Khúc ca mùa xuân đoàn tụ

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

(GLO)- Mỗi lần nghe lại ca khúc “Sông Đakrong mùa xuân về” của nhạc sĩ Tố Hải, lòng tôi lại dạt dào xúc cảm và không thôi nghĩ về dòng chảy của những đoàn quân hào hùng ra trận để đem về mùa xuân đoàn tụ của một dân tộc anh hùng.

“Đakrong ơi, Tây Nguyên ơi!/Cái suối đổ về sông cái sông ra biển lớn/Ta nối tấm lòng dân bằng tình yêu của Đảng/Đi suốt Trường Sơn xanh nghe dòng sông chảy mãi/Đakrong ơi dòng sông xanh thắm/Nối đôi bờ mùa xuân”-bạn tôi ngâm nga đoạn điệp khúc trên chuyến xe từ thị trấn Kbang về Đăk Rong khiến cho mọi người phấn chấn hẳn lên.

khuc-ca-mua-xuan-doan-tudd.jpg
Dòng sông Đakrông vào ca khúc của nhạc sĩ làm lay động lòng người. Ảnh: T.L/Nguồn: TNO

Bỗng một bạn nữ người Bahnar, người dẫn đường cho chúng tôi lên tiếng: “Em nghe nói nhạc sĩ sáng tác bài hát này lấy cảm hứng từ sông Đakrong ở Quảng Trị kia”. “Đúng vậy!”-Tôi trả lời và giải thích: Trong một bài viết của nhà thơ Văn Công Hùng trên báo Thanh Niên, có nhắc lại cuộc gặp gỡ giữa anh với nhạc sĩ Tố Hải (khi ông còn tại thế), có nói đến địa danh sông Đakrong ở Quảng Trị, nơi mà nguồn cảm hứng của người nghệ sĩ này từ những năm 1968, mãi đến 1975, khi Quảng Trị, Tây Nguyên được giải phóng thì bài hát đó mới được hoàn chỉnh và vang xa. Nhưng những ca từ trong bài hát này của Tố Hải mang hình ảnh tượng trưng cho cả vùng Trường Sơn-Tây Nguyên, điển hình như: nhà rông, chim kơ tia, hoa pơ lang…

Rồi tôi nói thêm: Sông Đakrong nằm ở phía Tây Quảng Trị, phía Nam huyện Đakrong, trên dãy Trường Sơn là thượng nguồn của sông Thạch Hãn-Bến Hải. Nơi đây có dân tộc Bru hay Vân Kiều sinh sống. Con đường Trường Sơn qua miền núi tỉnh Quảng Trị là đường huyết mạch chi viện cho chiến trường miền Nam thời chống Mỹ cứu nước, do Binh đoàn Trường Sơn (Đoàn 559) đảm trách, có trạm trung chuyển Khe Ho nổi tiếng.

Lại nhớ thời tôi công tác ở Kon Tum. Trên đường Hồ Chí Minh về Đăk Glei xa lắc, đi qua địa danh Đăk Rong (xã Đăk Kroong), cách trung tâm huyện lỵ khoảng 15 km, có dòng suối lớn Đăk Rong chảy theo chiều Bắc-Nam, đổ về Pô Cô, có tên chung là Đăk Rong-Pô Cô rồi hòa vào sông Đăk Bla. Ngày ấy, tôi cũng từng được các bạn yêu văn nghệ, hứng khởi khi đến địa danh này hát bài ca của Tố Hải: “Chim kơ tia bay tới nghiêng cánh chào Đakrong/Pơ lang khoe sắc thắm gió đưa hương đôi bờ/Tây Nguyên ta uống nước/Một nguồn nước cách mạng”.

Ở Bắc Tây Nguyên hiện nay có 2 địa danh tên gần giống nhau, đó là 2 xã của 2 huyện và 2 tỉnh khác nhau, cũng dựa theo tên dòng sông hoặc suối lớn đặt tên cho đơn vị xã của mình, đó là: Đăk Rong của huyện Kbang (Gia Lai), chủ yếu là dân tộc Bahnar và xã Đăk Kroong của huyện Đăk Glei (Kon Tum), chủ yếu là dân tộc Giẻ Triêng. Đồng thời, có một huyện Đakrong (cũng lấy tên một dòng sông trên dãy Trường Sơn) của tỉnh Quảng Trị.

