Ứng dụng AI để minh bạch hóa sản xuất nông nghiệp

Vừa qua, Dự án Nhà máy sản xuất, chế biến nông lâm sản tập trung Vinanutrifood Bình Định được khởi công tại xã Tây Sơn (tỉnh Gia Lai). Dự án được triển khai trên diện tích 10 ha với tổng vốn đầu tư giai đoạn 1 gần 500 tỷ đồng. Dự án tiên phong ứng dụng AI trong quản lý nông nghiệp, blockchain truy xuất nguồn gốc, hướng tới minh bạch hóa toàn bộ chuỗi cung ứng, đảm bảo cung ứng sản phẩm cho nhiều thị trường trên thế giới.

Nhân dịp này, phóng viên Báo và phát thanh, truyền hình Gia Lai đã có cuộc trao đổi với bà Nguyễn Thị Diễm Hằng-Phó Chủ tịch Hội đồng doanh nghiệp Nông nghiệp Việt Nam, Tổng Giám đốc Công ty Vinanutrifood Bình Định về định hướng này.

AI mở đường cho sản xuất minh bạch

▪ Thưa bà, Vinanutrifood Bình Định đang triển khai ứng dụng AI trong sản xuất. Vậy công nghệ này mang lại hiệu quả như thế nào cho doanh nghiệp?

- Chúng tôi áp dụng AI vào toàn bộ chuỗi sản xuất, bắt đầu từ vùng nguyên liệu. Hiện nhiều doanh nghiệp trong nước vẫn sản xuất dựa trên kinh nghiệm cá nhân, ít ứng dụng số hóa, hiệu quả chưa cao dẫn đến việc khó nhân rộng.

Với quy mô vùng nguyên liệu từ 1.000-2.000 ha trở lên, bắt buộc chúng tôi phải đưa công nghệ AI vào quản lý.

AI giúp dự báo dịch bệnh, thiên tai. Ví dụ khi có mưa bão, hệ thống sẽ đưa ra dự báo cụ thể về tác động đến từng loại cây trồng, từ đó giúp chúng tôi chủ động phòng ngừa.

Mặt khác, AI còn kiểm soát toàn bộ quy trình từ khâu giống, đất, phân bón, nước tưới, kỹ thuật chăm sóc. Tất cả được số hóa và tích hợp thông tin đưa lên hệ thống blockchain để đảm bảo minh bạch.

Khách hàng, đối tác quốc tế chỉ cần quét mã QR, họ có thể truy xuất đầy đủ thông tin sản phẩm được trồng ở cây nào, trên lô đất nào, quy trình chăm sóc ra sao.

Đây là ưu điểm vượt trội của công nghệ AI trong việc minh bạch hóa sản phẩm, đáp ứng yêu cầu khắt khe của thị trường quốc tế, tạo niềm tin cho người tiêu dùng.

▪ Như vậy, AI có thể giải quyết “nút thắt” trong sản xuất nông nghiệp?

- Đúng vậy. AI giúp kiểm soát chặt chẽ từ vùng nguyên liệu, quy trình sản xuất và đến tay người tiêu dùng. Người mua biết rõ sản phẩm mình dùng được trồng, chế biến và đến tay họ như thế nào.

Chúng tôi từng chứng kiến nhiều lô hàng đến cửa khẩu, khi bị kiểm nghiệm thì ra các kết quả khác nhau, dù cùng một mã số vùng trồng, mã đóng gói, gây khó khăn cho doanh nghiệp.

Với công nghệ AI, Công ty tập trung vào việc minh bạch hóa và quản trị quy trình bằng công nghệ từ nông dân đến nhà máy, đảm bảo sự đồng nhất, minh bạch và dự báo năng suất chính xác hơn.

Cùng với đó, chúng tôi còn hướng đến việc hình thành hệ sinh thái sản xuất-kinh doanh thông minh trong tương lai.

Trong đó, ứng dụng IoT tự động hóa từ việc thu thập dữ liệu đến tối ưu hóa quy trình sản xuất, giảm chi phí vận hành; hệ thống camera giám sát tại các vùng nguyên liệu lớn; đồng thời, phối hợp cùng Sở Nông nghiệp và Môi trường Gia Lai để chuyển đổi cây trồng kém hiệu quả sang các loại cây có giá trị kinh tế cao.

