Tôi đi… trại!

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

(GLO)- Trại sáng tác là một hoạt động cần thiết cho anh chị em sáng tạo văn học nghệ thuật. Thời gian gần đây, trại sáng tác được mở ra rất nhiều. Có đơn vị mở nhiều lượt trại trong năm cho thành viên của mình và cho cộng tác viên.

Tổ chức Trại sáng tác văn học nghệ thuật khu vực Bắc Trung bộ và Tây Nguyên
Tổ chức Trại sáng tác văn học nghệ thuật khu vực Bắc Trung bộ và Tây Nguyên.

Đây là việc làm thiết thực giúp anh chị em có điều kiện để hình thành và hoàn thành tác phẩm, vì trên thực tế, giới sáng tác ở ta hầu như sinh sống bằng những ngành nghề khác để nuôi nghiệp viết! Do vậy mà thời gian, điều kiện để toàn tâm toàn ý hoàn thiện bản thảo là ít ỏi, khó khăn. Các trại viết chính là dịp giúp họ chuyên tâm hơn vào đứa con tinh thần của mình.

Tôi được nhiều lần tham gia trại sáng tác. Đợt ngắn nửa tháng, đợt dài cả tháng. Mỗi đợt trại đều có một ấn tượng riêng, nhưng 2 lần dự trại sáng tác văn học do Ủy ban Toàn quốc Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam tổ chức tại Hà Nội vào các năm 2001 và 2002, mỗi đợt 30 ngày, tập hợp 30 cây bút ở 30 tỉnh thành, còn lưu nhiều kỷ niệm.

Tiêu chí đề ra cho trại viên là hoàn thiện bản thảo đã có sẵn và viết tác phẩm mới. Bốn tuần lễ, chúng tôi làm quen, trao đổi, động viên nhau viết lách. Ban tổ chức mời hẳn một số tác giả có uy tín thường xuyên đến phụ đạo các nhóm chuyên ngành. Nhà thơ Vũ Quần Phương phụ trách nhóm thơ, nhà văn Đỗ Chu phụ trách nhóm truyện ngắn, nhà văn Nguyễn Khắc Trường phụ trách nhóm tiểu thuyết, Nghệ sĩ Nhân dân Tất Thắng phụ trách nhóm viết kịch… Ngoài ra còn mời thêm một số tên tuổi đáng kính khác đến nói chuyện, trao đổi, giao lưu, như nhà văn Nguyễn Đình Thi, nhà thơ Hữu Thỉnh, nhạc sĩ Trần Hoàn, họa sĩ Vũ Giáng Hương, nhà thơ Võ Văn Trực… Mỗi thầy một vẻ, họ đã truyền đạt cho chúng tôi nhiều cảm nhận và kinh nghiệm đáng quý.

Có những nhà văn, nhà thơ, nhà báo, nghệ sĩ vì quan tâm, cũng tự tìm đến trại thăm chơi, gặp gỡ trại viên. Phóng viên các báo, đài cũng đến đưa tin và lấy bài vở về giới thiệu. Anh chị em học hỏi được nhiều điều về quan niệm và kinh nghiệm, về tính cách và nhân cách… của lớp đàn anh, của những người nổi tiếng, những người đã có thành tựu nhất định.

Trại còn tổ chức tham quan thực tế các nơi nổi tiếng, các di tích văn hóa lịch sử quanh vùng để anh chị em thêm kiến thức và cảm nhận. Từ những thực tiễn đó, tầm cảm, tầm nghĩ mọi người “mở” ra rất nhiều, nhất là đối với những cây bút “tầm tầm” ở tỉnh lẻ, ở “vùng sâu, vùng xa” như chúng tôi thuở ấy! Tôi tự cảm thấy mình trưởng thành rất nhiều nhờ những đợt trại như vậy.

Bốn tuần lễ là thời gian vừa đủ để chúng tôi tìm hiểu và kết thành tình bạn văn chương ấm áp thân tình, đến mãi sau này vẫn quan hệ mật thiết và quý trọng nhau. Bốn tuần, ngoài việc tiếp thu kiến thức và kinh nghiệm từ thầy từ bạn, mọi người còn đủ thời gian để sửa chữa, hoàn chỉnh tác phẩm đã có, đủ để cảm nhận, ghi chép, hình thành ý tưởng cho những bài viết mới. Đặc biệt là được thâm nhập tìm hiểu về đất Thăng Long-Hà Nội thiêng liêng mà những người tỉnh lẻ xa xôi không dễ gì có dịp. Lại còn được gặp gỡ làm quen, học hỏi với các tác giả lớn mà lâu nay mình chỉ biết qua tác phẩm. Kết quả khá rõ cho cách đi sáng tác ấy là đến nay hai phần ba trại viên đã khẳng định được tay nghề, viết đều, viết tốt, được kết nạp vào Hội Nhà văn Việt Nam.

