệu đồng. Tùy từng trường hợp, CLB phối hợp với chính quyền địa phương kịp thời thăm hỏi, giúp đối tượng vơi đi nỗi mặc cảm, tái hòa nhập cộng đồng.

Tỉnh Đoàn cũng đã tổ chức nhiều diễn đàn, truyền thông liên quan đến quyền trẻ em, Luật Trẻ em và kỹ năng phòng-chống bạo lực, xâm hại cho trẻ. Những sân chơi này giúp trẻ nhận biết hành vi xâm hại, nguy cơ bị xâm hại, bị bạo hành. Hội đồng Đội các cấp chú trọng hướng dẫn kỹ năng sống, giáo dục giới tính cho trẻ em vào các buổi sinh hoạt ngoại khóa. Đồng thời, xây dựng các sân chơi lành mạnh, an toàn, bổ ích cho trẻ. Anh Đỗ Duy Nam-Phó Bí thư Tỉnh Đoàn, Chủ nhiệm CLB Tư vấn, trợ giúp trẻ em tỉnh-chia sẻ: Mặc dù các sở, ban, ngành đã có nhiều hoạt động bảo vệ, chăm sóc trẻ em, song công tác này hiện vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Do đó, rất cần sự phối hợp chặt chẽ từ mỗi gia đình cho đến toàn xã hội trong việc giáo dục, bảo vệ trẻ em tránh xa những hiểm nguy rình rập. Sự chung tay đó sẽ giúp trẻ được sống trong môi trường an toàn, lành mạnh và được phát triển toàn diện.