'Ông lớn' xăng dầu hưởng lợi 9.700 tỷ đồng, cửa hàng bán lẻ thua lỗ

Theo dõi Báo Gia Lai trênGoogle News
Từ việc Bộ Công Thương ban hành thông tư không rõ ràng đã dẫn đến tình trạng thương nhân đầu mối mua bán xăng dầu tự mua hưởng phần lớn tiền chiết khấu/chênh lệch trong suốt 5 năm với số tiền khoảng 9.700 tỷ đồng, kéo theo chiết khấu của đại lý, cửa hàng bán lẻ bị giảm, thậm chí không còn.

Đây là một trong những nguyên đại lý, cửa hàng bán lẻ bị lỗ, dừng bán, gây gián đoạn nguồn cung.

Kết luận thanh tra về việc thực hiện chính sách và pháp luật trong lĩnh vực quản lý nhà nước về xăng dầu, Thanh tra Chính phủ (TTCP) đã chỉ ra những bất cập về quy định quyền được mua/bán xăng dầu giữa thương nhân đầu mối với nhau và mua bán giữa thương nhân phân phối với nhau tại Thông tư số 38/2014/TT-BCT.

Kho xăng dầu của Tập đoàn Thiên Minh Đức

Kho xăng dầu của Tập đoàn Thiên Minh Đức

Cụ thể, TTCP cho rằng, từ việc Bộ Công Thương ban hành Thông tư số 38/2014/TT-BCT quy định chi tiết một số điều của Nghị định 83/2014/NĐ-CP đã quy định không cụ thể rõ ràng về quyền và nghĩa vụ của thương nhân kinh doanh xuất, nhập khẩu xăng dầu. Thậm chí quy định thương nhân phân phối xăng dầu được mua bán với nhau là trái quy định của khoản 12 Điều 13 và Điều 15 Nghị định này; đồng thời vi phạm Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Theo kết luận thanh tra, đến 31/10/2022, một số thương nhân đầu mối KDXD vẫn nợ Ngân sách Nhà nước số tiền thuế bảo vệ môi trường hơn 6.323 tỷ đồng, thế nhưng lại cho các cá nhân vay, nợ hàng nghìn tỷ đồng. Điển hình, Công ty Cổ phần Tập đoàn Thiên Minh Đức thường xuyên kê khai sai, thiếu thông tin về thuế bảo vệ môi trường, dẫn đến tăng thêm 3.287 tỷ đồng trong 3 năm (từ năm 2018 đến hết năm 2021). Tuy nhiên, công ty này đã cho ông Chu Đăng Khoa, Phó tổng giám đốc và bà Chu Thị Thành, Chủ tịch HĐQT công ty (mẹ ông Khoa) mượn số tiền trên 7.485 tỷ đồng.

Theo TTCP, điều này dẫn đến nhiều hành vi mua bán xăng dầu trái quy định, hệ thống kinh doanh xăng dầu (KDXD) bị phá vỡ; “biến” thương nhân đầu mối KDXD thành thương nhân phân phối. Bởi trách nhiệm của thương nhân đầu mối KDXD là phải thực hiện tổng nguồn cung xăng dầu do Bộ Công Thương phân giao hàng năm và bình ổn thị trường khi cần thiết. Tuy nhiên, khi mua bán xăng dầu, thương nhân đầu mối đã chuyển sang vai trò của thương nhân phân phối, có cơ hội để mua bán qua trung gian làm tăng chi phí lưu thông. (Điển hình như Công ty Cổ phần Đầu tư Nam Phúc làm trung gian mua bán xăng dầu để hưởng chênh lệch giá hàng tỷ đồng).

Ngoài ra, việc thương nhân đầu mối KDXD mua bán với nhau và thương nhân phân phối mua bán xăng dầu với nhau tạo ra tầng nấc trung gian, dẫn đến việc hưởng chiết khấu, chênh lệch giá. Điều này đã dẫn đến việc một phần tiền chiết khấu và chênh lệch giá thuộc về các thương nhân đầu mối KDXD. Trong vòng 5 năm (2017-2022), đã xảy ra tình trạng một số thương nhân đầu mối KDXD mua bán xăng dầu, hưởng tiền chiết khấu/chênh lệch giá khoảng 9.700 tỷ đồng; trong khi đó, một số thương nhân phân phối chỉ hưởng hơn 75 tỷ đồng.

Hệ quả của tình trạng trên là chiết khấu của đại lý, cửa hàng bán lẻ giảm đi, thậm chí không còn. Đây là một trong những nguyên nhân đại lý, cửa hàng bán lẻ bị lỗ, dừng bán gây gián đoạn nguồn cung cho thị trường, ảnh hưởng trực tiếp đến người tiêu dùng, an ninh năng lượng, phát triển kinh tế.

