Vụ bắt tàu chở dầu hé lộ thế giới"tăm tối"của vận tải biển quốc tế

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
Lá cờ của con tàu có thể giúp cho chủ sở hữu tiết kiệm chi phí, nhưng đối với các thủ thủ đoàn, đó có thể là cơn ác mộng. 
Một con tàu chở dầu mang cờ Anh thuộc sở sữu của một công ty Thụy Điển bị Iran bắt giữ hôm 19/7 ở eo biển Hormuz. 23 thủy thủ trên tàu bị bắt giữ đều là những người chẳng liên quan gì tới cả 3 nước kể trên.
 
Thủy thủ tàu chở dầu Stena Impero treo cờ Anh bị Iran bắt hôm 19/7 ở eo biển Hormuz. Ảnh: Fars news Agency
Cuộc khủng hoảng hiện nay ở eo biển Hormuz đã phơi bày thế giới tăm tối của vận tải biển quốc tế, nơi mà các chủ tàu có thể đăng ký và tái đăng ký con tàu của mình chỉ trong vài phút, đồng thời biến các thủy thủ của mình thành con tốt đen trong ván cờ ngoại giao.
“Nếu bạn có một chiếc thẻ tín dụng và chỉ 15 phút bạn có thể đăng ký lại con tàu của mình dưới bất cứ lá cờ nào bạn muốn”, Michael Roe, một giáo sư về hàng hải tại Đại học Plymouth cho biết.
Theo luật hàng hải, mọi con tàu vận tải đều phải được đăng ký với một nước. Theo Công ước Liên Hợp Quốc về các vùng biển quốc tế, một con tàu phải có “mối liên hệ lớn” với lá cờ nó đăng ký, nhưng các quy tắc hiện nay cho phép con tàu có thể đi lại dưới bất cứ lá cờ nào, bất kể chủ sở hữu của nó ở nước nào, miễn là họ trả phí đăng ký. Điều này được biết đến trong ngành vận tải biển với khái niệm “lá cờ của sự tiện lợi”.
“Lá cờ tiện lợi”
Việc gần 40% đội tàu toàn cầu được đăng ký ở Panama, Liberia và Quần đảo Marshall – 3 nước chỉ sở hữu tổng cộng 169 tàu, cho thấy sự phổ biến trong thực tế của những “lá cờ tiện lợi”.
“Không hề ngoa ngoắt, đây là những nước hoàn toàn chẳng liên quan khi nói về vấn đề vận tải biển, ngoại trừ việc họ có những lá cờ “rẻ” với tiêu chuẩn quy định thấp”, Giáo sư Roe nói.
Các quyết định đăng ký chủ yếu là vì các lý do thương mại.
“Một cách để giảm chi phí là chọn một lá cờ như Mông Cổ. Họ chẳng có bờ biển, cảng biển và chẳng có sự liên quan trực tiếp thực sự nào với việc vận tải biển, nhưng họ lại có một lá cờ có chi phí đăng ký thấp, tiêu chuẩn thấp, vì thế điều này sẽ có lợi cho chủ tàu”. Roe nói.
Theo Hội Nghị Liên Hợp Quốc về Thương mại và Phát triển, hiện có 265 tàu với tổng khả năng vận chuyển hàng hóa 664 triệu tấn đang đi lại dưới lá cờ Mông Cổ.
Một cách giảm chi phí khác là tránh thuế cao. Ví dụ, Hy Lạp, một siêu cường vận tải quốc tế sử hữu đội tàu vận tải lớn nhất thế giới, nhưng các con tàu của nước này lại chủ yếu treo cờ nước ngoài, vì các chủ tàu muốn tránh thuế cao của Hy Lạp.
Richard Coles, một nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Luật Hàng hải tại Đại học Southampton, đồng thời là một luật sư lâu năm về vận tải biển, nói rằng, khái niệm “lá cờ tiện lợi” được coi là điều gì đó mang tính xúc phạm trong ngành công nghiệp vận tải biển, vì theo các công ước quốc tế, mọi con tàu đều phải tuân theo các tiêu chuẩn an toàn chung, các tiêu chuẩn về luật lao động và môi trường, bất kể đăng ký dưới lá cờ nào.
“Vấn đề ở đây là sự khó khăn. Một con tàu treo cờ Anh hay cờ Mỹ, thường sẽ phải tuân thủ các quy định khắt khe về an toàn của những nước này, trong khi ngược lại nếu đi lại với lá cờ của một quốc đảo nhỏ ở Caribe, thì tiêu chuẩn sẽ không quá chặt chẽ”, ông nói.
