Tôi đi… trại!

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

(GLO)- Trại sáng tác là một hoạt động cần thiết cho anh chị em sáng tạo văn học nghệ thuật. Thời gian gần đây, trại sáng tác được mở ra rất nhiều. Có đơn vị mở nhiều lượt trại trong năm cho thành viên của mình và cho cộng tác viên.

Tổ chức Trại sáng tác văn học nghệ thuật khu vực Bắc Trung bộ và Tây Nguyên
Tổ chức Trại sáng tác văn học nghệ thuật khu vực Bắc Trung bộ và Tây Nguyên.

Đây là việc làm thiết thực giúp anh chị em có điều kiện để hình thành và hoàn thành tác phẩm, vì trên thực tế, giới sáng tác ở ta hầu như sinh sống bằng những ngành nghề khác để nuôi nghiệp viết! Do vậy mà thời gian, điều kiện để toàn tâm toàn ý hoàn thiện bản thảo là ít ỏi, khó khăn. Các trại viết chính là dịp giúp họ chuyên tâm hơn vào đứa con tinh thần của mình.

Tôi được nhiều lần tham gia trại sáng tác. Đợt ngắn nửa tháng, đợt dài cả tháng. Mỗi đợt trại đều có một ấn tượng riêng, nhưng 2 lần dự trại sáng tác văn học do Ủy ban Toàn quốc Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam tổ chức tại Hà Nội vào các năm 2001 và 2002, mỗi đợt 30 ngày, tập hợp 30 cây bút ở 30 tỉnh thành, còn lưu nhiều kỷ niệm.

Tiêu chí đề ra cho trại viên là hoàn thiện bản thảo đã có sẵn và viết tác phẩm mới. Bốn tuần lễ, chúng tôi làm quen, trao đổi, động viên nhau viết lách. Ban tổ chức mời hẳn một số tác giả có uy tín thường xuyên đến phụ đạo các nhóm chuyên ngành. Nhà thơ Vũ Quần Phương phụ trách nhóm thơ, nhà văn Đỗ Chu phụ trách nhóm truyện ngắn, nhà văn Nguyễn Khắc Trường phụ trách nhóm tiểu thuyết, Nghệ sĩ Nhân dân Tất Thắng phụ trách nhóm viết kịch… Ngoài ra còn mời thêm một số tên tuổi đáng kính khác đến nói chuyện, trao đổi, giao lưu, như nhà văn Nguyễn Đình Thi, nhà thơ Hữu Thỉnh, nhạc sĩ Trần Hoàn, họa sĩ Vũ Giáng Hương, nhà thơ Võ Văn Trực… Mỗi thầy một vẻ, họ đã truyền đạt cho chúng tôi nhiều cảm nhận và kinh nghiệm đáng quý.

Có những nhà văn, nhà thơ, nhà báo, nghệ sĩ vì quan tâm, cũng tự tìm đến trại thăm chơi, gặp gỡ trại viên. Phóng viên các báo, đài cũng đến đưa tin và lấy bài vở về giới thiệu. Anh chị em học hỏi được nhiều điều về quan niệm và kinh nghiệm, về tính cách và nhân cách… của lớp đàn anh, của những người nổi tiếng, những người đã có thành tựu nhất định.

Trại còn tổ chức tham quan thực tế các nơi nổi tiếng, các di tích văn hóa lịch sử quanh vùng để anh chị em thêm kiến thức và cảm nhận. Từ những thực tiễn đó, tầm cảm, tầm nghĩ mọi người “mở” ra rất nhiều, nhất là đối với những cây bút “tầm tầm” ở tỉnh lẻ, ở “vùng sâu, vùng xa” như chúng tôi thuở ấy! Tôi tự cảm thấy mình trưởng thành rất nhiều nhờ những đợt trại như vậy.

Bốn tuần lễ là thời gian vừa đủ để chúng tôi tìm hiểu và kết thành tình bạn văn chương ấm áp thân tình, đến mãi sau này vẫn quan hệ mật thiết và quý trọng nhau. Bốn tuần, ngoài việc tiếp thu kiến thức và kinh nghiệm từ thầy từ bạn, mọi người còn đủ thời gian để sửa chữa, hoàn chỉnh tác phẩm đã có, đủ để cảm nhận, ghi chép, hình thành ý tưởng cho những bài viết mới. Đặc biệt là được thâm nhập tìm hiểu về đất Thăng Long-Hà Nội thiêng liêng mà những người tỉnh lẻ xa xôi không dễ gì có dịp. Lại còn được gặp gỡ làm quen, học hỏi với các tác giả lớn mà lâu nay mình chỉ biết qua tác phẩm. Kết quả khá rõ cho cách đi sáng tác ấy là đến nay hai phần ba trại viên đã khẳng định được tay nghề, viết đều, viết tốt, được kết nạp vào Hội Nhà văn Việt Nam.