“Khi thương nhân đầu mối KDXD dừng không mua - bán xăng dầu với nhau, dẫn tới gián đoạn nguồn cung, ảnh hưởng trực tiếp đến thị trường xăng dầu trong nước” - kết luận thanh tra chỉ rõ.

Quản lý lỏng lẻo

Vẫn theo TTCP, từ 1/1/2017 đến 30/6/2022, Bộ Công Thương đã cấp tổng cộng 37 giấy phép kinh doanh xuất, nhập khẩu xăng dầu (không bao gồm 4 giấy phép kinh doanh xăng dầu hàng không) và 347 giấy phép làm thương nhân phân phối bán lẻ.

Một trong những điều kiện để được cấp phép là phải có kho, bể xăng dầu hoặc thuê từ đơn vị khác trong thời gian từ 5 năm trở lên, theo Nghị định 83/2014. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp đã thuê kho theo mùa vụ để đáp ứng yêu cầu cấp phép. Sau khi được cấp phép, nhiều doanh nghiệp đầu mối không đảm bảo được hệ thống phân phối xăng dầu, với nhiều hợp đồng thuê kho không phát sinh gửi hàng.

Kết luận thanh tra nêu rõ, Bộ Công Thương đã thiếu kiểm tra, giám sát và quản lý lỏng lẻo, không kịp thời phát hiện các vi phạm trong duy trì điều kiện kho, bể chứa và hệ thống phân phối. Chính vì thế, trong khoảng gần 5 năm từ 2017 đến tháng 9/2022, một số thương nhân phân phối xăng dầu đã bán xăng dầu sai quy định cho một số thương nhân đầu mối với khối lượng 828.963 m3 xăng dầu để hưởng chiết khấu và chênh lệch giá bất hợp pháp với số tiền 950 tỷ đồng. Điều này đã gây ảnh hưởng đến chiết khấu cho các đại lý, cửa hàng bán lẻ.

Ngoài ra, thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu đã không tạo nguồn xăng dầu theo nghĩa vụ, và trách nhiệm theo quy định dẫn tới ảnh hưởng nguồn cung và đáp ứng yêu cầu của thị trường. Đây là một trong những nguyên nhân dẫn đến gián đoạn nguồn cung xăng dầu cho thị trường.

Có thể bạn quan tâm

Peugeot E-408 có thể chạy khoảng 400 km cho mỗi lần sạc, giá trên 1,1 tỷ đồng

Peugeot E-408 có thể chạy khoảng 400 km cho mỗi lần sạc, giá trên 1,1 tỷ đồng

(GLO)- Peugeot E-408, phiên bản chạy điện của mẫu SUV lai coupe 408, là một trong những điểm nhấn đáng chú ý tại Triển lãm Paris 2024. Dự kiến, đây sẽ là lựa chọn nổi bật trong phân khúc SUV coupe hạng C tại Việt Nam, với thiết kế độc đáo, sang trọng và khả năng vận hành thân thiện môi trường.

Honda Winner X: Sức mạnh đột phá, thiết kế thể thao đầy cá tính với giá trên 46 triệu đồng

Honda Winner X: Sức mạnh đột phá, thiết kế thể thao đầy cá tính với giá trên 46 triệu đồng

(GLO)- Honda Winner X là mẫu xe côn tay thể thao mang đến sự kết hợp hoàn hảo giữa hiệu năng mạnh mẽ và thiết kế hiện đại. Chiếc xe có những cải tiến vượt bậc cả về công nghệ và kiểu dáng, Winner X nghiễm nhiên trở thành lựa chọn hàng đầu của giới trẻ đam mê tốc độ và phong cách.

Ford Mustang: Mẫu Coupe thể thao bán chạy nhất toàn cầu có giá từ 3,18 tỷ đồng

Ford Mustang: Mẫu Coupe thể thao bán chạy nhất toàn cầu có giá từ 3,18 tỷ đồng

(GLO)- Ford Mustang 2024 là một trong những mẫu xe thể thao đáng chú ý nhất hiện nay với thiết kế cơ bắp, hiệu suất ấn tượng và loạt trang bị tiện nghi hiện đại. Dòng xe này không chỉ đáp ứng nhu cầu vận hành mạnh mẽ mà còn thu hút người dùng nhờ vẻ ngoài hầm hố, đậm chất thể thao.

Honda Transalp: Mẫu adventure tầm trung với sức mạnh vượt trội có giá 309 triệu đồng

Honda Transalp: Mẫu adventure tầm trung với sức mạnh vượt trội có giá 309 triệu đồng

(GLO)- Honda Transalp đánh dấu sự trở lại đầy ấn tượng của dòng xe adventure tầm trung, mang đến trải nghiệm lái mạnh mẽ và ổn định. Với động cơ vượt trội và các công nghệ hỗ trợ tiên tiến, Transalp không chỉ phù hợp cho hành trình dài mà còn lý tưởng cho những chuyến phiêu lưu khám phá.