Khi căng thẳng giữa Iran và Mỹ tiếp tục sôi sục, cuộc đối thoại toàn cầu đầy rẫy những đồn đoán về việc liệu cuộc đối đầu quân sự giữa hai cường quốc có thể nổ ra hay không, và nếu vậy, hậu quả xảy ra với Trung Đông thảm khốc đến cỡ nào.
 |
Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran.
Vẫn chưa rõ hướng đi nào giữa Mỹ và các đồng minh. Hôm thứ Năm, Tổng thống Mỹ Donald Trump có lẽ đã thừa nhận rõ ràng nhất rằng chính quyền của ông không muốn bị sa lầy trong cuộc đối đầu quân sự với Tehran.
Khi được các phóng viên hỏi liệu ông có thấy một sự kiện như vậy là không thể tránh khỏi hay không, ông Trump trả lời: "Tôi hy vọng là không", thêm vào đó, "chúng tôi không tìm kiếm một cuộc chiến, cũng như họ." Hơn nữa, tờ New York Times đưa tin hôm thứ Năm rằng ông Trump đã nghiêm khắc nói với Bộ trưởng Quốc phòng Patrick Shanahan, rằng ông không muốn leo thang chiến sự với Iran.
Tuy nhiên, trong khi nhiều nhà phân tích đã đi đến kết luận rằng ông Trump - người đã vận động năm 2016 trên một nền tảng chấm dứt chiến tranh mãi mãi của Mỹ - thì không thích bất kỳ cuộc xung đột nào như vậy, có những lo ngại về ảnh hưởng của một nhóm "nội các thích chiến tranh" trong chính quyền, những người có thể đang cố gắng ép buộc tổng thống. Nhóm này gồm Bộ trưởng Ngoại giao Mike Pompeo, và đặc biệt là Cố vấn An ninh Quốc gia John Bolton. Ông Bolton được biết đến rộng rãi như một người đam mê lâu dài đối với sự thay đổi chế độ ở Tehran, và từng ủng hộ việc tấn công Iran trong một bản kế hoạch năm 2015 với tựa đề: "Ngăn chặn bom của Iran, đánh bom Iran".
Về phần mình, người Iran đã tiếp tục khẳng định rằng họ không muốn có bất kỳ xung đột quân sự nào với Mỹ. Tương tự ông Trump, Lãnh đạo tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei, trọng tài tối cao về các quyết định chính sách đối ngoại của nước này, cho biết trong tuần này rằng "sẽ không có bất kỳ cuộc chiến nào, quốc gia Iran đã chọn con đường kháng chiến", thêm vào rằng "chúng tôi không tìm kiếm một cuộc chiến, và họ [Mỹ] cũng không."
Tuy nhiên, những lo ngại vẫn tồn tại rằng các quan chức như ông Bolton, người dường như vẫn tự tin rằng Mỹ có thể giáng một đòn nặng nề cho quân đội Iran, cùng với sự ủng hộ hành động của các đồng minh ở Vùng Vịnh Washington, có thể đẩy Tổng thống Trump đi theo con đường chiến tranh .
Sputnik đã trò chuyện với nhà khoa học và nhà bình luận chính trị Iran, Mohammad Marandi để thảo luận về tình huống chiến tranh và hậu quả có thể xảy ra của bất kỳ cuộc chiến nào giữa hai nước.
Sputnik: Có phải cảm giác ở Iran rằng một số người ở Mỹ đang đánh giá thấp quyết tâm và khả năng của Iran? Có phải người Iran đang thực hiện tư thế quân sự đe dọa của Mỹ?
 |
Mohammad Marandi: Tôi nghĩ cảm giác ở Iran là Mỹ, ít nhất là một phần của cơ sở chính trị Mỹ đánh giá thấp quyết tâm và khả năng của Iran. Những người như Bolton và Pompeo chắc chắn đánh giá thấp Iran. Trump cũng có thể cũng nghĩ rằng ông có thể nhận được sự nhượng bộ từ Iran thông qua các chính sách cực đoan hiện đang được theo đuổi. Nhưng họ đang chơi một trò chơi rất nguy hiểm bởi vì nếu có bất kỳ xung đột quân sự nào mà không nghi ngờ gì, Iran sẽ tấn công rất mạnh. Thiệt hại mà Iran có thể gây ra cho Mỹ và các đồng minh là rất lớn, đơn giản là vì tất cả nền kinh tế toàn cầu phụ thuộc vào dầu khí của khu vực Vịnh Ba Tư và nếu có xung đột, thì dầu khí đó sẽ không còn nữa. Không chỉ đơn giản là đóng cửa eo biển Hormuz mà quan trọng hơn là các tài sản dầu khí thuộc sở hữu của các hạt được liên kết với Mỹ hoặc nơi Mỹ có căn cứ để chống lại Iran, tất cả các tài sản dầu khí đó sẽ bị phá hủy và chúng rất có thể thuộc về và dễ dàng thuộc về quân đội Iran.
