Định vị "thương hiệu" trường chuyên - Bài 1: Chuyên không còn để… chọi!

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
LTS: Việc Bộ GD-ĐT vừa “tuýt còi” tuyển sinh lớp 6 tại 2 trường THPT chuyên Hà Nội - Amsterdam (Hà Nội) và Trần Đại Nghĩa (TPHCM) làm “dậy sóng” trở lại cuộc tranh luận: đầu tư giáo dục mũi nhọn hay phát triển giáo dục đại trà, đảm bảo công bằng cho tất cả học sinh.

Trên thực tế, tranh luận về trường chuyên đã kéo dài hàng chục năm qua với nhiều thay đổi về cơ chế quản lý, song mô hình này vẫn giữ một vị trí quan trọng trong chiến lược đầu tư và phát triển giáo dục cả nước.

Mô hình trường chuyên lần đầu tiên xuất hiện tại Việt Nam vào năm 1965 với sự ra đời của khối phổ thông chuyên Toán thuộc Khoa Toán - Trường ĐH Tổng hợp Hà Nội, nay là Trường ĐH Khoa học tự nhiên (ĐH Quốc gia Hà Nội). Sau đó, mô hình được nhân rộng tại nhiều tỉnh thành trong cả nước với hàng chục ngàn học sinh (HS) theo học. Qua gần 60 năm phát triển, trường chuyên ngày càng khẳng định được chỗ đứng trong hệ thống giáo dục quốc dân, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo HS giỏi.

Học sinh Trường THPT chuyên Trần Đại Nghĩa (quận 1, TPHCM) tham gia hoạt động trải nghiệm tại sân trường. Ảnh: MINH QUÂN
Học sinh Trường THPT chuyên Trần Đại Nghĩa (quận 1, TPHCM) tham gia hoạt động trải nghiệm tại sân trường. Ảnh: MINH QUÂN

Sức hút trường chuyên

Đầu tháng 3-2024, Trường THPT chuyên Ngoại ngữ (thuộc Trường ĐH Ngoại ngữ, ĐH Quốc gia Hà Nội) tổ chức đợt 2 kỳ thi thử vào lớp 10 năm học 2024-2025. Trước đó, đợt 1 đã diễn ra ngày 21-1-2024. Hai đợt thi thử đã thu hút gần 4.000 HS tham gia. Theo kế hoạch, đợt thi thử thứ 3 - đợt thi cuối cùng, sẽ diễn ra trong tháng 5-2024, trước khi HS bước vào kỳ thi thật đầu tháng 6-2024 nhằm tuyển chọn 525 thí sinh xuất sắc nhất trở thành lứa HS tiếp theo của Trường THPT chuyên Ngoại ngữ.

Các em học sinh Trường THPT chuyên Ngoại ngữ (Hà Nội) dự lễ khai mạc kỳ thi học sinh giỏi quốc gia THPT năm học 2022-2023.

Các em học sinh Trường THPT chuyên Ngoại ngữ (Hà Nội) dự lễ khai mạc kỳ thi học sinh giỏi quốc gia THPT năm học 2022-2023.

Tương tự, năm học 2024-2025, Trường THPT chuyên Quốc học (Thừa Thiên Huế) thông báo tăng 30 chỉ tiêu tuyển sinh so với năm học 2023-2024. Dù chỉ tiêu tăng nhẹ nhưng điều kiện dự thi vào trường vẫn rất gắt gao. Theo đó, HS phải có kết quả xếp loại hạnh kiểm, học lực cả năm của tất cả khối lớp cấp THCS và kết quả tốt nghiệp THCS từ khá trở lên mới đủ điều kiện dự thi.

