Tác phẩm "Dân vận" của Chủ tịch Hồ Chí Minh: Giá trị lý luận và thực tiễn

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Chủ tịch Hồ Chí Minh viết tác phẩm “Dân vận” với bút danh XYZ, đăng trên báo Sự thật ngày 15-10-1949, đến nay tròn 70 năm. Đây là thời điểm mà Đảng ta lãnh đạo cả nước vừa kháng chiến, vừa kiến quốc đầy cam go, phức tạp. Tác phẩm “Dân vận” thực sự là một thông điệp gửi tới tất cả chúng ta, đem lại cho chúng ta cẩm nang để hành động. Cả 4 nội dung Người đưa ra đã hội đủ những giá trị bền vững mà chúng ta dày công suy nghĩ để hiểu cho đúng rồi làm theo cho tốt.
Giá trị bền vững
Vấn đề đầu tiên trong tác phẩm “Dân vận” được Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ cho cán bộ, đảng viên là phải thấm nhuần sâu sắc bản chất của Nhà nước ta: “Nước ta là nước dân chủ”. Người cho rằng “địa vị cao nhất là dân, vì dân là chủ” và “trong bầu trời không có gì quý bằng Nhân dân”. Do đó mà phải thực hiện “mọi lợi ích là vì dân, mọi quyền hành là của dân, và mọi công việc là do dân”. Của dân, tức là chính quyền từ xã đến Trung ương đều do dân bầu ra, nuôi dưỡng và kiểm soát: toàn thể quốc dân tự do lựa chọn những người có tài, có đức gánh vác công việc nước nhà. Do dân là Nhân dân tự phát huy quyền làm chủ của mình trong mọi lĩnh vực, Nhà nước chỉ can thiệp khi quyền lợi của dân hay pháp luật bị vi phạm. Người căn dặn: “Nước ta là nước dân chủ. Bao nhiêu lợi ích đều vì dân. Bao nhiêu quyền hạn đều của dân. Công việc đổi mới, xây dựng là trách nhiệm của dân. Chính quyền từ xã đến Chính phủ Trung ương do dân cử ra, đoàn thể từ xã đến Trung ương do dân tổ chức nên. Nói tóm lại, quyền hành và lực lượng đều ở nơi dân”. Vì dân là mọi quy định pháp luật phải xuất phát từ lợi ích của Nhân dân, bảo vệ những lợi ích chính đáng và tạo điều kiện sống thuận lợi cho Nhân dân, bộ máy nhà nước không được chiếm đặc quyền đặc lợi gì, mà chỉ có một mục tiêu là phục vụ Nhân dân: “Phải chú ý giải quyết hết những vấn đề dầu khó đến đâu, những vấn đề có quan hệ tới đời sống của Nhân dân. Nói tóm lại, hết thảy những việc có thể nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của dân phải được ta đặc biệt chú ý. Muốn được dân yêu mến, muốn được lòng dân trước hết phải yêu dân, phải đặt quyền lợi của dân lên hết thảy, phải có tinh thần chí công vô tư”.
Ý nghĩa sâu xa toát lên từ luận điểm nêu trên của Người là ở chỗ, Đảng (đoàn thể) cũng ở trong xã hội, ở trong dân, chỉ vì dân mà tồn tại, mà hoạt động, mà tranh đấu cho quyền lợi của dân. Đảng không thể ở bên ngoài xã hội, không thể đứng trên dân, không thể xa dân. Sức dân, lực lượng đoàn kết của dân là cơ sở xã hội bền chặt nhất của Đảng, quan hệ máu thịt giữa Đảng với dân làm cho Đảng bền vững. Đảng cũng do dân tổ chức nên là vì vậy. Và có thuận lòng dân, hợp ý dân thì Đảng mới có uy tín trong dân, mới được dân ủng hộ. Có thuận lòng dân thì dân vận mới vào được lòng dân, thành niềm tin và hành động của dân, làm cho trách nhiệm của dân, công việc của dân trong xây dựng đất nước, kiến thiết kinh tế và văn hóa đem lại kết quả để dân thụ hưởng.
 Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm Hợp tác xã Hùng Sơn (huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên năm 1954). Ảnh tư liệu.
Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm Hợp tác xã Hùng Sơn (huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên năm 1954). Ảnh tư liệu.
Cũng trong tác phẩm “Dân vận”, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã lý giải rõ ràng khái niệm: “Dân vận là gì?”. Theo Người: “Dân vận là vận động tất cả lực lượng của mỗi một người dân không để sót một người nào, góp thành lực lượng toàn dân, để thực hành những công việc nên làm, những công việc Chính phủ và Đoàn thể đã giao cho”. Như vậy, hiểu theo chiều rộng, “dân vận” là vận động tất cả mọi người dân, không để sót một người nào, nhằm tập hợp, đoàn kết lực lượng toàn dân, thực hiện những công việc chung, những công việc nên làm. Còn hiểu theo chiều sâu, đó là phải hiểu rõ năng lực, tâm tư, nguyện vọng, hoàn cảnh cụ thể của từng đối tượng để có hình thức vận động cho phù hợp.
Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quán triệt: Cách mạng tức là đổi xã hội cũ thành xã hội mới, đó là một công việc lâu dài, khó khăn gian khổ, đòi hỏi phải có sự đồng tâm, hợp lực, nhất trí của toàn dân tộc, không phân biệt giai cấp, tầng lớp; không phân biệt già trẻ, gái trai, dân tộc, tôn giáo, giàu nghèo... Do đó, để tập hợp mọi giai cấp, tầng lớp, mọi người dân thành một lực lượng hướng đến một mục tiêu chung là giành độc lập dân tộc và xây dựng một xã hội mới tốt đẹp, chúng ta phải luôn đi sâu, đi sát quần chúng, đi vào từng người, khơi dậy và phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và ý thức tự giác của từng người dân nhằm huy động tối đa sức lực, trí lực, tài lực của Nhân dân vào sự nghiệp cách mạng.
Trong tác phẩm “Dân vận”, khi đặt câu hỏi “Ai phụ trách dân vận?”, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “Tất cả cán bộ chính quyền, tất cả cán bộ Đoàn thể và tất cả hội viên của các tổ chức nhân dân đều phải phụ trách dân vận”. Bác nói đến cán bộ chính quyền trước, vì Đảng ta là Đảng cầm quyền, chính quyền có chức năng ra quyết định về chính sách, về nhân lực và cán bộ chính quyền là người triển khai cho dân chúng thực hiện chính sách ấy. Chính quyền còn có trách nhiệm tạo điều kiện và phối hợp với các đoàn thể chính trị-xã hội để làm tốt công tác dân vận. Cùng với cán bộ chính quyền, cán bộ Đảng, cán bộ các đoàn thể chính trị-xã hội đều phải phụ trách dân vận. Cán bộ thì phải sâu sát, gắn bó với Nhân dân, phải gương mẫu trước Nhân dân, giúp Nhân dân phát triển sản xuất.
Như thế, Người đã gắn liền con người với công việc và tổ chức, giáo dục tuyên truyền với hành động, vừa giúp đỡ, hỗ trợ cho dân, vừa khích lệ, thúc đẩy dân cùng làm, cùng thực hiện. Dân không chỉ là đối tượng tác động của dân vận mà dân còn là chủ thể hoạt động dân vận. Người không sử dụng khái niệm hệ thống chính trị nhưng trên thực tế đã đề cập tới tất cả hệ thống chính trị đều tham gia vào công tác dân vận với sự phối hợp, phân công, hợp tác, chia sẻ trách nhiệm để cùng với dân thực hiện công tác quan trọng này. Thi đua và sự gương mẫu, gần gũi dân, tổ chức cho dân thực hiện các nhiệm vụ, các công việc thực tế có ích cho dân, có lợi cho dân là những gợi ý quan trọng của Người về dân vận. Tư tưởng nêu trên của Người cho thấy, người phụ trách dân vận phải tránh xa tính hành chính, quan liêu, mệnh lệnh, mà phải hành động thiết thực cụ thể để phục vụ dân, đồng thời nâng cao nhận thức cho dân chúng.
Về phương pháp làm dân vận, Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt ra yêu cầu đối với đội ngũ cán bộ phụ trách dân vận là phải: “Óc nghĩ, mắt trông, tai nghe, chân đi, miệng nói, tay làm”. Đây vừa là tiêu chuẩn của cán bộ phụ trách dân vận, vừa là phương pháp làm dân vận để dân vận có hiệu quả. Đội ngũ cán bộ phụ trách dân vận bao gồm: cán bộ của Đảng, chính quyền, đoàn thể và ngày nay là tất cả cán bộ, đảng viên trong hệ thống chính trị. Để làm tốt công tác dân vận thì trước hết cán bộ, đảng viên vừa phải có kiến thức-”óc nghĩ”; vừa sâu sát cơ sở để nắm được tâm tư, nguyện vọng chính đáng của người dân, phải nói đi đôi với làm, gương mẫu cả trong lời nói và hành động-”chân đi, miệng nói, tay làm”. Bác căn dặn cán bộ phụ trách dân vận “không chỉ nói suông, chỉ ngồi viết mệnh lệnh”, nghĩa là khắc phục bệnh quan liêu, giấy tờ, xa dân, không tôn trọng dân, không quan tâm giải quyết những bức xúc, đề xuất, kiến nghị chính đáng của Nhân dân. Đây cũng chính là đòi hỏi tiên quyết trong yêu cầu nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp trong tỉnh hiện nay.
Quan tâm sâu sắc đến công tác dân vận, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã cảnh báo: “…khuyết điểm to ở nhiều nơi là xem khinh việc dân vận. Cử ra một ban hoặc vài người, mà thường cử những cán bộ kém rồi bỏ mặc họ. Vận được thì tốt, vận không được cũng mặc. Những cán bộ khác không trông nom, giúp đỡ, tự cho mình không có trách nhiệm dân vận. Đó là sai lầm rất to, rất có hại”. Người nhấn mạnh chỉ có làm tốt công tác dân vận thì mới huy động được sức mạnh vô địch của quần chúng nhân dân. Cách mạng muốn thành công, đạt được nhiều thành tựu lớn lao thì phải xây dựng nền tảng từ nhân dân: “Gốc có vững, cây mới bền/Xây lầu thắng lợi trên nền nhân dân”.
