Những “cô gái mở đường” Trường Sơn huyền thoại

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

(GLO)- Nhắc đến đường Trường Sơn huyền thoại trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước không thể không nhớ đến những “cô gái mở đường”. Những câu chuyện ấy vẫn in đậm trong ký ức biết bao cựu thanh niên xung phong (TNXP) để mỗi lần gặp mặt, họ lại tự hào nhắc nhớ về một thời thanh xuân sôi nổi, quả cảm.

Ký ức một thời

Theo giới thiệu của Hội Cựu TNXP tỉnh, chúng tôi tìm gặp các cựu TNXP đang sinh sống ở huyện Đức Cơ gồm: bà Nguyễn Thị Tiến (SN 1952, thôn Thanh Tân, xã Ia Krêl), bà Nguyễn Thị Vượng (SN 1950, tổ 2, thị trấn Chư Ty) và bà Đinh Thị Dởn (SN 1950, thôn Đoàn Kết, xã Ia Dơk). Những kỷ niệm về một thời hoa lửa ở Trường Sơn ùa về trong ký ức của những “cô gái mở đường” năm xưa.

Quê ở xã Hoa Thủy (huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình), năm 1967, bà Vượng khi đó mới vừa 17 tuổi đã viết đơn tham gia Tổng đội TNXP ở Quảng Bình, làm nhiệm vụ nạo vét, tu sửa các công trình thủy lợi để phục vụ sản xuất. Cuối năm 1969, bà Vượng được phân công về đơn vị C1D1 (Đoàn 104 Quảng Bình) cùng đồng đội san lấp hố bom, mở tuyến đường Trường Sơn đoạn qua địa phận tỉnh Quảng Trị.

“Thời điểm này, quân địch tìm đủ mọi cách để xóa sổ con đường huyết mạch của ta bằng cách sử dụng các loại máy bay ném bom. Dù không trực tiếp ra chiến trường cầm súng chiến đấu nhưng nhiệm vụ của lực lượng TNXP cũng đầy nguy hiểm, vất vả”-bà Vượng hồi nhớ.

Bà Nguyễn Thị Vượng luôn nhắc nhớ về những năm tháng tham gia TNXP bằng niềm tự hào. Ảnh: P.L

Bà Nguyễn Thị Vượng luôn nhắc nhớ về những năm tháng tham gia TNXP bằng niềm tự hào. Ảnh: P.L

Chỉ cho chúng tôi xem vết thương ở chân trái, bà Vượng kể: “Tháng 5-1971, sau khi máy bay địch thả bom, tôi cùng đồng đội nhanh chóng cầm cuốc xẻng để san lấp đường. Bất ngờ, một quả bom nổ chậm cách vị trí tôi đứng khoảng 10 m phát nổ. Mảnh đạn văng ra khiến chân tôi bị thương. Ngày nào cũng có người hy sinh nhưng chúng tôi không hề nao núng”.

Mặc dù được địa phương tạo điều kiện cho đi học lớp sư phạm ở thị xã Đồng Hới để về dạy học nhưng bà Dởn (quê ở xã Quảng Tiên, huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình) đã viết đơn tình nguyện tham gia lực lượng TNXP. Hành trang bà mang theo là ý chí kiên cường vì độc lập dân tộc. Bà được biên chế về đơn vị C4 thuộc Đoàn 559.

Ông Trần Văn Bình-Chủ tịch Hội Cựu TNXP tỉnh:Đường Trường Sơn là con đường của khát vọng độc lập, tự do và thống nhất đất nước. Các cựu TNXP luôn tự hào vì được góp sức trẻ mở đường, thông tuyến để những chuyến xe chở hàng ra trận, chi viện cho chiến trường miền Nam, góp phần làm nên thắng lợi trong cuộc kháng chiến chống Mỹ của dân tộc ta.

Tham gia TNXP từ những năm 1970-1972, bà Dởn cùng đồng đội mở đường trong rừng rậm, san lấp hố bom, khai thông các tuyến đường trên địa bàn huyện Hướng Hóa (tỉnh Quảng Trị) từ Km 0 đến Km 105 để phục vụ xe chở hàng chi viện chiến trường miền Nam.

Đường được mở dưới những tán cây rừng rậm rạp, lực lượng công binh phá đá, lực lượng TNXP gùi đá để san lấp những chỗ không bằng phẳng và các hố bom. Đá cứng, đất rắn nên với cuốc xẻng thô sơ, việc mở đường mất nhiều thời gian.