Trong khi đó, tại TPHCM, Phó Giám đốc Sở GD-ĐT TPHCM Lê Hoài Nam cho biết, một trong những điểm mới của tuyển sinh lớp 10 THPT công lập năm nay là HS được đăng ký tối đa 3 nguyện vọng lớp 10 chuyên - tăng 1 nguyện vọng so với các năm trước. Việc tăng số lượng nguyện vọng nhằm giúp HS có thêm cơ hội trúng tuyển vào lớp 10 các trường THPT chuyên, trường THPT công lập có tổ chức lớp chuyên. Trước đó, năm học 2023-2024, tỷ lệ chọi vào lớp 10 của trường THPT chuyên Lê Hồng Phong và THPT chuyên Trần Đại Nghĩa lần lượt là 1 chọi 5,42 và 1 chọi 4,65. Tỷ lệ này tại kỳ thi tuyển sinh lớp 10 công lập năm học 2022-2023 là 1 chọi 5,91 đối với Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong và 1 chọi 3,54 tại Trường THPT chuyên Trần Đại Nghĩa. Các số liệu nói trên cho thấy, sức hút vào trường chuyên luôn “nóng” vào mỗi mùa tuyển sinh.

Học sinh TPHCM tham gia Kỳ thi học sinh giỏi cấp thành phố năm học 2023-2024

Học sinh TPHCM tham gia Kỳ thi học sinh giỏi cấp thành phố năm học 2023-2024

“Luyện gà chọi” không còn phù hợp

Cô Bùi Thị Thanh Châu, Tổ phó Tổ Ngoại ngữ, Trường THPT chuyên Trần Đại Nghĩa (TPHCM) - cựu HS Trường THPT chuyên Trần Đại Nghĩa khóa 2001-2004, cho biết, 20 năm trước, cơ hội tiếp cận các cuộc thi quốc tế, nộp hồ sơ xin học bổng du học với HS Việt Nam không nhiều như bây giờ. Nhờ được đào tạo trong môi trường chất lượng cao, cô sớm tiếp cận với các chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế. Đây là một trong những lợi thế giúp HS trường chuyên có cơ hội nghề nghiệp tốt hơn các bạn được đào tạo trong môi trường công lập. Qua 16 năm đi dạy, giáo viên này nhận thấy, chương trình giảng dạy ở trường chuyên đã có nhiều thay đổi, đáp ứng mục tiêu đổi mới giáo dục.

“Tôi cho rằng ngoài lợi thế về chất lượng đầu vào của HS, trường chuyên còn tạo ra hệ sinh thái tổng hợp gồm ban giám hiệu, giáo viên, HS và phụ huynh năng động hơn trước. Nhiều năm qua, trong các lớp tôi dạy, không phải HS nào cũng phát triển theo hướng học thuật, các em còn phát huy thế mạnh khác như nghiên cứu khoa học, nghệ thuật, thể thao… Do đó, quan niệm trường chuyên chỉ “luyện gà chọi” không còn phù hợp”, cô Bùi Thị Thanh Châu bày tỏ.

Bộ trưởng Bộ GD-ĐT NGUYỄN KIM SƠN: Thực hiện vai trò dẫn dắt hệ thống

Trong quá trình đổi mới chương trình giáo dục phổ thông, trường chuyên không chỉ làm tốt vai trò, trách nhiệm đào tạo mũi nhọn mà còn thực hiện vai trò dẫn dắt hệ thống. Vai trò này thể hiện qua việc thường xuyên trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm dạy học với các trường công lập khác, nhất là dạy học các môn mới, phương pháp kiểm tra, đánh giá HS. Giai đoạn tới đây, mô hình trường chuyên cần tiếp tục điều chỉnh, đổi mới theo hướng phát triển toàn diện năng lực HS, hướng đến mục tiêu phát triển tư duy sáng tạo, trí tuệ cảm xúc cho người học.

Học sinh Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong (quận 5, TPHCM) trong giờ học môn Tin học

Học sinh Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong (quận 5, TPHCM) trong giờ học môn Tin học

Ở góc độ khác, thầy Lê Thành Trung, Tổ trưởng chuyên môn Vật lý, Trường THPT Hùng Vương (TPHCM) - cựu HS Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong khóa 2000-2003, chia sẻ, khi môi trường học tập phát triển theo hướng mở, HS sẽ ngày càng hình thành tư duy dám nghĩ, dám làm. Yếu tố tích cực của không gian học tập kết hợp với năng lực đồng đều của HS giúp nâng cao hiệu quả học tập. Nhờ đó, giáo viên cũng tự tin và năng lượng hơn trong việc tổ chức các hoạt động.