Theo Bác: “Trong bầu trời không gì quý bằng Nhân dân. Trong thế giới không có gì mạnh bằng lực lượng đoàn kết của Nhân dân”. Chúng ta đều biết là tin ở dân, chăm lo cho dân, lấy dân làm gốc là một bài học lớn được rút ra từ chiều sâu lịch sử. Chủ nghĩa Mác-Lênin cũng luôn cho rằng, cách mạng là sự nghiệp của quần chúng. Đảng Cộng sản muốn lãnh đạo cách mạng phải liên hệ chặt chẽ với nhân dân; cách mạng muốn thắng lợi phải được đông đảo nhân dân ủng hộ. Lênin nhiều lần khẳng định: Nguồn gốc chủ yếu sức mạnh của Đảng là ở mối liên hệ mật thiết với Nhân dân; đồng thời nhấn mạnh, đối với một đảng cầm quyền, “một trong những nguy cơ lớn nhất và đáng sợ nhất là tự cắt đứt liên hệ với quần chúng”.
Chính nhờ luôn xác định đúng đắn vị trí, vai trò quan trọng của quần chúng nhân dân, của công tác dân vận mà Đảng ta đã tập hợp đông đảo quần chúng, phát huy được sức mạnh của toàn dân tộc, đánh thắng 2 đế quốc Pháp và Mỹ, giành lại độc lập, tự do cho dân tộc, thống nhất đất nước và đẩy mạnh công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa-hiện đại hóa đất nước... Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011) đã khẳng định bài học kinh nghiệm to lớn rút ra từ thực tiễn phong phú của cách mạng Việt Nam, đó là: “Sự nghiệp cách mạng là của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân. Chính nhân dân là người làm nên những thắng lợi lịch sử. Toàn bộ hoạt động của Đảng phải xuất phát từ lợi ích và nguyện vọng chính đáng của nhân dân. Sức mạnh của Đảng là ở sự gắn bó mật thiết với nhân dân. Quan liêu, tham nhũng, xa rời nhân dân sẽ dẫn đến những tổn thất khôn lường đối với vận mệnh của đất nước, của chế độ xã hội chủ nghĩa và của Đảng”.
Tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức dân vận
Quán triệt tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác dân vận, trong thời gian tới, cấp ủy, chính quyền các cấp trong tỉnh cần tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức tổ chức vận động, tập hợp quần chúng; đồng thời, cụ thể hóa thành các giải pháp thật sự dựa vào dân để xây dựng Đảng, chính quyền, đoàn thể:
Một là, tăng cường công tác dân vận của Đảng và của chính quyền; phát huy vai trò giám sát của MTTQ, các đoàn thể chính trị-xã hội, của nhân dân, báo chí và công luận trong đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong cán bộ, đảng viên, gắn với thực hiện hiệu quả phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”.
Hai là, tổ chức thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; gắn với Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa XII) về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Người đứng đầu cấp ủy, chính quyền các cấp phải thực hiện nghiêm túc việc tiếp dân định kỳ hoặc đột xuất để tiếp nhận thông tin, lắng nghe, đối thoại trực tiếp và xử lý những phản ánh, kiến nghị của nhân dân, nhất là những biểu hiện suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong cán bộ, đảng viên.
Ba là, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và đôn đốc việc thực hiện các quy định của Đảng về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là nội dung kiểm tra “về ý thức trách nhiệm phục vụ Nhân dân bằng những việc làm thiết thực, cụ thể; việc giải quyết các khiếu nại, tố cáo chính đáng của Nhân dân; chống biểu hiện về sự vô cảm, quan liêu, mệnh lệnh, hách dịch, nhũng nhiễu, gây phiền hà cho Nhân dân”. Kiên quyết xử lý theo đúng quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước đối với những cán bộ, đảng viên có sai phạm, tham nhũng, tiêu cực, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, nói và làm trái quan điểm, đường lối, nghị quyết của Đảng.
 LÊ PHAN LƯƠNG
Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh ủy