Sau đó, tất nhiên, các đồng minh của Iran sẽ di chuyển qua biên giới vào Iraq và Mỹ sẽ bị đuổi ra khỏi đất nước rất nhanh. Sẽ có tất cả các loại hậu quả vượt ra ngoài quân đội. Theo quan điểm của tôi, Ả Rập Saudi và nếu tài sản của họ bị phá hủy, sẽ sụp đổ rất nhanh. Bạn sẽ có hàng triệu người ở khu vực này di chuyển tới châu Âu rõ ràng vì vậy không phải vì lợi ích của Mỹ hay các đồng minh để tiếp tục chơi trò chơi nguy hiểm này.
Iran thực sự đánh giá nghiêm túc thực lực của Mỹ, đó là lý do tại sao kể từ cuộc xâm lược bất hợp pháp vào Iraq năm 2003, Iran đã chuẩn bị sẵn sàng cho tình huống, hoặc tình hình tiềm năng và đó là lý do tại sao nước này có khả năng phòng thủ mạnh mẽ như vậy dọc theo khu vực Vịnh Ba Tư và bên trong Khu vực Vịnh Ba Tư và thông qua việc xây dựng các công trình ngầm dọc theo bờ biển, Vịnh Ba Tư và Vịnh Ô-man, nơi họ có khả năng phát triển và sử dụng tên lửa khổng lồ cũng như các khả năng khác để sử dụng để đáp ứng với bất kỳ tiềm năng nào.
Sputnik: Iran đã nói rằng họ có nhiều lựa chọn công cụ chính sách đối ngoại của mình để đáp trả bất kỳ hành động khiêu khích nào của Mỹ, từ quân sự đến ngoại giao - ông thấy một trong số những công cụ chính sách này như thế nào?
Mohammad Marandi: Tôi chỉ phác thảo quân đội, nhưng các đồng minh của Iran tồn tại ở những khu vực mà người Mỹ có mặt từ dãy Hy Mã Lạp Sơn đến Địa Trung Hải đến Trung Á đến Biển Đỏ. Những đồng minh đó rất mạnh và họ rất thân với Iran. Một lần nữa, bạn có các quốc gia sản xuất dầu khí ở phía Bắc Iran, phía Tây Iran và miền Nam Iran. Tôi không nghĩ rằng chúng ta sẽ thấy bất kỳ ai trong số họ sản xuất bất kỳ loại dầu nào nếu có chiến tranh và những cơ sở đó có thể sẽ bị phá hủy trong nhiều năm. Điều đó sẽ tạo ra một thảm họa kinh tế toàn cầu. Bạn không cần phải đánh bom Mỹ, thay vào đó bạn đóng cửa nền kinh tế Mỹ.
Iran rõ ràng không muốn chiến tranh, đó là lý do tại sao Iran vẫn ở trong JCPOA [Kế hoạch hành động toàn diện chung] mặc dù Mỹ rời đi và bất chấp hành vi hung hăng và cực đoan của Mỹ trong năm ngoái, Iran vẫn ở trong JCPOA. Nhưng, đến một lúc nào đó sự kiên nhẫn chiến lược của Iran sẽ chấm dứt, và người Mỹ nên cẩn thận không kích động nó. Nhưng hành vi của Mỹ đối với Trung Quốc, Nga và các nước khác đang đẩy tất cả các quốc gia này xích lại với nhau.
Sputnik: Mỹ-Iran có thể có tác động đến địa chính trị rộng lớn của Trung Đông như thế nào?
Mohammad Marandi: Tôi nghĩ điều đầu tiên sẽ xảy ra là Ả Rập Saudi và Các Tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất, sẽ sụp đổ. Họ hoàn toàn phụ thuộc vào dầu mỏ, họ có số lượng người nước ngoài khổng lồ, đặc biệt là Các Tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất. Phần lớn dân số áp đảo tại Các Tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất, bao gồm người nước ngoài. Nếu tài sản dầu của họ bị phá hủy và tài sản khí đốt bị phá hủy, các quốc gia này sẽ không kéo dài tồn tại hơn một vài tuần. Nó sẽ kết thúc đối với họ và người Mỹ không bao giờ có thể giành lại quyền kiểm soát. Tôi nghĩ rằng một khi điều đó xảy ra, người Mỹ sẽ thấy rằng tình hình thay đổi hoàn toàn, đó sẽ không còn là một cuộc chiến chống lại Iran mà sẽ là một trận chiến để chứa mớ hỗn độn mà họ đã tạo ra.
Văn Giang (Dân Việt)