Song, để có nguồn giáo viên ưu tú đó, theo thầy Nguyễn Phú Thọ, Hiệu trưởng Trường THPT chuyên Quốc học (Thừa Thiên Huế), tấm bằng xuất sắc ở trường sư phạm thôi chưa đủ mà bản thân mỗi thầy, cô ở trường chuyên phải đi đầu đổi mới, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao về năng lực ngoại ngữ, tin học, chủ động thay đổi phương pháp để thực hiện mục tiêu nâng cao chất lượng giáo dục.

Học sinh được thụ hưởng môi trường giáo dục chất lượng cao

Theo quy chế tổ chức và hoạt động của trường THPT chuyên do Bộ GD-ĐT ban hành kèm theo Thông tư 05/2023 (ngày 28-2-2023), trường chuyên được ngân sách nhà nước ưu tiên đầu tư về cơ sở vật chất, thiết bị dạy học; bố trí cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên đáp ứng yêu cầu giảng dạy đặc thù.

Ngoài ra, UBND cấp tỉnh, cơ sở giáo dục đại học (có trường THPT chuyên trực thuộc) quyết định chính sách học bổng, khen thưởng đối với HS đạt kết quả xuất sắc trong học tập, rèn luyện, có thành tích trong các kỳ thi HS giỏi, cuộc thi khoa học kỹ thuật cấp quốc gia, quốc tế. Trong khi đó, học phí của trường THPT chuyên được quy định bằng học phí trường THPT công lập (300.000 đồng/HS/tháng). So với mức thu học phí của các trường tư thục chất lượng cao, trường công lập theo mô hình tiên tiến hội nhập, học phí trường chuyên được xem là “mềm” hơn nhiều, phù hợp với mặt bằng thu nhập chung của người dân cả nước.

Như vậy, với mức học phí tương đương trường THPT công lập, HS trường chuyên được thụ hưởng môi trường giáo dục chất lượng cao, các chế độ khen thưởng, học bổng nhiều hơn do có chính sách ưu đãi đặc thù. Đây là nguyên nhân khiến hàng chục năm qua, cuộc đua giành suất học trường chuyên luôn “nóng”, nhất là các đô thị lớn như TPHCM, Hà Nội, Đà Nẵng.

Linh hoạt tạo nguồn học sinh giỏi

Sau khi Bộ GD-ĐT yêu cầu ngưng tuyển sinh lớp 6 trong trường THPT chuyên, Hà Nội và TPHCM có 2 hướng xử lý. Nếu như Hà Nội chấm dứt tuyển sinh lớp 6 tại trường THPT chuyên Hà Nội - Amsterdam thì TPHCM chọn phương án linh hoạt hơn là tách đôi trường THPT chuyên Trần Đại Nghĩa thành 2 trường có tư cách pháp nhân độc lập là Trường THCS-THPT Trần Đại Nghĩa và Trường THPT chuyên Trần Đại Nghĩa. Cách làm này giúp không ảnh hưởng đến công tác đào tạo chuyên của Trường THPT chuyên Trần Đại Nghĩa, ổn định việc tuyển sinh vào lớp 6 qua hình thức khảo sát năng lực đã được thành phố áp dụng hơn 20 năm qua. Dù được cho là “vẹn cả đôi đường” nhưng phương án đang vấp phải sự lo ngại từ chính đội ngũ quản lý giáo dục. Liệu rằng sau khi tách riêng ra hoạt động, cấp THCS còn giữ được phong độ khi không còn trong hệ sinh thái trường chuyên?