Số phận của thủy thủ đoàn
Tuy nhiên, quyết định về lá cờ sẽ có tác động lớn đối với các thủy thủ. Stena Impero, tàu chờ dầu thuộc chủ sở hữu Thụy Điển bị Iran bắt tuần trước, gần như chắc chắn bị đưa vào mục tiêu vì nó treo cờ Anh.
Iran bắt con tàu như một động thái trả đũa sau khi siêu tàu chở dầu Grace 1 của nước này bị bắt ở Gilbraltar với cáo buộc nó vận chuyển dầu của Iran tới Syria là vi phạm các lệnh trừng phạt của EU.
Thủy thủ đoàn trên tàu Stena Impero đến từ Ấn Độ, Philippines, Nga và Latvia, những nước gần như chẳng liên quan gì đền vòng xoáy căng thẳng giữa Iran và phương Tây hiện nay.
Thành phần trong thủy thủ đoàn trên tàu Stena Impero cũng rất điển hình: Ấn Độ, Nga và Philippines nằm trong số 5 nước có số lượng thủy thủ nhiều nhất thế giới.
David Heindel Chủ tịch bộ phận thủy thủ tại Liên đoàn công nhân vận tải quốc tế (ITWF) nói rằng, rủi ro mà các thủy thủ đối mặt ở eo biển Hormuz là “hoàn toàn không thể chấp nhận được”.
ITWF đã phản đối “lá cờ tiện lợi” hàng chục năm qua vì cho rằng điều này đặt thủy thủ đoàn vào nguy cơ bị đối xử không công bằng.
Trên những con tàu mang “lá cờ tiện lợi”, các thủy thủ không mang quốc tịch của nước chủ sở hữu tàu hay nước mà con tàu treo cờ thường không có quyền lợi tương đương như những thủy thủ mang quốc tịch của nước có liên quan tới con tàu”, ông nói
Khi một con tàu đăng ký với một nước, nó được công nhận “quốc tịch” và được quản lý bởi luật pháp của nước đó. Đổi lại, đất nước đó, về mặt lý thuyết, sẽ chịu trách nhiệm về con tàu và thủy thủ trên tàu bất chấp quốc tịch của họ.
Tuy nhiên, Heindel nói rằng, các thủy thủ đôi khi cảm thấy khó khăn khi tìm kiếm sự giúp đỡ từ đất nước mà tàu của họ treo cờ nếu họ không phải là công dân của nước đó. Điều này đặc biệt đúng khi lá cờ thuộc về một nước đang phát triển có ít sức mạnh ngoại giao cũng như sự bảo vệ đối với người lao động.
Ông Heindel cũng nói rằng, các phái bộ ngoại giao từ đất nước của các thủy thủ có thể cũng không có khả năng giúp đỡ họ, bởi họ không có quyền gì với con tàu.
Theo người phát ngôn của Stena Bulk, chủ sở hữu con tàu Stena Impero, chính phủ Anh và Thụy Điển đang dẫn đầu các nỗ lực ngoại giao để con tàu cùng thủy thủ đoàn được thả, đồng thời liên tục thông tin cho các đại sứ quán của Nga, Latvia, Philippines và Ấn Độ.
Erik Hanell, CEO của Stena Bulk cho biết ông sẽ không xem xét việc lá cờ của con tàu có đóng vai trò gì trong vụ bắt giữ hay không. Ông nói rằng, Stena Bulk là thuộc sở hữu của Thụy Điển, nhưng công ty này hoạt động trên toàn cầu và có “sự hiện diện lớn” ở Anh. “Có thể có nhiều lý do vì sao tàu của bạn mang lá cờ khác”, ông nói.
Dân trí (Theo Hoàng Phạm VOV.VN)

Có thể bạn quan tâm

Nga cho chưa đúng thời điểm để ngừng bắn ở Ucraine

Nga cho chưa đúng thời điểm để ngừng bắn ở Ucraine

(GLO)-"Hôm nay là khoảnh khắc đặc biệt, duy nhất sẽ không bao giờ xảy ra. Cả trong lịch sử Nga, Belarus và Ukraine, cũng như trong lịch sử thế giới, đặc biệt là châu Âu. Câu hỏi duy nhất là phải làm gì. Tất cả các bạn đều hiểu và biết rằng chỉ có một cách thức – đó là đàm phán. Đàm phán không có điều kiện tiên quyết", ông Lukashenko nói trong bài phát biểu trước người dân Belarus và các nhà lập pháp hôm 31/3.
Cựu tổng thống Trump bị truy tố