Chẳng hạn, ở Kbang, diện tích mía hiệu quả thấp sẽ được chuyển đổi sang trồng dừa, cây ăn trái xen canh dược liệu. Mô hình này vừa tăng thu nhập trước mắt, vừa bảo đảm nguồn lợi lâu dài cho nông dân.

Lợi thế sau sáp nhập để bứt phá xuất khẩu

▪ Doanh nghiệp sẽ tập trung mở rộng vùng nguyên liệu tại những khu vực nào, thưa bà?

- Trước mắt, chúng tôi ưu tiên các vùng nguyên liệu lớn gần nhà máy của tỉnh Gia Lai và Bình Định cũ, sau đó mở rộng dần. Với các loại nông sản đã được bà con đang trồng ổn định như sầu riêng, chuối, cà phê, Công ty sẽ thu mua trực tiếp.

Còn những diện tích cây trồng kém hiệu quả, trồng hoa màu chưa có đầu ra ổn định, chúng tôi sẽ tập trung chuyển đổi, kết hợp cùng nông dân để dần hình thành những vùng nguyên liệu bền vững, gắn với việc bao tiêu sản phẩm.

▪ Sau khi Gia Lai và Bình Định sáp nhập, doanh nghiệp kỳ vọng điều gì từ chính sách của tỉnh mới?

- Tôi cho rằng đây là chiến lược thể hiện tầm nhìn của Chính phủ. Gia Lai cũ có lợi thế vùng nguyên liệu rộng lớn, trong khi Bình Định cũ có hệ thống logistics, cảng biển thuận lợi cho xuất khẩu, tạo ra lợi thế kép của tỉnh Gia Lai mới. Đây là yếu tố quan trọng để kết hợp tạo ra một chuỗi giá trị hoàn chỉnh cho nông sản.

Tuy nhiên, điểm nghẽn lớn nhất hiện nay là logistics. Chi phí logistics hiện chiếm tỷ trọng lớn trong giá thành sản phẩm.

Nếu tận dụng được lợi thế cảng biển và hạ tầng logistics, đặc biệt là việc quy hoạch khu bến cảng Phù Mỹ, chúng ta sẽ tháo gỡ điểm nghẽn vận chuyển, mở rộng thị trường xuất khẩu. Chiến lược sáp nhập tỉnh sẽ tạo ra bước phát triển mới, nhất là lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp chế biến sâu.

▪ Bà có kiến nghị gì với tỉnh trong phát triển hạ tầng logistics?

- Khoảng cách các địa phương ở khu vực phía Tây đến cảng biển chỉ hơn 100 km nhưng thời gian di chuyển còn quá lâu, khiến chi phí logistics đội lên cao. Nông sản cần nhất là tốc độ vận chuyển để đảm bảo chất lượng.

Lâu nay, chúng ta luôn bị bế tắc bởi câu chuyện có vùng nguyên liệu rộng lớn nhưng lại bí ở khâu vận chuyển. Tôi mong tỉnh và các bộ, ngành sớm điều chỉnh quy định tốc độ lưu thông, nâng cấp tuyến huyết mạch, để việc di chuyển rút ngắn chỉ còn khoảng 2 giờ là hàng hóa ra đến cảng.

Đặc biệt, khi cao tốc Quy Nhơn-Pleiku khởi công vào tháng 10 tới, chúng tôi kỳ vọng đây sẽ là cú hích lớn. Tuyến cao tốc sẽ giúp giảm 30% chi phí logistics, tạo điều kiện cho các nông sản “ngôi vương” của Gia Lai như cà phê, hồ tiêu, sầu riêng, chuối, dừa… vươn mạnh ra thị trường thế giới.

▪ Theo bà, trong kết nối hợp tác đầu tư, tỉnh cần những chính sách gì để tạo sức bật?

- Tôi mong tỉnh rà soát, thu hồi hoặc tái cơ cấu các quỹ đất giao cho doanh nghiệp nhưng chưa khai thác hiệu quả để giao lại cho những đơn vị hoạt động thật sự nghiêm túc, ứng dụng công nghệ cao. Nông nghiệp bây giờ không thể dựa vào cách canh tác cũ. Nếu không mạnh dạn đổi mới, ứng dụng công nghệ, chúng ta sẽ khó cạnh tranh.

Chúng tôi sẵn sàng đầu tư để xây dựng những cánh đồng mẫu lớn hàng ngàn ha, áp dụng cơ giới hóa, công nghệ số, nâng cao năng suất, giảm chi phí, đưa nông sản Gia Lai vươn tầm thế giới.

▪ Xin cảm ơn bà !