“Chúng tôi vẫn đùa với nhau rằng: Máy bay địch thả bom giúp đất đá dễ lấy hơn; địch giúp chúng ta “mở đường” nhanh hơn. Không chỉ đối mặt với đạn bom, chúng tôi còn phải chống chọi với những cơn sốt rét rừng. Nhiều đồng đội hy sinh không phải vì bom đạn mà vì những cơn sốt rét rừng. Dẫu nguy hiểm nhưng ý chí sắt đá, khát vọng hòa bình đã tạo động lực để TNXP quyết tâm bám đường, thông tuyến”-bà Dởn nhớ lại.

Tiếp nối câu chuyện của bà Dởn, bà Tiến giới thiệu với chúng tôi về kỷ vật đã gìn giữ hơn 50 năm. Đó là chiếc bi đông đựng nước có đôi chỗ bị móp méo do rơi rớt trong thời chiến. Mỗi khi nhìn kỷ vật, bà lại nhớ về những ngày tháng đầy tự hào. “Hồi ấy, thanh niên ở các vùng quê đều hừng hực khí thế ra trận; nam thì viết đơn tình nguyện nhập ngũ, nữ thì xung phong đi mở đường. Để được tham gia TNXP, tôi đã “lách quy định” bằng cách mặc thêm áo ấm để đủ tiêu chuẩn về cân nặng”-bà Tiến chia sẻ.

Bà Tiến quê ở xã Quảng Phong, huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình. Cùng được biên chế về đơn vị C4 như bà Dởn nhưng bà Tiến được giao làm nhiệm vụ hậu cần. Bà Tiến cùng 4 “cô nuôi” có nhiệm vụ nấu cơm cho 120 người. Bà vẫn thường đi hái lá rau tàu bay, kiếm măng rừng, chuối rừng để cải thiện bữa ăn.

“Trong điều kiện gian khổ, hàng ngày phải đối mặt với mưa bom bão đạn của kẻ thù, các TNXP vẫn luôn vững niềm tin, ý chí để mở đường Trường Sơn cho bộ đội hành quân và vận chuyển hàng hóa ra chiến trường”-bà Tiến khẳng định.

Nghĩa tình đồng đội

Trở về với cuộc sống đời thường, 3 nữ cựu TNXP vẫn thường nhắc nhớ, tự hào khi đã có những năm tháng thanh xuân đầy ý nghĩa vì độc lập dân tộc. Sau năm 1973, bà Vượng quay trở lại Quảng Bình và làm nhiệm vụ xây dựng đập thủy lợi Rào Nam để cấp nước sản xuất cho vùng Nam Quảng Trạch. Khi đất nước thống nhất, bà trở về quê hương sinh sống và lập gia đình. Đến năm 1993, gia đình bà vào thị trấn Chư Ty lập nghiệp theo diện kinh tế mới.

Bà cho biết: “Lúc gia đình chuyển vào đây, điều kiện kinh tế còn khó khăn, tôi cùng chồng bươn chải làm đủ việc để lo cho các con ăn học. Trời không phụ người cần cù, kinh tế gia đình dần ổn định. Hiện nay, các con tôi đều đã yên bề gia thất”.

Các cựu thanh niên xung phong (từ phải sang): Nguyễn Thị Vượng, Nguyễn Thị Tiến, Đinh Thị Dởn chia sẻ kỷ niệm khi xem những hình ảnh trong hành trình thăm lại chiến trường xưa. Ảnh: P.L

Các cựu thanh niên xung phong (từ phải sang): Nguyễn Thị Vượng, Nguyễn Thị Tiến, Đinh Thị Dởn chia sẻ kỷ niệm khi xem những hình ảnh trong hành trình thăm lại chiến trường xưa. Ảnh: P.L

Sau ngày thống nhất đất nước, bà Dởn cũng trở về quê và xây dựng gia đình. Năm 1980, gia đình bà chuyển vào thôn Đoàn Kết theo diện kinh tế mới. Hoàn cảnh có phần éo le khi bà Dởn và chồng đều bị di chứng chất độc da cam khiến người con thứ ba bị bệnh rồi mất khi mới 5 tuổi; người con gái thứ hai bị khuyết tật bẩm sinh; 2 người con còn lại thường xuyên đau ốm. Chồng bà cũng mất sớm bởi di chứng chất độc da cam.