Xét về mặt địa lý, lịch sử và văn hóa dân tộc bản địa thì Trường Sơn-Tây Nguyên là một dãy nối liền, các dân tộc thiểu số cư trú lâu đời nơi đây có những yếu tố văn hóa truyền thống tương đồng; là con đường xuyên sơn huyền thoại (còn gọi là đường Hồ Chí Minh) độc đáo trong kháng chiến chống Mỹ với những địa danh lịch sử chói lọi.

Những người đi kháng chiến từ Bắc vào Nam và ngược lại với bàn chân mòn vẹt dấu Trường Sơn: “Từ nơi em gửi tới nơi anh/Những đoàn quân trùng trùng ra trận/Như tình yêu nối lời vô tận/Đông Trường Sơn, nối Tây Trường Sơn” (Phạm Tiến Duật). Có người thắc mắc: “Vì sao có sự trùng lặp địa danh nhiều như vậy?”.

Trùng lặp địa danh trong một vùng lãnh thổ hay quốc gia là bình thường, do nhiều yếu tố. Đối với các dân tộc thiểu số ở Trường Sơn-Tây Nguyên, họ thường đặt tên buôn làng theo tên ngọn núi, dòng sông-suối nơi mình ở (Đăk Tô, Đăk Bla, Chư Prông, Ngok Linh…).

Cũng như vậy, ở đây, các dân tộc theo ngữ hệ Môn-Khmer ở Tây Nguyên thì chữ “đak” có nghĩa là nước, sông, suối; còn “krong” có nghĩa là sông lớn (Krong Ana-sông mẹ). Những địa danh Đakrong nói trên đều là những vùng đất cách mạng, đồng bào có công trong các cuộc kháng chiến trường kỳ của dân tộc.

Nhạc sĩ Tố Hải (1937-2022), người quê Bình Thuận, ông tham gia kháng chiến khá sớm và đã từng đi khắp Tây Nguyên và ra Bắc vào Nam theo con đường Trường Sơn đầy gian khó. Năm 2012, ông được tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật với các ca khúc: Sông Đakrong mùa xuân về, Lời ca không tắt, Những ngôi sao xanh, Em thương cô giáo miền cao.

Có thể nói, ca khúc “Sông Đakrong mùa xuân về” đã hòa vào những ca khúc khải hoàn trong mùa xuân chiến thắng, mùa đoàn viên sum họp Bắc Nam một nhà: “Ta gọi mùa xuân tới cho tiếng ca rộn vang/Ta gọi mùa xuân tới cho tiếng chiêng rộn ràng/Ta nghe trong lòng núi những bước chân Trường Sơn/Của đoàn Quân Giải phóng mang mùa xuân chiến thắng”.

Như vậy, Đakrong dù là Quảng Trị hay Kon Tum, Gia Lai… cũng là mảnh đất, dòng sông của Trường Sơn-Tây Nguyên hùng vĩ, nơi của những con người hồn hậu như đất và dũng mãnh như chàng Đam San; cũng là nơi đã khởi đầu cho Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, đem lại mùa xuân toàn thắng 1975.

Có thể bạn quan tâm

Triển vọng “Cây cọ nhí” Nguyễn Trịnh Gia Thy

Triển vọng “Cây cọ nhí” Nguyễn Trịnh Gia Thy

(GLO)- 11 tuổi, Nguyễn Trịnh Gia Thy (học sinh lớp 5.9, Trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi, phường Pleiku) được nhiều người ưu ái gọi là “cây cọ nhí”. Những bức tranh của Thy không chỉ khéo léo về đường nét, bố cục, màu sắc mà còn chứa đựng những thông điệp ý nghĩa về cuộc sống.

