Gánh mắm trưa

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Xóm Cát quê tôi không có sông suối nên vào những ngày hè, trời nóng như thiêu đốt. Trong nhà cứ hầm hập, cái quạt lá kè phẩy đến mỏi tay mà mồ hôi vẫn túa ra nhễ nhại. Dưới giàn trầu, dưới bóng các bụi chuối quanh giếng, đàn gà nằm xụi, há mỏ thở. Tất cả im lìm cho đến khi có tiếng rao: “Mắm hông?”.
Như chỉ chờ có vậy, mấy con chó đang trốn đâu đó tránh nắng, giờ đồng loạt sủa khan, bị chủ rầy la thì ư ử, vẫy đuôi lấy lòng, mũi giật giật đánh hơi người lạ. Bầy gà đang nằm vội chống cánh nhổm dậy, gà cồ mào đỏ gay, xù lông cổ kêu “túc túc”, nhiều chị gà mái a dua “cục tác”, đám gà con nháo nhác “chiêm chiếp” rộn cả lên. Tiếng rao khuấy động cả xóm. Không ai hẹn ai, nhiều người đội nắng đi về phía rặng tre bên đường, quãng giữa xóm.
Những người bán mắm cũng thoăn thoắt quảy gánh đến. Họ gồm 2 phụ nữ và 1 bé gái chừng 14 tuổi, quê đâu dưới miệt biển, đến ở nhờ nhà người quen trong xã, gánh mắm bán dạo, khoảng nửa tháng thì về, một năm nhiều đợt như thế.
Họ thường dạo vào buổi trưa vì lúc đó mới đông người mua. Vừa đến bóng mát, 3 người nghiêng vai nhấc đòn gánh xuống, đưa tay lấy chiếc nón lá, dùng nón quạt cho ráo mồ hôi. Một người vừa quạt vừa ngọt lời mời: “Mua giùm đi bà con ơi! Mắm cơm, mắm mực, mắm tép... Có nước mắm nhỉ nữa nè. Ngon lắm, coi nè”! Rồi 3 người nhanh nhẹn mở nắp giỏ mắm. Một mùi thơm nồng đặc trưng của mắm quyện lên giữa trưa oi ả. Nhiều tiếng hít hà: “Thơm quá!”.
Minh họa: Huyền Trang
Minh họa: Huyền Trang
Giỏ đựng mắm là “giỏ bầu”, 1 gánh thì gọi là “đôi quang bầu”. Giỏ đan bằng tre, có hình trụ (khác với loại giỏ bầu đựng đồ khô giống hình cái thúng), cao cỡ 4 tấc, đường kính nhỉnh hơn một chút. Mặt đáy được lận vành bằng vòng tre cật, dưới có 2 thanh tre đặt chữ thập dùng làm chân.
Dọc theo thân bầu, từ chân đến mặt trên có 4 nẹp tre đối xứng nhau, tạo nên bộ khung chắc chắn, luồn dây theo đó để gánh. Ở mặt trên, từ vành đan vào khoảng nửa tấc, hơi lum lum, còn lại chừa trống làm miệng, nắp cũng đan bằng tre, vừa khít. Người ta trét kín giỏ bằng cám trộn với dầu rái. Nhờ đó mà mắm không bị chảy nước.
“Chu cha, lời được mấy đồng mà bắt con nhỏ gánh đi cho nắng vầy?”-bà ngoại tôi nhìn cô bé bán mắm và hỏi. Mẹ cô bé đáp: “Dạ, cháu nó nghỉ hè, con dẫn đi cho biết, tập buôn bán luôn thể”. Cô bé lấy cái gáo làm bằng sọ dừa chút xíu, hai tay đưa cho ngoại tôi thử mắm. Bà nếm mắm mực, bảo: “Mực đợt này tươi, nước ngọt, nhưng phải vài hôm nữa mới thiệt ngon”.
Nước mắm có nhiều người thử nhất. Chủ mắm múc mấy giọt cho vào chén sạch, người thử có khi dùng đầu ngón tay út, có lúc dùng đầu chiếc đũa, chấm mắm rồi đưa lên mút, chép chép mấy cái, chững một lúc sau mới nhận xét. Sau khi thử, có người mua, người không. Dù thế nào, người bán vẫn vui vẻ cảm ơn, tiếp tục gánh đôi bầu đi dưới nắng. Tiếng rao của họ đặc quánh giữa trưa.
Ngày nay, cũng còn người bán mắm dạo nhưng không còn gồng gánh mà chở bằng xe máy. Đôi quang bầu được thay bằng hũ hoặc chai nhựa. Mắm được dán tem, đóng nhãn mác hẳn hoi nhưng sao tôi có cảm giác không ngon như đựng trong giỏ bầu hồi trước.
PHAN VĂN THIÊN

Có thể bạn quan tâm

Thơ Đào An Duyên: Ngàn sau

Thơ Đào An Duyên: Ngàn sau

(GLO)- Không chỉ là một lời nói về tình yêu, "Ngàn sau" của tác giả Đào An Duyên còn là một tác phẩm thơ triết lý, khẳng định sự bất tử, trường tồn của những xúc cảm chân thật qua biến động của thiên nhiên và cuộc sống.