Dẫu cuộc sống có phần vất vả song với bản lĩnh của cựu TNXP, bà Dởn vẫn luôn lạc quan nỗ lực vượt qua khó khăn. Bà bày tỏ: “Tôi may mắn được sống và chứng kiến sự đổi thay của quê hương, đất nước. Vậy nên, tôi phải nỗ lực vươn lên để làm tấm gương cho con cháu”.

Bà Tiến vào lập nghiệp ở thôn Thanh Tân từ năm 1980. Nhờ sự nhanh nhẹn, chịu khó làm lụng, gia đình bà sở hữu 10 ha cà phê, điều nên cuộc sống ở vùng đất mới có phần ổn định hơn. Bà luôn sống gương mẫu, tích cực tham gia các hoạt động, phong trào tại địa phương và được mọi người quý mến. “Cùng quê Quảng Bình, cùng tham gia lực lượng TNXP và cùng vào huyện biên giới Đức Cơ sinh sống nên chúng tôi xem nhau như chị em”-bà Tiến cho hay.

Tự hào là TNXP

Bà Tiến đưa cho chúng tôi xem những tấm ảnh chụp trong dịp kỷ niệm 65 năm Ngày mở đường Hồ Chí Minh-đường Trường Sơn huyền thoại (19/5/1959-19/5/2024) tại tỉnh Quảng Bình. Lễ kỷ niệm do Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh phối hợp cùng Hội Cựu TNXP Việt Nam tổ chức.

Trong hành trình ý nghĩa này, bà Tiến, bà Vượng cùng các cựu TNXP đã tham gia lễ kỷ niệm 65 năm mở đường Trường Sơn tại tượng đài TNXP chống Mỹ ở thị trấn Phong Nha (huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình); tham quan triển lãm hiện vật, tư liệu về bộ đội Trường Sơn với chủ đề “Kiêu hãnh Trường Sơn”; dâng hương tại Đền tưởng niệm liệt sĩ Trường Sơn-bến phà Long Đại và nhà bia tưởng niệm 16 TNXP hy sinh ở phà Long Đại (huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình)…

Các cựu thanh niên xung phong tỉnh tham gia “Hành trình trên cung đường huyền thoại” nhân kỷ niệm 65 năm Ngày mở đường Hồ Chí Minh-đường Trường Sơn huyền thoại. Ảnh: P.L

Các cựu thanh niên xung phong tỉnh tham gia “Hành trình trên cung đường huyền thoại” nhân kỷ niệm 65 năm Ngày mở đường Hồ Chí Minh-đường Trường Sơn huyền thoại. Ảnh: P.L

Bà Tiến, bà Vượng cùng nhiều cựu TNXP ở Gia Lai đã có dịp trở về, cùng đồng đội ôn lại những năm tháng tuổi trẻ sục sôi tinh thần cách mạng, cống hiến sức trẻ mở huyết mạch giao thông để bộ đội ta chi viện cho tiền tuyến.

Bà Tiến chia sẻ: “Mới 17-18 tuổi, chúng tôi tình nguyện tham gia TNXP để mở đường Trường Sơn. Được gặp lại đồng đội sau nhiều năm xa cách, tôi không giấu được sự bồi hồi, xúc động. Tôi luôn tự hào vì được tham gia mở con đường Trường Sơn, góp phần giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước”.

Chia tay các cựu TNXP ở vùng biên giới Đức Cơ, câu chuyện của họ làm chúng tôi nhớ đến bài hát “Cô gái mở đường” của nhạc sĩ Xuân Giao với những ca từ thật ý nghĩa: “Ơi những cô con gái đang ngày đêm mở đường/Hỏi em bao nhiêu tuổi mà sức em phi thường/Em đi lên rừng cây xanh mở lối, em đi lên núi núi ngả cúi đầu/Em đi bắc những nhịp cầu, nối những con đường Tổ quốc yêu thương, cho xe thẳng tới chiến trường”.

Có thể bạn quan tâm

Giữ lửa nghề rèn ở phường An Bình. Ảnh: Ngọc Minh

Giữ lửa nghề rèn ở phường An Bình

(GLO)- Trên địa bàn phường An Bình (tỉnh Gia Lai) có gần chục lò rèn. Để giữ lửa nghề, các lò rèn đã chủ động đầu tư máy móc, trang-thiết bị nhằm đáp ứng nhu cầu sửa chữa, sản xuất nông cụ của người dân và mang lại thu nhập ổn định cho gia đình.