Sau này, hầu như các trại chỉ tổ chức trên dưới 15 người trong vòng 15 ngày đổ lại và được tổ chức ở nhiều vùng miền. Cách tổ chức trại rải đều ra các vùng miền cũng tốt, tổ chức ở vùng miền này cho người vùng miền khác tham dự để có dịp khám phá và cảm xúc mới mẻ. Người vùng miền này đến vùng miền khác rất dễ có cảm xúc và ý tưởng mới, lạ hơn.

Tuy nhiên, với thời gian quá ngắn, anh chị em trại viên không kịp làm quen với nhau chứ đừng nói tìm hiểu, giao lưu. Mà giao lưu bè bạn là nhu cầu rất cao, rất cần cho người sáng tác; là nguồn động viên cổ vũ lớn trong quá trình sáng tạo. Với thời gian ngắn ấy cũng khó mà hoàn thành bản thảo (nhất là bản thảo dài hơi) hoặc lập trình viết mới. Ngay cả những trại của các “nhà chuyên nghiệp” cũng không hẳn đến đó với duy nhất mỗi việc “ta đóng cửa phòng văn hì hục viết” (Chế Lan Viên)! Và, như đã nói, đa phần anh chị em đều ít được dịp đi đó đây để mở rộng cảm quan và kiến thức. Như thế sẽ rất tiếc cho một chuyến đi mà với một số người đôi khi là năm thì mười họa mới có được! Trại viên cũng không được dịp trao đổi học hỏi các bậc đàn anh, các cây bút uy tín và cọ xát với bạn bè để tự so sánh đánh giá bút lực của mình, dễ dẫn đến tâm lý “văn mình vợ người”!

Thiết nghĩ các trại sáng tác nên kéo dài thời gian và tăng lượng người tham gia, như mô hình 2 trại đã trình bày trên. Mời người vững tay nghề (ở các thể loại) tham gia kiểu “phụ đạo”, đọc bản thảo, góp ý với từng tác giả, tổ chức thảo luận giữa các trại viên để học hỏi và rút kinh nghiệm, nâng cao chất lượng cho suốt thời gian mở trại (như một khóa học)… Thời gian kéo dài cũng là động lực cho người dự trại phải thu xếp công việc riêng tư để hoàn toàn yên tâm cho một cuộc đi xa lâu ngày mà toàn tâm toàn ý cho sáng tác.

Thật ra mô hình trại sáng tác không phải đến nay mới có. Từ những năm đầu thế kỷ XX đã có “Trại Ánh Sáng” ở Cẩm Giàng-Hải Dương của nhóm Tự Lực Văn Đoàn. Đây là nơi dành cho các “văn hữu” của nhóm họp về nghỉ ngơi và viết văn. Có lẽ đây là kiểu trại sáng tác sớm có mặt ở nước ta. Từ trại này bao nhiêu tác phẩm của nhiều nhà văn đã đĩnh đạc ra đời, góp phần tạo nên một diện mạo mới, mở ra một thời kỳ mới cho văn học nước nhà lúc bấy giờ.

Đành rằng công việc sáng tác văn học nghệ thuật thì lúc nào cũng được, nơi nào chả xong, hà cớ gì phải là ở… trại! Tuy nhiên, trại sáng tác cũng cần cho anh chị em hoạt động văn học nghệ thuật như đã trình bày.

 Tạ Văn Sỹ

Có thể bạn quan tâm

Chuyện học trong một gia đình trí thức Jrai

Chuyện học trong một gia đình trí thức Jrai

(GLO)- Sinh ra trong một gia đình trí thức người Jrai ở thị xã Ayun Pa (tỉnh Gia Lai), cô Kpă H’Nina-Giáo viên môn Tiếng Anh ở Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng (huyện Ia Grai) không chỉ được rèn giũa tinh thần ham học, mở mang kiến thức mà còn được thừa hưởng vẻ đẹp của cả bố và mẹ.

“Tổ quốc bên bờ sóng”

“Tổ quốc bên bờ sóng”

(GLO)- Đó là chủ đề cuộc thi và triển lãm ảnh nghệ thuật cấp quốc gia do Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan tổ chức nhằm thực hiện kế hoạch tuyên truyền về biển, đảo năm 2025.

Báo Gia Lai: Phụng sự và kiến tạo

Báo Gia Lai phụng sự và kiến tạo

(GLO)- Qua 78 năm xây dựng và trưởng thành (16/3/1947-16/3/2025), Báo Gia Lai xứng đáng là cơ quan ngôn luận của Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân các dân tộc trong tỉnh. Trong xu thế hiện nay, Báo Gia Lai chú trọng phát huy vai trò kiến tạo nhằm thực hiện hiệu quả nhiệm vụ thông tin, tuyên truyền.