Thơ Lê Vi Thủy: Tinh khôi mùa xuân

Thơ Lê Vi Thủy: Tinh khôi mùa xuân

(GLO)- "Tinh khôi mùa xuân" của Lê Vi Thủy thể hiện cảm xúc tươi mới, ngọt ngào của mùa xuân và tình yêu trong sáng, thuần khiết. Từ hình ảnh thiên nhiên gần gũi như "cánh hoa trắng", "giọt sương ban mai" đến những ẩn dụ về tình yêu, tất cả đều mang lại cho người đọc cảm giác ấm áp, đầy hy vọng.

Thơ Vân Phi: Ngõ xanh

Thơ Vân Phi: Ngõ xanh

(GLO)- Bài thơ Ngõ xanh của tác giả Vân Phi khắc họa một không gian thiên nhiên thanh bình của làng quê, nơi có mẹ cha và những điều thân thuộc nhất. Mỗi hình ảnh trong thơ như một lời nhắc nhở về sự quan trọng của gia đình, quê hương và những ký ức đẹp mà ta luôn cất giữ trong trái tim mình.

Khúc ca mùa xuân đoàn tụ

Khúc ca mùa xuân đoàn tụ

(GLO)- Mỗi lần nghe lại ca khúc “Sông Đakrong mùa xuân về” của nhạc sĩ Tố Hải, lòng tôi lại dạt dào xúc cảm và không thôi nghĩ về dòng chảy của những đoàn quân hào hùng ra trận để đem về mùa xuân đoàn tụ của một dân tộc anh hùng.

Thơ Phạm Đức Long: Tản mạn Pleiku

Thơ Phạm Đức Long: Tản mạn Pleiku

(GLO)- Pleiku hiện lên trong bài thơ của tác giả Phạm Đức Long như một vùng đất đầy bí ẩn, vừa thực vừa ảo, vừa hùng vĩ vừa mộng mơ. Những câu từ mang đến cho người đọc cảm giác như đang lạc vào không gian trữ tình, đầy sức sống, thôi thúc họ khám phá và trải nghiệm.

Nhà văn Đỗ Tiến Thụy “về nhà”

Nhà văn Đỗ Tiến Thụy “về nhà”

(GLO)- Khi tôi và nhà thơ Hương Đình “mở tiệc” chia tay Đỗ Tiến Thụy ra Hà Nội học Trường Viết văn Nguyễn Du thì anh là Thượng úy, công tác tại Sư đoàn 10 (Quân đoàn 3). Ấy là năm 2002. Tháng 11 năm nay, khi trở “về nhà”, anh đã mang hàm Đại tá, Trưởng ban Văn của Tạp chí Văn nghệ Quân đội.

Nhóm tác giả thuộc Công ty cổ phần Tập đoàn Đầu tư và Xây dựng AVIEW giành giải nhất, nhì cuộc thi “Sáng tác mẫu phác thảo Tượng đài Tây Sơn Tam Kiệt và Phù điêu”

Nhóm tác giả thuộc Công ty cổ phần Tập đoàn Đầu tư và Xây dựng AVIEW giành giải nhất, nhì cuộc thi “Sáng tác mẫu phác thảo Tượng đài Tây Sơn Tam Kiệt và Phù điêu”

(GLO)- Ngày 16-12, UBND tỉnh Gia Lai có quyết định Phê duyệt kết quả cuộc thi “Sáng tác mẫu phác thảo Tượng đài Tây Sơn Tam Kiệt và Phù điêu” thuộc dự án Phong trào nông dân Tây Sơn trên đất Gia Lai (Tây Sơn Thượng đạo).

Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh tiết lộ cách viết '3 trong 1' ở 'Tiệm sách của nàng'

Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh tiết lộ cách viết '3 trong 1' ở 'Tiệm sách của nàng'

Trong số các tác phẩm của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh, đã có nhiều tựa sách đề cập đến nhân vật nữ cá tính như: Nữ sinh, Những cô em gái, Út Quyên và tôi… nhưng đây là lần đầu tiên từ khóa “sách” và “nàng” cùng xuất hiện trên bìa tác phẩm mới, tạo cho bạn đọc sự tò mò thú vị.

Phương án sắp xếp cơ quan báo chí thuộc Chính phủ và bộ, ngành

Phương án sắp xếp cơ quan báo chí thuộc Chính phủ và bộ, ngành

Quán triệt nội dung định hướng sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của Chính phủ theo yêu cầu của Ban Chỉ đạo Trung ương về tổng kết việc thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW và của Bộ Chính trị, Ban Chỉ đạo của Chính phủ về tổng kết việc thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW đã xây dựng phương án sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của Chính phủ, trong đó có các cơ quan báo chí thuộc Chính phủ.