Khai phóng tri thức từ 'bình dân học vụ số'

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

Năm 1945, khi đất nước vừa giành được độc lập, Chủ tịch Hồ Chí Minh phát động phong trào mang tên “bình dân học vụ” để dạy đại đa số người Việt biết chữ, nhằm thoát khỏi cảnh mù chữ kéo dài.

l4-info-5795jpg-2931-7220.jpg

Hàng triệu người lần đầu có cơ hội hiểu biết thế giới bằng con chữ. 80 năm sau, Việt Nam không còn tình trạng mù chữ, nhưng một dạng “mù lòa” mới lại đang hình thành, đó là mù công nghệ, mù dữ liệu, mù tri thức số. Do đó, “bình dân học vụ số” ra đời.

Phong trào “bình dân học vụ số” là một quyết sách mang tầm nhìn chiến lược. Không chỉ đơn thuần là đưa điện thoại thông minh đến tay người dân hay mở rộng dịch vụ công trực tuyến, mà là một nỗ lực toàn diện nhằm trang bị kiến thức, kỹ năng và tư duy số cho toàn dân trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Những mục tiêu đưa ra rất rõ ràng: đến năm 2025, có 80% cán bộ, công chức, viên chức sử dụng thành thạo nền tảng số; 100% học sinh, sinh viên được đào tạo kỹ năng an toàn mạng; 40 triệu người trưởng thành được xác nhận đạt phổ cập tri thức về chuyển đổi số, kỹ năng số trên nền tảng VNeID. Đến năm 2026, những con số này sẽ tiệm cận toàn diện, bao phủ toàn quốc.

Nếu như phong trào “bình dân học vụ” vào năm 1945 khai sáng dân trí bằng con chữ thì 80 năm sau, Việt Nam bước vào cuộc cách mạng số mạnh mẽ, và một lần nữa với “bình dân học vụ số”, chúng ta bắt đầu từ gốc phổ cập tri thức về công nghệ, để không ai bị bỏ lại phía sau.

Nếu được thực thi đúng cách và đạt mục tiêu đặt ra, “bình dân học vụ số” không chỉ là một phong trào mà là cuộc cách mạng về nhận thức, tương tự những gì “bình dân học vụ” năm xưa đã làm. Bởi trong thế giới mà công nghệ đang thay đổi với tốc độ chóng mặt, nơi blockchain, trí tuệ nhân tạo (AI) và tài sản số đang định nghĩa lại cách con người sống, học và giao tiếp thì “xóa mù số” chính là bước đầu tiên để giữ lấy quyền làm chủ không gian số.

Công nghệ chuỗi khối (Blockchain) không còn là một khái niệm xa lạ của giới công nghệ. Nó là nền tảng để xây dựng sự minh bạch, phi tập trung, không thể bị giả mạo, điều mà bất cứ ai cũng cần trong các giao dịch, từ chứng nhận đất đai đến lịch sử học tập. Một hợp đồng thông minh trên blockchain có thể thay thế hàng chục thủ tục hành chính rườm rà phức tạp. Một ví điện tử phi tập trung có thể là “ngân hàng nhỏ” của người dân vùng sâu vùng xa. Còn AI, nếu hiểu đúng, không phải để thay thế con người, mà để mở rộng năng lực con người. Một nông dân có thể dùng AI để dự báo thời tiết chính xác hơn; một giáo viên có thể dùng AI để cá nhân hóa chương trình giảng dạy; một người dân bình thường có thể dùng AI để tìm việc, viết văn bản, thậm chí khởi nghiệp kinh doanh nhỏ.

Tài sản số, từ dữ liệu cá nhân, hình ảnh, cho đến giá trị tạo ra trên mạng đang trở thành dòng tài nguyên mới. Nếu người dân không được trang bị tri thức để nhận ra, bảo vệ và khai thác tài nguyên ấy, họ sẽ chỉ là những “người dùng” thụ động, đóng góp vào hệ sinh thái của người khác mà không nhận lại được giá trị xứng đáng. “Bình dân học vụ số” là bước đầu để mỗi người biết rằng mình cũng đang tạo ra giá trị số mỗi ngày và hoàn toàn có khả năng quản lý nó.

Tuy nhiên, để phong trào này thực sự đi vào cuộc sống và thành công, chúng ta cần nhiều hơn những chỉ tiêu, con số thống kê và báo cáo đẹp. Điều cần thiết là một hệ sinh thái học tập mở, nơi tri thức được lan tỏa một cách tự nguyện, khơi gợi niềm đam mê học hỏi thay vì áp lực về bằng cấp. Các nền tảng học tập số phải thân thiện, dễ sử dụng, tích hợp công nghệ blockchain để minh bạch quá trình học tập và dùng AI để cá nhân hóa lộ trình phát triển cho từng người. Hơn thế, phong trào cần sự tham gia của toàn xã hội: Chính phủ kiến tạo hành lang pháp lý, tạo điều kiện thuận lợi; doanh nghiệp công nghệ cung cấp nền tảng, tài liệu và những giải pháp sáng tạo. Cộng đồng công nghệ sẽ trở thành những “thầy giáo số” chia sẻ kiến thức, tổ chức lớp học cộng đồng, thiết kế công cụ học nhanh, học vui, học sát thực tế.

