(GLO)- 6-7 năm liên tục cần mẫn “bán mặt cho đất, bán lưng cho trời”, người trồng cao su bắt tay vào những niên vụ thu hoạch đầu tiên. Hàng ngàn ha hứa hẹn sự đổi đời cho cánh nhà nông từ dòng “vàng trắng” bỗng chốc điêu đứng khi giá cao su đảo chiều. Nhiều nhà vườn chán nản, đến kỳ thu hoạch vẫn chẳng mặn mà với việc khai thác, bởi số tiền hoa lợi đem về chẳng đủ tiền thuê mướn nhân công.
Trồng cây nhưngkhông mặn mà… hái quả
 |
| Dòng nhựa trắng đem theo bao giấc mộng đổi đời... Ảnh Lê Hòa |
Bao đời còm cõi với cây lúa rẫy, cây mì, cây bắp… cuộc sống nghèo khó vẫn hoàn nghèo khó, ông Rơ Mah Tham (làng Song Le 1-xã Ia Kla-huyện Đức Cơ) trông mộng đổi đời nhờ cây cao su.
Đất rẫy có sẵn, quyết dành dụm, ki cóp, năm 2000, vợ chồng ông trồng được 1 ha cao su. Thấy giá cao su tăng vùn vụt, ông chặt bỏ tiếp đi một phần diện tích vườn cà phê, đầu tư trồng thêm 3 ha cao su nữa. Tính đến nay, 4 ha cao su nhà ông cứ nối tiếp nhau, vườn cho thu 5-6 năm, vườn còn trong thời kỳ kiến thiết cơ bản. Trong số đó, 2 ha cao su đến kỳ thu hoạch được ông cho… “ở lại lớp”. Lý giải nguyên do vì sao trồng cây bao năm lại chẳng buồn hái quả, ông Tham chia sẻ rằng, đó là vì “tiền mủ thu bói không bằng tiền thuê nhân công, đành để đó chờ sang năm”.
Ông còn tỉ tê: “Đang tính sắp tới bỏ bớt đi diện tích cao su non, thay lại vào đó cây cà phê cho ăn chắc”. Cứ nhìn vào bước đi của ông Tham đã thấy rõ cái bước luẩn quẩn: cà phê-cao su-cà phê… và chẳng ai dám chắc, bước tiếp theo sẽ là thứ cây gì, chỉ biết rằng, trên thửa đất bao năm gắn bó ấy, người nông dân Rơ Mah Tham vẫn chưa thu được hoa lợi bao nhiêu mà chỉ thấy đổ của, đổ công.
 |
| Rất nhiều nhà vườn cao su gặp khó khi vừa bước vào thu hoạch thì giá thu mua liên tục giảm sút mạnh. Ảnh Lê Hòa |
Vườn cao su rộng 7 ha cho thu năm đầu tiên của gia đình ông Ngạn hiện mới chỉ khai thác được khoảng 1.500 cây (gần một nửa số cây trong vườn). Với tần suất cạo 3 ngày/lần, trung bình mỗi ngày gia đình ông thu được khoảng 40-50 kg mủ nước. Với mức giá 10.000-11.000/kg mủ nước như hiện nay, số tiền hoa lợi chẳng dôi dư là bao nếu thuê nhân công. “Vợ chồng tôi phải bỏ công kiếm lời, đâu dám thuê người cạo. Chừng này tiền chưa thể đủ đầu tư bởi mỗi năm riêng tiền phân bón cho vườn cây đã ngót 80-90 triệu đồng, còn tiền thuốc trị bệnh, công làm cỏ…”- ông Ngạn cho biết.
Theo ông Nguyễn Quốc Tư-cán bộ phụ trách phát triển các loại cây công nghiệp dài ngày-Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Đức Cơ, toàn huyện Đức Cơ hiện có khoảng 1.000 ha cao su của tư nhân bước vào thời kỳ cho thu hoạch. Với mức giá như hiện nay cộng với năng suất thu bói chưa cao, giá thuê nhân công lại cao khiến nhiều nhà vườn không mặn mà với việc khai thác. “Năm đầu cây còn non, năng suất chưa cao, thêm nữa là số cây cho khai thác chưa đồng đều nên nếu bỏ tiền thuê nhân công chắc chắn người nông dân sẽ lỗ, vậy nên họ đành để lùi lại sang năm hoặc thời điểm khác thích hợp hơn mới khai thác vườn cây”- ông Tư cho biết.
Cũng theo ông Tư, với mức giá thấp như hiện nay, việc nhiều nhà vườn giảm chi phí đầu tư cho vườn cây là chuyện khó tránh. Đây được coi là giải pháp “tình thế” trong điều kiện kinh tế khó khăn, giá đầu ra sản phẩm giảm. Tuy nhiên, ít nhiều sẽ ảnh hưởng đến chất lượng vườn cây cao su trong tương lai.
 |
| Người trồng cao su rất cần có sự hỗ trợ khi cần thiết để tiếp tục bám vườn cây trong gia đoạn khó khăn. Ảnh Lê Hòa |
Lối đi nào cho nhà nông?
Theo ông Văn Phú Bộ-Trưởng phòng Nông nghiệp (Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), tuy giá cao su có giảm mạnh nhưng với những vườn cây đã khai thác được 2-3 năm trở đi, năng suất và sản lượng đạt mức độ ổn định thì nhà vườn cao su vẫn có lãi, tuy không thể cao như trước đây. Ông Bộ nhấn mạnh, cao su là cây trồng được đưa vào quy hoạch phát triển chủ lực của địa phương từ nhiều năm nay. Theo kế hoạch, trong năm 2014, tỉnh Gia Lai sẽ tiếp tục trồng mới thêm khoảng 2.540 ha, nâng diện tích cao su toàn tỉnh lên 105.781 ha.
| Năm 2007, toàn tỉnh Gia Lai có 63.803 ha cây cao su. Đến năm 2010, con số này là 83.269 ha và đến thời điểm hiện nay, toàn tỉnh có khoảng gần 103.000 ha cao su. |
“Theo quy luật phát triển, giá bất cứ loại nông sản nào cũng dao động theo biểu đồ hình sin. Việc giá cao su giảm cũng là quy luật tất yếu. Nhưng nông dân không thể vì vậy mà nóng ruột, nản chí dẫn đến phá bỏ diện tích cao su để trồng loại cây khác hay lơ là chăm sóc vì sẽ làm ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng vườn cây sau này”-ông Bộ cho biết.
Tuy vậy, việc nông dân trồng cao su -đặc biệt là những hộ có diện tích đang trong thời kỳ kiến thiết cơ bản hoặc mới bước vào giai đoạn thu hoạch gặp khó khăn đã là chuyện không còn có thể phủ nhận. Trước áp lực giá cả xuống thấp, họ rất cần có sự chung tay, hỗ trợ và tạo điều kiện từ phía địa phương và ngành chức năng. “Vốn đầu tư 6-7 năm ròng rã đã quá nặng với nông dân, bây giờ hiệu quả trước mắt thấp nên rất cần có sự hỗ trợ về vốn sản xuất trong trường hợp cần thiết để nhà nông tiếp tục bám vườn, bám rẫy”- ông Ngạn, cho biết.
Lê Hòa
