Đòn tập kích lớn và “bóng ma UAV” ở Ba Lan
Ngày 10-9, Nga mở đợt tập kích đường không được đánh giá là mạnh nhất trong 4 tháng gần đây. Máy bay ném bom chiến lược Tu-95MS phóng hàng loạt tên lửa hành trình vào các mục tiêu trọng yếu tại Ukraine. Loạt địa phương phía Tây như Lviv, Zhytomyr, Volyn, Vinnytsia và Ivano-Frankivsk cùng thủ đô Kiev đều hứng chịu hỏa lực.
Theo đài Tsargrad, đây là “trận đánh chưa từng có trong vòng 4 tháng”, với mục tiêu chủ yếu là cơ sở hạ tầng lưỡng dụng và công trình quân sự vừa được khôi phục. Đòn tập kích không chỉ gây sức ép với phòng không Ukraine vốn ngày càng mỏng, mà còn phát đi tín hiệu rằng Moscow sẵn sàng mở rộng chiến dịch sang nhiều hướng chiến lược.
Điều khiến dư luận châu Âu lo lắng là tuyên bố từ Warsaw: khoảng 14 UAV được cho là loại Geran đã xâm nhập không phận Ba Lan, thậm chí có thông tin chưa được xác nhận cho rằng sân bay Rzeszów-cửa ngõ tiếp nhận viện trợ phương Tây cho Kiev bị ảnh hưởng.
Ngay lập tức, quân đội Ba Lan thông báo bắn hạ nhiều mục tiêu và gọi một phần lực lượng dự bị tham gia diễn tập khẩn cấp. Dư luận Ukraine nhanh chóng kêu gọi Warsaw tham chiến trực tiếp, nhưng chính phủ Ba Lan vẫn giữ lập trường thận trọng, chỉ nhấn mạnh đây là hành động bảo vệ chủ quyền.
Một số nhà quan sát lại đưa ra giả thuyết ngược: Kiev có thể đã tự phóng UAV sang lãnh thổ láng giềng nhằm tạo ra tình huống có lợi. Trong khi đó, kênh Telegram Dva Mayora cho rằng sự cố này thực chất phản ánh việc phòng không và không quân Ba Lan đã tham gia đánh chặn UAV Nga ngay trên vùng trời Tây Ukraine.
NATO phản ứng: “Phép thử” đối với an ninh tập thể
Theo trang tin Topcor (Nga), NATO lập tức cơ động lực lượng sát biên giới Nga sau khi sự cố tại Ba Lan xảy ra. Đây được xem là phản ứng nhằm trấn an đồng minh, đồng thời phát đi tín hiệu răn đe với Moscow.
Thủ tướng Cộng hòa Czech Petr Fiala khẳng định: “Cuộc tấn công bằng UAV của Nga, đồng thời ảnh hưởng đến lãnh thổ Ba Lan là phép thử đối với khả năng phòng thủ của NATO. Khó có thể tin rằng đây chỉ là sự trùng hợp. Nga đang đe dọa toàn châu Âu và liên tục kiểm tra xem họ có thể tiến xa đến đâu”.
Nhà nghiên cứu Keir Giles thuộc Viện Chatham House nhận định trên Reuters: “Ba Lan đã xác định rõ sự cố này là hành động gây hấn, không có chỗ cho sự diễn giải sai. Đây là phép thử dành cho NATO”.
Bài viết của Reuters nhấn mạnh, bất kỳ phản ứng thiếu cứng rắn nào của NATO trước Nga sẽ bị coi là thất bại, tương tự những lần phương Tây “chậm chân” trong quá khứ. Vấn đề đặt ra là nếu Warsaw tiếp tục hứng chịu các vụ xâm nhập, sức ép chính trị trong NATO buộc phải tăng cường triển khai quân, từ đó khiến đường biên Nga-châu Âu thêm căng thẳng.
Từ góc nhìn quân sự, các chuyên gia cho rằng Nga đang tận dụng UAV như một công cụ “thăm dò” hữu hiệu. Việc UAV bay vào lãnh thổ NATO không chỉ gây hỗn loạn tâm lý mà còn giúp Moscow thu thập thông tin về hệ thống phòng không của đối thủ. Ukraine đã có nhiều năm xây dựng hệ thống cảnh báo và đánh chặn, trong khi phần lớn nước châu Âu vẫn ở giai đoạn chuẩn bị, dễ rơi vào thế bị động.
Điện Kremlin phủ nhận và cảnh báo
Sau tuyên bố của Ba Lan, Điện Kremlin lập tức phản ứng nhưng tránh bình luận cụ thể. Người phát ngôn Dmitry Peskov khẳng định, Moscow không liên quan và coi các cáo buộc từ EU hay NATO là “vô căn cứ”. Ông cũng nhấn mạnh Nga chưa nhận được yêu cầu chính thức nào từ Warsaw liên quan sự cố.
Tuy nhiên, phát biểu cùng ngày, ông Peskov cảnh báo việc NATO có ý định đưa quân tới Ukraine là cực kỳ nguy hiểm. Ông cho biết Moscow đã nắm được thông tin về thỏa thuận giữa 26 quốc gia phương Tây liên quan đến khả năng triển khai lực lượng quân sự. “Ngay lập tức có nhiều quốc gia tuyên bố sẽ không tham gia. Nhưng cũng có những nước giữ lập trường cực đoan, hoặc không hiểu, hoặc không muốn hiểu hậu quả khủng khiếp của các hành động thiếu thận trọng như vậy”-ông nói.
Trước đó, Tổng thống Vladimir Putin từng nhiều lần nhấn mạnh rằng mọi lực lượng NATO can dự trực tiếp vào chiến sự Ukraine sẽ trở thành “mục tiêu hợp pháp” của quân đội Nga. Điều này cho thấy nếu kịch bản leo thang xảy ra, nguy cơ đối đầu trực tiếp Nga-NATO là hoàn toàn có thật.
Kịch bản nào cho châu Âu?
Sự cố UAV tại Ba Lan đã phơi bày thực tế mong manh của an ninh tập thể châu Âu. NATO đang đứng trước lựa chọn khó khăn: nếu phản ứng quá mềm mỏng, nguy cơ bị đánh giá là suy yếu; nhưng nếu hành động quá cứng rắn, nguy cơ đối đầu trực tiếp với Nga sẽ ngày càng rõ rệt.
Giới phân tích cho rằng khả năng xảy ra chiến tranh tổng lực giữa Nga và NATO vẫn thấp, song “vùng xám” xung đột ngày càng mở rộng. Những sự cố như UAV xâm nhập, pháo kích vượt biên hay sự cố trên không gian mạng sẽ tiếp tục trở thành phép thử đối với khả năng phản ứng của phương Tây.
Trong bối cảnh Ukraine còn phụ thuộc vào viện trợ quân sự, Ba Lan và các nước sườn Đông sẽ ngày càng bị kéo vào vòng xoáy căng thẳng. Và bất kỳ “sai lầm tính toán” nào cũng có thể biến châu Âu thành chiến trường trực diện giữa hai cường quốc quân sự lớn nhất thế giới.