Sau này, hầu như các trại chỉ tổ chức trên dưới 15 người trong vòng 15 ngày đổ lại và được tổ chức ở nhiều vùng miền. Cách tổ chức trại rải đều ra các vùng miền cũng tốt, tổ chức ở vùng miền này cho người vùng miền khác tham dự để có dịp khám phá và cảm xúc mới mẻ. Người vùng miền này đến vùng miền khác rất dễ có cảm xúc và ý tưởng mới, lạ hơn.

Tuy nhiên, với thời gian quá ngắn, anh chị em trại viên không kịp làm quen với nhau chứ đừng nói tìm hiểu, giao lưu. Mà giao lưu bè bạn là nhu cầu rất cao, rất cần cho người sáng tác; là nguồn động viên cổ vũ lớn trong quá trình sáng tạo. Với thời gian ngắn ấy cũng khó mà hoàn thành bản thảo (nhất là bản thảo dài hơi) hoặc lập trình viết mới. Ngay cả những trại của các “nhà chuyên nghiệp” cũng không hẳn đến đó với duy nhất mỗi việc “ta đóng cửa phòng văn hì hục viết” (Chế Lan Viên)! Và, như đã nói, đa phần anh chị em đều ít được dịp đi đó đây để mở rộng cảm quan và kiến thức. Như thế sẽ rất tiếc cho một chuyến đi mà với một số người đôi khi là năm thì mười họa mới có được! Trại viên cũng không được dịp trao đổi học hỏi các bậc đàn anh, các cây bút uy tín và cọ xát với bạn bè để tự so sánh đánh giá bút lực của mình, dễ dẫn đến tâm lý “văn mình vợ người”!

Thiết nghĩ các trại sáng tác nên kéo dài thời gian và tăng lượng người tham gia, như mô hình 2 trại đã trình bày trên. Mời người vững tay nghề (ở các thể loại) tham gia kiểu “phụ đạo”, đọc bản thảo, góp ý với từng tác giả, tổ chức thảo luận giữa các trại viên để học hỏi và rút kinh nghiệm, nâng cao chất lượng cho suốt thời gian mở trại (như một khóa học)… Thời gian kéo dài cũng là động lực cho người dự trại phải thu xếp công việc riêng tư để hoàn toàn yên tâm cho một cuộc đi xa lâu ngày mà toàn tâm toàn ý cho sáng tác.

Thật ra mô hình trại sáng tác không phải đến nay mới có. Từ những năm đầu thế kỷ XX đã có “Trại Ánh Sáng” ở Cẩm Giàng-Hải Dương của nhóm Tự Lực Văn Đoàn. Đây là nơi dành cho các “văn hữu” của nhóm họp về nghỉ ngơi và viết văn. Có lẽ đây là kiểu trại sáng tác sớm có mặt ở nước ta. Từ trại này bao nhiêu tác phẩm của nhiều nhà văn đã đĩnh đạc ra đời, góp phần tạo nên một diện mạo mới, mở ra một thời kỳ mới cho văn học nước nhà lúc bấy giờ.

Đành rằng công việc sáng tác văn học nghệ thuật thì lúc nào cũng được, nơi nào chả xong, hà cớ gì phải là ở… trại! Tuy nhiên, trại sáng tác cũng cần cho anh chị em hoạt động văn học nghệ thuật như đã trình bày.

 Tạ Văn Sỹ

Có thể bạn quan tâm

Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

(GLO)- Nếu như Tây Bắc có “tứ đại danh đèo”: Mã Pí Lèng, Ô Quy Hồ, Pha Đin, Khau Phạ thì vùng duyên hải miền Trung lên đại ngàn Tây Nguyên cũng có “ngũ danh đèo”: An Khê, Phượng Hoàng, Khánh Lê, Ngoạn Mục, Violak.

default

Địa phận Phủ Hoài Nhơn được xác lập năm Hồng Đức thứ 2 (1471), là miền “viễn châu” khá rộng; sau hơn 550 năm, vùng đất rộng lớn lúc ban đầu được phân chia thành nhiều tỉnh thuộc Nam Trung bộ và Bắc Tây Nguyên. 
Pleiku, miền nhớ...

Pleiku, miền nhớ...

(GLO)- Nếu tính từ dấu mốc ký Nghị định Toàn quyền Đông Dương thành lập đại lý hành chính Pleiku thuộc tỉnh Kon Tum ngày 24-5-1925, Pleiku với ý nghĩa một địa danh cả về cách đọc và cách viết đã ra đời và tồn tại đến ngày nay đã được 100 năm.