Cựu tổng thống Trump bị truy tố

(GLO)-Theo CNN đưa tin ngày 30/3, ông Trump sẽ trở thành cựu Tổng thống đầu tiên của nước Mỹ bị truy tố hình sự. Diễn biến này có thể tác động đáng kể đến chiến dịch tái tranh cử năm 2024 của ông Trump, trùng với thời điểm xét xử vụ án.
Vũ khí hạt nhân chiến thuật của Nga sẽ chuyển đến Belarus

Vũ khí hạt nhân chiến thuật của Nga sẽ chuyển đến Belarus

(GLO)-Mới đây, đài RT dẫn lời ông Putin cho biết vũ khí hạt nhân chiến thuật của Nga có thể được đưa đến Belarus sớm nhất vào mùa hè năm nay, đánh dấu lần đầu tiên từ thập niên 1990 vũ khí này được triển khai ngoài lãnh thổ Nga. Vũ khí đưa đến Belarus nhưng sẽ do lực lượng Nga quản lý.
Lần đầu sau 19 năm, dân số Bắc Kinh giảm xuống

Lần đầu sau 19 năm, dân số Bắc Kinh giảm xuống

(GLO)-CNN hôm 23/3 dẫn số liệu thống kê từ chính quyền Bắc Kinh cho hay, từ năm 2021 – 2022, dân số thành phố đã giảm từ 21,88 triệu người xuống 21,84 triệu người. Đây là lần đầu tiên trong vòng 19 năm trở lại đây, Bắc Kinh ghi nhận tình trạng dân số giảm.
Khổng lồ: cần 411 tỷ USD để tái thiết Ucraine

Khổng lồ: cần 411 tỷ USD để tái thiết Ucraine

(GLO)-Theo Ngân hàng Thế giới (WB) mới đây, nhu cầu để Ukraine tái thiết và phục hồi đã tăng lên tới 411 tỷ USD, chỉ sau một năm Nga tấn công nước này. Khoản kinh phí khổng lồ nêu trên thể hiện tại cáo cáo được thực hiện bởi Kiev, Ngân hàng Thế giới, Ủy ban châu Âu và Liên hợp quốc.
Mỹ không coi quan hệ Nga- Trung là liên minh

Mỹ không coi quan hệ Nga- Trung là liên minh

(GLO)-Phát biểu tại cuộc họp báo ngày 21/3, người phát ngôn phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ John Kirby nói: “Chúng ta đã thấy cách mà hai quốc gia này phát triển mối quan hệ gắn bó như thế nào trong nhiều năm qua”.
Nếu trái đất nóng lên 1,8 độ C, tính mạng con người bị đe dọa vào năm 2100

Nếu trái đất nóng lên 1,8 độ C, tính mạng con người bị đe dọa vào năm 2100

(GLO)-Báo cáo được Ủy ban liên chính phủ về biến đổi khí hậu của Liên Hiệp Quốc (IPCC) công bố hôm 20/ 3 ‐ chắt lọc từ 10.000 trang báo cáo của hơn 1.000 nhà khoa học - cho thấy thế giới có khả năng đã bỏ lỡ mục tiêu khí hậu là hạn chế sự nóng lên ở mức 1,5⁰C so với nhiệt độ thời tiền công nghiệp.
Dịch tả lại hoành hành châu Phi

Dịch tả lại hoành hành châu Phi

(GLO)-Ngày 17/3, TTXVN tại châu Phi dẫn thông tin từ Trung tâm kiểm soát dịch bệnh (CDC) châu Phi cho biết trong đợt dịch tả đang bùng phát tại một số quốc gia thuộc châu lục này, giới chức y tế đã ghi nhận tổng cộng 53.660 ca mắc bệnh kể từ tháng 2 vừa qua đến nay, trong đó 1.282 ca tử vong.
ICC phát lệnh bắt tổng thống Nga

ICC phát lệnh bắt tổng thống Nga

(GLO)-Theo TASS, trong lệnh bắt ngày 17-3, Tòa hình sự quốc tế ( ICC) cho biết họ nghi ngờ ông Putin đã trục xuất bất hợp pháp trẻ em và đưa người bất hợp pháp từ lãnh thổ Ukraine sang Nga.