Vũ Văn Tam Lang & 50 cây violon đặc chế

Vũ Văn Tam Lang và 50 cây violon đặc chế

(GLO)- Cách đây vài năm, khi ngắm 22 cây đàn violon do ông Vũ Văn Tam Lang (phường An Phú, tỉnh Gia Lai) chế tác bằng tất cả tâm huyết được giới chuyên môn đánh giá cao, tôi thầm nghĩ, ông đã có thể tự hài lòng với những gì mình có.

Mở lối vào thế giới sắc màu

Mở lối vào thế giới sắc màu

(GLO)- Từ nét màu nước chấm phá, mực tàu loang trên giấy dó, đến những dòng thư pháp bay bổng hay gam màu rực rỡ của tranh sáp màu, acrylic - tất cả hòa quyện tại những lớp học vẽ. Mùa hè, những lớp học nhỏ ấy lặng lẽ góp phần vun đắp tâm hồn nghệ thuật cho nhiều bạn trẻ.

Ngọn đèn nhỏ bên khung cửa

Ngọn đèn nhỏ bên khung cửa

(GLO)- Chồng tôi nhận quyết định chuyển công tác vào một sáng cuối tháng Năm, khi sương vẫn còn giăng mờ trên những con dốc quen thuộc của phố núi Pleiku. Tin anh phải xuống Quy Nhơn theo diện hợp nhất 2 tỉnh không bất ngờ.

Bảo vật quốc gia ngai vua triều Nguyễn đặt tại Điện Thái Hòa, Đại Nội Huế.

Phục chế ngai vàng triều Nguyễn: Trả lại nguyên trạng năm 2015, đảm bảo đúng tinh thần bảo vật quốc gia

(GLO)-Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH-TT&DL) vừa có văn bản chính thức góp ý kế hoạch phục chế ngai vua triều Nguyễn, bảo vật quốc gia bị phá hoại hồi tháng 5 - 2025 tại điện Thái Hòa, yêu cầu phục hồi hiện trạng "gần giống nhất" so với năm 2015, thời điểm hiện vật được lập hồ sơ công nhận.

Vở ca kịch bài chòi trò chơi của quỷ: Tôn vinh chiến sĩ công an, cảnh tỉnh kẻ lầm lạc

Vở ca kịch bài chòi trò chơi của quỷ: Tôn vinh chiến sĩ công an, cảnh tỉnh kẻ lầm lạc

(GLO)- Vở diễn Trò chơi của quỷ do Ðoàn ca kịch bài chòi Bình Ðịnh (thuộc Nhà hát Nghệ thuật truyền thống tỉnh Gia Lai) dàn dựng vừa giành huy chương đồng tại Liên hoan Nghệ thuật sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc về “Hình tượng người chiến sĩ Công an nhân dân” lần thứ V-năm 2025.

Hòa hợp văn hóa, cùng chung chí hướng

Hòa hợp văn hóa, cùng chung chí hướng

(GLO)- 2 tỉnh Bình Định và Gia Lai (cũ) hợp nhất là cột mốc quan trọng trong hành trình phát triển vùng Duyên hải-Tây Nguyên. Cùng với các lĩnh vực chính trị, kinh tế, xã hội…, văn hóa nghệ thuật cũng được công chúng hết sức quan tâm.

Nguyễn Nhật Ánh: Người làm vườn

Nguyễn Nhật Ánh: Người làm vườn

Tôi không phải một dịch giả chuyên nghiệp - mào đầu vậy hoàn toàn không phải để biện hộ cho những sơ suất, sai sót và thô lậu mà bất cứ ai khi chạm tay vào việc dịch nói riêng, việc chữ nghĩa nói chung, dẫu là tay thuận hay tay ngang, đều phải đối mặt và chịu trách nhiệm.

Khẳng định vị thế là cơ quan báo chí chủ lực

Khẳng định vị thế là cơ quan báo chí chủ lực

Để chào đón thời khắc đặc biệt của đất nước, của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; thực hiện nhiệm vụ cao cả với vai trò, vị thế là cơ quan ngôn luận của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; thực hiện nhiệm vụ mà người đứng đầu hệ thống Mặt trận đã tin tưởng giao phó; kể từ tháng 7.2025, Báo Đại đoàn kết ra mắt ấn phẩm Tinh hoa Việt bộ mới.
null