Trong những năm tới, công nghệ sẽ tiếp tục phát triển với tốc độ vũ bão và nguy cơ xuất hiện một tầng lớp “bị bỏ lại” trong dòng chảy số hóa là hoàn toàn có thể xảy ra. “Bình dân học vụ số” chính là một chiếc cầu nối, kéo những người yếu thế trở lại, không bằng đặc ân, mà bằng sức mạnh của tri thức. Phong trào “bình dân học vụ số” kiên định với mục tiêu nhân văn, khai phóng và toàn dân, sẽ trở thành nền móng để xây một Việt Nam số tự tin, độc lập và mỗi người dân đều có khả năng làm chủ tương lai của chính mình.

Theo MINH PHONG (SGGPO)

Có thể bạn quan tâm

Tránh 'vết xe đổ' khi xử lý trụ sở dôi dư

Tránh 'vết xe đổ' khi xử lý trụ sở dôi dư

Trụ sở dôi dư là một vấn đề được dư luận rất quan tâm trong quá trình sắp xếp đơn vị hành chính hiện nay. Xử lý trụ sở dôi dư làm sao để tránh thất thoát, lãng phí, để những tài sản công này không rơi vào cảnh “cha chung không ai khóc”, là một yêu cầu bức thiết.

Bán hình ảnh là quyền nhưng bán niềm tin là tội

Bán hình ảnh là quyền nhưng bán niềm tin là tội

(GLO)-Hoa hậu Nguyễn Thúc Thùy Tiên vừa bị bắt. Trước đó, 2 cái tên đình đám là Hằng Du Mục và Quang Linh Vlog cũng lần lượt bị khởi tố, tạm giam. 3 con người từng được xem là hình mẫu “truyền cảm hứng”, giờ đứng chung trong một vụ án liên quan đến sản xuất, phân phối, quảng bá sản phẩm sai sự thật.

Loại bỏ thực phẩm bẩn từ chiếc phong bì

Loại bỏ thực phẩm bẩn từ chiếc phong bì

Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an vừa ra quyết định khởi tố bị can, lệnh khám xét với 5 cán bộ Cục An toàn thực phẩm (ATTP), Bộ Y tế, về hành vi nhận hối lộ, liên quan đường dây sản xuất và buôn bán hàng trăm tấn thực phẩm chức năng (TPCN) giả.

Đồng hành để vươn xa

Đồng hành để vươn xa

Trong bối cảnh cả nước và TPHCM đang phải ứng phó với nhiều thử thách, nỗ lực vượt khó, đòi hỏi phải có sự đồng hành, hợp tác chặt chẽ giữa các ban ngành, đoàn thể, các cấp chính quyền và người dân thành phố.

Giáo dục dùng roi vọt hay ngọt bùi?

Giáo dục dùng roi vọt hay ngọt bùi?

Những giọt nước mắt ân hận muộn màng, những đôi mắt thất thần, những ngón tay bấu chặt lấy mặt bàn đến tứa máu, và cả những cái cười khẩy, bất cần của học sinh phạm lỗi, đều khiến tôi - một giáo viên hơn hai mươi năm đi dạy - ám ảnh nhiều đêm.

Lực cản vô hình đối với sự phát triển

Lực cản vô hình đối với sự phát triển

Cuộc cách mạng khoa học-công nghệ đang diễn ra với tốc độ mạnh mẽ, mở ra thời cơ và cũng đặt ra thách thức. Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 về đột phá phát triển khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đáp ứng yêu cầu cấp bách.

Thuốc giả, trách nhiệm thật

Thuốc giả, trách nhiệm thật

'Thuốc giả ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe người dân', Thứ trưởng Y tế Đỗ Xuân Tuyên bày tỏ lo ngại, trong khi các quy định để an toàn cho điều trị, trong ngăn chặn thuốc giả vẫn chỉ triển khai rất hạn chế.

'Cởi trói' để khoa học - công nghệ đột phá

'Cởi trói' để khoa học - công nghệ đột phá

Dự án Luật Khoa học, Công nghệ (KH-CN) và Đổi mới sáng tạo vừa được Chính phủ trình Quốc hội vào ngày 6-5 là bước tiến về mặt thể chế, đồng thời cho thấy một tầm nhìn mới: đặt niềm tin vào trí tuệ con người và khát vọng sáng tạo như một động lực cốt lõi trong phát triển đất nước.