Nhạc sĩ Thụy Kha qua đời

Nhạc sĩ Thụy Kha qua đời

Nhạc sĩ Thụy Kha qua đời lúc 10h45 sáng 13/3 tại Hà Nội. Năm cuối đời, ông chống chọi với bệnh ung thư. Vài tháng gần đây, nhiều đồng nghiệp chia sẻ hình ảnh thăm nhạc sĩ Thụy Kha trong bệnh viện. 

Tiết mục múa của đơn vị Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng trình diễn tại Liên hoan nghệ thuật quần chúng huyện Ia Grai năm 2025.

Liên hoan nghệ thuật quần chúng lực lượng vũ trang huyện Ia Grai: Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng giành giải nhất toàn đoàn

(GLO)- Trong 2 đêm (11 và 12-3), huyện Ia Grai tổ chức Liên hoan nghệ thuật quần chúng lực lượng vũ trang năm 2025. Liên hoan quy tụ 13 đơn vị tham gia. Mỗi đơn vị đăng ký trình diễn từ 3 đến 5 tiết mục ca, múa và diễn tấu các loại nhạc cụ.

Thơ Bút Biển: Nắng chưa qua

Thơ Bút Biển: Nắng chưa qua

(GLO)- "Nắng chưa qua" của Bút Biển là một bài thơ đầy hoài niệm. Bằng những câu thơ nhẹ nhàng mà day dứt, tác giả khắc họa nỗi buồn của sự xa cách, khi ký ức vẫn còn đó nhưng hiện tại chỉ còn lại gió lùa, hoa rụng và căn phòng trống,... dường như có ai đang ngóng về một vệt nắng chưa qua.

Bản hòa ca cùng triền ký ức

Bản hòa ca cùng triền ký ức

(GLO)- Dù đã có hơn 30 năm sống ở Pleiku nhưng khi đọc tập “Vân môi say phố” của Ngô Thanh Vân (NXB Hội Nhà văn, 2024), tôi lại có cảm tưởng được khám phá một miền đất tưởng chừng quá đỗi quen thuộc.

Giao lưu văn hóa, văn nghệ kỷ niệm 50 năm Giải phóng tỉnh tại xã Gào

Giao lưu văn hóa, văn nghệ kỷ niệm 50 năm Giải phóng tỉnh tại xã Gào

(GLO)- Tối 10-3, tại làng C (xã Gào), Đội Thông tin lưu động-Trung tâm Văn hóa-Thông tin và Thể thao TP. Pleiku tổ chức chương trình giao lưu văn hóa, văn nghệ kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng tỉnh (17/3/1975-17/3/2025), chào mừng Đại hội Đảng các cấp, tiến tới Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV.

Hội viên Chi hội Nhạc sĩ Việt Nam tỉnh tại chương trình chào mừng Ngày Âm nhạc Việt Nam năm 2024. Ảnh: H.N

Nhạc sĩ Gia Lai kiếm tìm tác phẩm có sức ảnh hưởng lớn

(GLO)- Bám sát hơi thở cuộc sống và đưa bản sắc dân tộc vào tác phẩm, các nhạc sĩ Chi hội Nhạc sĩ Việt Nam tỉnh Gia Lai đã thực sự cố gắng trong hoạt động sáng tác nhằm ghi dấu ấn. Song, làm gì để tác phẩm lan tỏa rộng rãi, ghi đậm trong tâm trí người nghe đang là trăn trở của những người tâm huyết.

Thi vẽ tranh chào mừng Đại hội Đảng và Đại hội cháu ngoan Bác Hồ các cấp: Sáng tạo, ý nghĩa

Thi vẽ tranh chào mừng Đại hội Đảng và Đại hội cháu ngoan Bác Hồ các cấp: Sáng tạo, ý nghĩa

(GLO)- Độc đáo, sáng tạo, ý nghĩa là những đánh giá chung về hơn 300 bức tranh của các tác giả “nhí” gửi về tham gia cuộc thi vẽ tranh chào mừng Đại hội Đảng, Đại hội cháu ngoan Bác Hồ các cấp do Hội đồng Đội thị xã Ayun Pa (tỉnh Gia Lai) phát động gần 1 tháng qua.

Thơ Sơn Trần: Nhớ Pleiku

Thơ Sơn Trần: Nhớ Pleiku

(GLO)- "Nhớ Pleiku" là một tác phẩm đầy cảm xúc của tác giả Sơn Trần. Từng câu thơ vẽ nên bức tranh phố núi đẹp mơ mộng với cảnh sắc yên bình, quyện hòa cùng ký ức, tình yêu và nỗi nhớ...