Một giờ tự học của các em học sinh lớp 11 trường THPT Chuyên Lê Quý Đôn (quận Sơn Trà, TP Đà Nẵng). Ảnh: XUÂN QUỲNH

Một giờ tự học của các em học sinh lớp 11 trường THPT Chuyên Lê Quý Đôn (quận Sơn Trà, TP Đà Nẵng). Ảnh: XUÂN QUỲNH

Trước đó, từ năm học 2015-2016, TP Đà Nẵng dừng đào tạo chuyên cấp THCS, cụ thể là không tổ chức thi tuyển vào lớp 6, Trường THCS Nguyễn Khuyến (trường chuyên cấp THCS thời điểm đó). Ông Mai Tấn Linh, Phó giám đốc Sở GD-ĐT TP Đà Nẵng, cho biết, thay vì tập trung HS giỏi lớp 5 vào Trường THCS Nguyễn Khuyến, HS giỏi được rải đều ở các quận huyện. Cuối năm học lớp 9, TP Đà Nẵng tổ chức kỳ thi HS giỏi cấp thành phố nhằm tạo nguồn HS giỏi cho cấp THPT. Thay đổi này giúp việc dạy học ở các trường nâng cao chất lượng một cách đồng đều, qua đó giảm áp lực cho HS cấp THCS.

Có thể bạn quan tâm

Cảnh hoang tàn, đổ nát ở làng chài Nhơn Lý, Gia Lai. Ảnh: Đức Nhật

Gượng dậy sau bão

Bão Kalmaegi (bão số 13) đã tan, trên dải đất ven biển Gia Lai, Đắk Lắk, người dân lặng lẽ nhặt lại từng tấm tôn, viên ngói, gom góp chút bình yên từ đống hoang tàn.

Giữa tầng mây giữ trời

Giữa tầng mây giữ trời

(GLO)- Đỉnh Hàm Rồng cao hơn 1.000 m so với mực nước biển. Sườn núi sương mờ bao phủ này là nơi cán bộ, chiến sĩ Đài Quan sát thuộc Đại đội Thông tin (Phòng Tham mưu, Lữ đoàn Pháo phòng không 234, Quân đoàn 34) đồn trú.

Sống chậm với đĩa than trong thời đại số - Kỳ 1: Sự hồi sinh của dòng đĩa Vinyl

Sống chậm với đĩa than trong thời đại số - Kỳ 1: Sự hồi sinh của dòng đĩa Vinyl

Trong thời đại mà một thiết bị đeo tay có thể chứa đến 60 triệu bài hát, việc lựa chọn nghe nhạc từ một chiếc đĩa than tưởng như là lỗi thời. Nhưng thực tế, đó lại là biểu hiện của một xu thế tìm lại sự nguyên bản, chậm rãi và thật lòng trong trải nghiệm thưởng thức.

Sợi tơ mong manh kết nối trăm năm

Sợi tơ mong manh kết nối trăm năm

Khi nói đến sưu tầm đồ cổ ở Việt Nam, người ta thường nghe tới đồ gốm, sành sứ, hay đồ gỗ… chứ ít ai biết đến những món đồ vải mà qua đó thể hiện tay nghề thêu huy hoàng, vang danh thế giới của người Việt hàng trăm năm trước.

Tiến sĩ Nguyễn Minh Kỳ lọt Top 2% nhà khoa học ảnh hưởng nhất thế giới năm 2025.

Tiến sĩ Nguyễn Minh Kỳ và hành trình vào top 2% nhà khoa học ảnh hưởng nhất thế giới

(GLO)- Với nghiên cứu về ô nhiễm vi nhựa và công nghệ xử lý nước thải, Tiến sĩ Nguyễn Minh Kỳ (SN 1985, Phân hiệu Trường Đại học Nông Lâm TP. Hồ Chí Minh tại Gia Lai) được Đại học Stanford (Mỹ) và Nhà xuất bản Elsevier vinh danh trong top 2% nhà khoa học ảnh hưởng nhất thế giới năm 2025.