Lan tỏa yêu thương đến cộng đồng

Lan tỏa yêu thương đến cộng đồng

(GLO)- Ngoài làm tốt nhiệm vụ giữ vững trật tự, an toàn giao thông trên địa bàn tỉnh, thời gian qua, Phòng Cảnh sát giao thông (Công an tỉnh Gia Lai) còn tích cực triển khai các hoạt động an sinh xã hội, hướng về cộng đồng.

Đoàn tình nguyện của tỉnh Gia Lai. Ảnh: ĐVCC

Gia lai: 45 thành viên đoàn tình nguyện tham gia khám bệnh, phát thuốc và tặng quà cho người dân xã Khánh Sơn

(GLO)- Ngày 23.8, tại xã Khánh Sơn (tỉnh Khánh Hòa), Câu lạc bộ Dược, Nha, Y, Bác sĩ tình nguyện Bắc Trung Nam phối hợp cùng Hội Chữ thập đỏ tỉnh Khánh Hòa tổ chức chương trình khám bệnh nhân đạo, phát thuốc miễn phí và tặng quà cho người dân có hoàn cảnh khó khăn.

9 năm, hơn 100 chiếc xe lăn và hành trình trao gửi yêu thương

9 năm, hơn 100 chiếc xe lăn và hành trình trao gửi yêu thương

(GLO)-Hơn 9 năm qua, anh Nguyễn Quốc Việt (SN 1982, phường Quy Nhơn Bắc) đã sửa hơn 100 chiếc xe lăn, xe lắc, xe đạp cũ, xe máy cũ để tặng miễn phí cho người khó khăn. Không nhận tiền, quà, mọi chi phí anh đều tự lo, chỉ mong quà của mình phần nào giúp người bệnh di chuyển dễ dàng, bớt nhọc nhằn…

Gia Lai: Tập huấn nghiệp vụ rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo

Gia Lai: Tập huấn nghiệp vụ rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo

(GLO)- Từ ngày 21 đến 27-8, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Gia Lai tổ chức 5 lớp tập huấn nghiệp vụ rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo và xác định hộ làm nông-lâm-ngư-diêm nghiệp có mức sống trung bình, người lao động có thu nhập thấp năm 2025 theo chuẩn nghèo đa chiều.

Trao tiền hỗ trợ đợt 3 cho em Nêu

Trao tiền hỗ trợ đợt 3 cho em Nêu

(GLO)- Ngày 21-8, Báo và Phát thanh, truyền hình Gia Lai phối hợp với Báo Sài Gòn Giải Phóng và UBND xã Kdang (tỉnh Gia Lai) đến thăm và trao 2 triệu đồng do bạn đọc hỗ trợ đợt 3 cho em Nêu (SN 2018, là trẻ mồ côi trú tại làng Kol, xã Kdang).

Lữ đoàn 572 hỗ trợ 2 gia đình khó khăn “xóa nhà tạm, nhà dột nát”

Lữ đoàn 572 hỗ trợ 2 gia đình khó khăn “xóa nhà tạm, nhà dột nát”

(GLO)- Sáng 20-8, hơn 50 cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn 1 (Lữ đoàn 572, Quân khu 5) do Trung tá Hồ Đức Thiên-Phó Tham mưu trưởng Lữ đoàn và Trung tá Mai Văn Hòa-Phó Chủ nhiệm Chính trị Lữ đoàn trực tiếp chỉ huy đã đến hỗ trợ ngày công “xóa nhà tạm, nhà dột nát” cho các gia đình khó khăn ở Gia Lai.

An Vinh nâng cao vị thế của phụ nữ dân tộc thiểu số

An Vinh nâng cao vị thế của phụ nữ dân tộc thiểu số

(GLO)- Qua hơn 3 năm triển khai Dự án 8 “Thực hiện bình đẳng giới và giải quyết những vấn đề cấp thiết đối với phụ nữ và trẻ em”, Hội Liên hiệp Phụ nữ xã An Vinh đã đạt nhiều kết quả thiết thực, góp phần nâng cao vai trò, vị thế của phụ nữ người dân tộc thiểu số.

“Kho gạo yêu thương” tiếp sức học trò vùng khó

“Kho gạo yêu thương” tiếp sức học trò vùng khó

(GLO)- Sau 1 năm triển khai, mô hình “Kho gạo yêu thương” đã trở thành điểm tựa cho 75 học sinh có hoàn cảnh khó khăn của Trường Tiểu học và THCS Nguyễn Ðình Chiểu (xã Gào, tỉnh Gia Lai). Từ nguồn hỗ trợ của mô hình, các em học sinh dân tộc thiểu số đến lớp học chữ không chỉ no bụng mà còn ấm lòng.

null