Ðại ngàn nối liền những niềm vui

Ðại ngàn nối liền những niềm vui

Trong ngôi nhà sàn dưới chân núi ở làng K8, xã Vĩnh Sơn (huyện Vĩnh Thạnh), Nghệ nhân nhân dân Ðinh Chương nở nụ cười sảng khoái, hồ hởi nói: “Bà con trong làng đang trông chờ ngày 1.7.2025, để không chỉ núi liền núi, sông liền sông mà đồng bào Bana ở hai tỉnh trước đây sẽ về chung mái nhà tỉnh Gia Lai mới”.
Tổng Bí thư Tô Lâm dự khai mạc Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp”

Tổng Bí thư Tô Lâm dự khai mạc Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp”

Nhân dịp kỷ niệm 110 năm ngày sinh Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh (1.7.1915 – 1.7.2025), sáng 29.6, tại Hà Nội, Văn phòng Trung ương Đảng tổ chức Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp” nhằm tri ân những cống hiến to lớn của đồng chí Nguyễn Văn Linh đối với Đảng, đất nước và nhân dân. Tổng Bí thư Tô Lâm dự và cắt băng khai mạc Triển lãm.
Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Triển khai trong thời gian chưa tròn 1 năm, Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025 đã thu hút nhiều người yêu văn chương trong và ngoài tỉnh tham gia. Tác phẩm được gửi về không chỉ thể hiện sự đầu tư công phu về nội dung và hình thức, mà còn góp phần lan tỏa hình ảnh vùng đất Bình Ðịnh giàu bản sắc văn hóa, chiều sâu lịch sử.
Núi lửa Chư Đang Ya (huyện Chư Păh) đã đi vào thơ của tác giả Nguyễn Thanh Mừng. Ảnh: Phạm Quý

Cao nguyên trong thơ Nguyễn Thanh Mừng

(GLO)- Tên tuổi nhà thơ Nguyễn Thanh Mừng gắn liền với các tập thơ “Rượu đắng”, “Ngàn xưa”, .... Viết không nhiều nhưng thơ ông lại có mặt trong hầu hết các tuyển tập danh tiếng thơ Việt Nam hiện đại. Mấy năm gần đây, ông dành tình thương mến với Tây Nguyên và viết nhiều về vùng đất này.

Nơi chắp cánh đam mê âm nhạc

Nơi chắp cánh đam mê âm nhạc

(GLO)- Với đặc thù làm việc trong sự cô đơn, tĩnh lặng, nhiều kỹ thuật viên (KTV) có kinh nghiệm tại một số phòng thu trên địa bàn TP. Pleiku (tỉnh Gia Lai) đang âm thầm đứng sau những bản thu chất lượng của các ca sĩ chuyên và không chuyên, chắp cánh cho đam mê âm nhạc.

Chung vai một gánh hai quê

Chung vai một gánh hai quê

Chung vai một gánh hai quê là chủ đề chung cho tập truyện ngắn “Người hai quê” của Hương Văn do Tạp chí Văn nghệ Quân đội chọn lọc và được NXB Quân đội Nhân dân - 2025 ấn hành. 

Chuyện về những nhà báo không chuyên

Chuyện về những nhà báo không chuyên

(GLO)- Dù chưa được đào tạo chuyên ngành báo chí, nhưng bằng nhiệt huyết, nhiều cộng tác viên của Báo Gia Lai vẫn luôn nuôi dưỡng niềm đam mê với nghề báo, cần mẫn ghi lại từng khoảnh khắc đời sống ở cơ sở trở thành cánh tay nối dài của tòa soạn trong việc lan tỏa thông tin, kết nối cộng đồng.

Tự hào được sống đúng đam mê

Tự hào được sống đúng đam mê

Có thẻ hay không có thẻ nhà báo họ vẫn làm báo. Bởi họ luôn có niềm đam mê và mong muốn góp một phần nhỏ bé vào hành trình chuyển động của xã hội bằng ngòi bút, bằng trái tim và bằng đôi mắt luôn đau đáu với hiện thực.

Tác nghiệp ở Trường Sa

Tác nghiệp ở Trường Sa

Mỗi chuyến tác nghiệp tại Trường Sa không chỉ là nhiệm vụ, mà còn là hành trình cảm xúc, hun đúc tinh thần yêu nước và khát vọng cống hiến. Những trải nghiệm nơi đảo xa đã trở thành dấu mốc nổi bật trên chặng đường làm báo, để các phóng viên, biên tập viên được “tôi luyện” trong môi trường đặc biệt, khắc nghiệt và đầy cảm hứng.

null