Nội dung cuộc phỏng vấn xoay quanh định hướng, giải pháp của tỉnh nhằm phát triển ngành thủy sản bền vững, có trách nhiệm và đáp ứng chuẩn quốc tế.
▪ Thưa ông, để ứng phó với những tác động từ lệnh cấm nhập khẩu thủy sản theo Đạo luật MMPA, tỉnh đã có những động thái nào?
- Lệnh cấm theo Đạo luật MMPA của Hoa Kỳ là thách thức lớn đối với ngành thủy sản Việt Nam nói chung và Gia Lai nói riêng, đặc biệt ảnh hưởng đến một số nghề khai thác chủ lực như lưới rê, lưới vây, nghề câu.
Trước tình hình đó, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 84/KH-UBND ngày 2-10-2025 với nhiều giải pháp đồng bộ, lâu dài.
Mục tiêu trọng tâm là duy trì, phát triển ngành thủy sản theo hướng bền vững, có trách nhiệm và minh bạch, đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế.
Theo đó, tỉnh chỉ đạo thực hiện đồng bộ 4 định hướng: giảm thiểu thiệt hại xuất khẩu; tuân thủ quy định bảo tồn động vật biển quý hiếm; hỗ trợ ngư dân chuyển đổi nghề, ổn định sinh kế; nâng cao uy tín và hình ảnh thủy sản Gia Lai trên trường quốc tế.
▪ Lệnh cấm của Hoa Kỳ ảnh hưởng trực tiếp đến một số nghề khai thác thủy sản chủ lực của tỉnh. Về phía Sở có giải pháp gì giúp ngư dân và doanh nghiệp (DN) thích ứng, thưa ông?
- Chúng tôi xác định hỗ trợ ngư dân và DN là nhiệm vụ trọng tâm, vừa cấp bách, vừa lâu dài. Trước hết, Sở sẽ triển khai hiệu quả Đề án chuyển đổi một số nghề khai thác hải sản ảnh hưởng đến nguồn lợi và môi trường sinh thái, theo hướng giảm dần các nghề có nguy cơ cao như lưới rê, lưới kéo tầng đáy; đồng thời, hỗ trợ ngư dân đào tạo nghề mới, vay vốn ưu đãi để chuyển sang nghề thân thiện hơn hoặc phát triển nuôi trồng, chế biến, dịch vụ hậu cần thủy sản.
Đối với DN, Sở phối hợp với Sở Công Thương xúc tiến thương mại, đa dạng hóa thị trường xuất khẩu sang Nhật Bản, EU, Hàn Quốc, Trung Quốc, Trung Đông...; hỗ trợ xây dựng thương hiệu sản phẩm thủy sản Gia Lai đạt chuẩn quốc tế, tăng khả năng cạnh tranh và thích ứng quy định mới của các thị trường nhập khẩu.
▪ Thưa ông, một trong những yêu cầu then chốt của Đạo luật MMPA là đảm bảo truy xuất nguồn gốc và khai thác có trách nhiệm…
- Truy xuất nguồn gốc và khai thác có trách nhiệm là yêu cầu bắt buộc. Chúng tôi triển khai đồng bộ 3 nhóm giải pháp chính:
Thứ nhất, đẩy mạnh tuyên truyền bằng việc tổ chức tập huấn tại các cảng cá và địa phương ven biển; hướng dẫn ngư dân nhận biết, ứng xử đúng khi gặp các loài thú biển như cá voi, cá heo, cá cúi (bò biển).
Đồng thời, hướng dẫn ngư dân ghi chép, báo cáo các trường hợp khai thác ngoài ý muốn, tham gia cứu hộ thú biển; phát hành tờ rơi, sổ tay, phối hợp với cơ quan báo chí lan tỏa thông điệp bảo vệ thú biển đến cộng đồng.
Thứ hai, tăng cường kiểm soát, giám sát hoạt động khai thác, đảm bảo 100% tàu cá cập cảng được kiểm tra sản lượng, nghề khai thác, nhật ký khai thác; mọi sản phẩm thủy sản xuất khẩu đều có truy xuất nguồn gốc rõ ràng, minh bạch từ khâu khai thác đến chế biến.
Thứ ba, đẩy mạnh thực thi pháp luật. Sở Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với lực lượng Biên phòng, Công an và chính quyền địa phương tăng cường tuần tra, kiểm soát vùng biển; kiên quyết xử lý vi phạm, thiết lập đường dây nóng tiếp nhận phản ánh từ ngư dân và cộng đồng.
Với sự đồng hành của các cấp, ngành và ngư dân, tin rằng thủy sản Gia Lai sẽ từng bước đạt chuẩn quốc tế, giữ vững uy tín và phát triển bền vững trong giai đoạn mới.
▪ Xin cảm ơn ông!
Đạo luật Bảo vệ động vật có vú biển (Marine Mammal Protection Act-MMPA) của Hoa Kỳ ban hành năm 1972 nhằm ngăn chặn sự suy giảm các loài động vật có vú ở biển và phục hồi quần thể ở mức bền vững. Đạo luật nghiêm cấm mọi hành vi săn bắt, quấy rối hay nhập khẩu các loài này và sản phẩm từ chúng.
Ngày 26-8-2025, Cơ quan Khí quyển và Đại dương Hoa Kỳ (NOAA) công bố kết quả xem xét hồ sơ đề nghị công nhận tương đương nghề cá của Việt Nam theo MMPA.
Theo đó, 11 nhóm sản phẩm thủy sản Việt Nam được công nhận tương đương đến ngày 31-12-2029, còn 12 nhóm không được công nhận, gồm nhiều mặt hàng chủ lực như cá ngừ, cá kiếm, ghẹ, mực... Từ ngày 1-1-2026, các sản phẩm từ 12 mã nghề này sẽ không đủ điều kiện nhập khẩu vào Hoa Kỳ.