Người lưu giữ hàng trăm “báu vật” Chư A Thai

Người lưu giữ hàng trăm “báu vật” Chư A Thai

(GLO)- Ở xã Chư A Thai (tỉnh Gia Lai), có một người đàn ông gắn bó cả cuộc đời với những “ký ức triệu năm” còn sót lại dưới lòng đất. Gần 25 năm qua, ông Rcom Sin đã lặng lẽ sưu tầm và trân trọng gìn giữ rất nhiều khối gỗ hóa thạch kết tinh của đất trời.

Sê San: Sông kể chuyện đời…

Sê San: Sông kể chuyện đời…

(GLO)- Dòng Sê San miệt mài chở nặng phù sa; sóng nước bồng bềnh không chỉ kể câu chuyện mưu sinh, bảo vệ phên giậu, mà còn gợi mở tương lai phát triển bền vững, góp phần khẳng định vị thế của vùng biên trong hành trình dựng xây quê hương, đất nước.

Chiếc nỏ của người lính trận Ia Drăng

Chiếc nỏ của người lính trận Ia Drăng

(GLO)- Mang ra chiếc nỏ được cất giữ hơn 30 năm, ông Siu Long (làng Gòong, xã Ia Púch, tỉnh Gia Lai)-nhân chứng trong trận đánh thung lũng Ia Drăng 60 năm trước chậm rãi nói: “Tôi muốn tặng món quà Tây Nguyên này cho một người bạn đến từ nước Mỹ”.

Ông Ksor Yung có lối sống trách nhiệm, gần gũi nên được mọi người quý mến. Ảnh: R’Ô Hok

Ksor Yung: Từ lối rẽ sai lầm đến con đường sáng

(GLO)- Từ một người từng lầm lỡ, ông Ksor Yung (SN 1967, ở xã Ia Rbol, tỉnh Gia Lai) đã nỗ lực vươn lên trở thành người có uy tín trong cộng đồng. Ông tích cực tham gia vận động, cảm hóa những người sa ngã, góp phần giữ gìn an ninh trật tự và củng cố khối đại đoàn kết dân tộc.

Bền bỉ gieo yêu thương nơi vùng đất khó

Bền bỉ gieo yêu thương nơi vùng đất khó

(GLO)- Giữa bao thiếu thốn của vùng đất Pờ Tó, có một người thầy lặng lẽ, bền bỉ gieo yêu thương cho học trò nghèo. Thầy không chỉ dạy chữ mà còn khởi xướng nhiều mô hình sẻ chia đầy ý nghĩa như: “Tủ bánh mì 0 đồng”, “Mái ấm cho em”, “Trao sinh kế cho học trò nghèo”.

Trung tá Cao Tấn Vân (thứ 2 từ phải sang)-Phó Đội trưởng Phòng An ninh đối ngoại (Công an tỉnh Gia Lai) chụp ảnh cùng đồng đội. Ảnh: NVCC

Cống hiến thầm lặng vì sứ mệnh cao cả

(GLO)- Hành trình "gieo hạt" hòa bình bắt đầu từ những con người bình dị. Những cống hiến thầm lặng của họ vì sứ mệnh cao cả, góp phần tích cực đưa hình ảnh đất nước và con người Việt Nam yêu chuộng hòa bình đến bạn bè quốc tế.

Giới trẻ hào hứng tham gia các khóa học làm đèn lồng Trung thu thủ công

Hồi sinh Trung thu xưa

Giữa phố phường rực rỡ ánh đèn led, đèn ông sao và mặt nạ giấy bồi bất ngờ “tái xuất”, gợi lại ký ức những mùa trăng rằm xưa. Sự trở về của Trung thu truyền thống đã manh nha trong những năm gần đây, được nhiều người trẻ hào hứng đón nhận.

Gặp người lính Thành cổ năm xưa

Gặp người lính Thành cổ năm xưa

(GLO)- Trở về từ cuộc chiến khốc liệt ở Thành cổ Quảng Trị, cựu chiến binh Hồ Anh Hòa ít khi nhắc lại kỷ niệm chiến đấu với gia đình, con cháu. Bởi ông cho rằng, việc cầm súng lao vào cuộc chiến thời điểm ấy là trách nhiệm của một người con yêu Tổ quốc, “không nên công thần”.

null