Có thể bạn quan tâm

Nhân lên tình yêu biển đảo

Nhân lên tình yêu biển đảo

(GLO)- Trong 2 năm (2021-2022), Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Gia Lai và Tổng Công ty Tân Cảng Sài Gòn đã tổ chức thành công 2 cuộc thi tìm hiểu về biển, đảo theo hình thức trắc nghiệm online. Qua đó, khơi gợi, hun đúc tình yêu biển đảo trong các tầng lớp nhân dân.
Tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức dân vận

Tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức dân vận

(GLO)- Sáng 20-12, Ban Dân vận Tỉnh ủy tổ chức hội nghị tổng kết công tác năm 2022 và triển khai nhiệm vụ năm 2023. Hội nghị được tổ chức bằng hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến tới 17 điểm cầu cấp huyện. Các đồng chí: Châu Ngọc Tuấn-Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh; Võ Thanh Hùng-Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Trưởng ban Dân vận Tỉnh ủy chủ trì hội nghị.
"Đại thụ" làng Phung

"Đại thụ" làng Phung

(GLO)- Hơn 20 năm qua, với vai trò Trưởng thôn rồi Trưởng ban Công tác Mặt trận làng Phung (xã Ia Phang, huyện Chư Pưh), ông Siu Bi Ai đã vận động người dân thi đua lao động sản xuất, đoàn kết xây dựng nếp sống văn hóa, góp phần thúc đẩy kinh tế-xã hội phát triển.
Phần thưởng xứng đáng cho người có uy tín ở Gia Lai

Phần thưởng xứng đáng cho người có uy tín ở Gia Lai

(GLO)- Từ ngày 10 đến 15-12, Công an tỉnh tổ chức cho 30 người có uy tín tiêu biểu trong đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) đi tham quan, học tập kinh nghiệm tại Hà Nội và một số tỉnh miền Trung. Đây là hoạt động thường niên nhằm động viên những người có uy tín có thành tích xuất sắc trong phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc“.
Gương sáng "tốt đời-đẹp đạo"

Gương sáng "tốt đời-đẹp đạo"

(GLO)- Từ các phong trào thi đua yêu nước và thực hiện phương châm sống “tốt đời-đẹp đạo“, đồng bào theo đạo Công giáo và Tin lành đã góp phần cùng Nhân dân các dân tộc trong tỉnh ra sức lao động sản xuất, góp phần phát triển kinh tế-xã hội địa phương.
Chư Sê ưu tiên tín dụng chính sách cho vùng dân tộc thiểu số

Chư Sê ưu tiên tín dụng chính sách cho vùng dân tộc thiểu số

(GLO)- Phòng Giao dịch Ngân hàng Chính sách Xã hội (CSXH) huyện Chư Sê, tỉnh Gia Lai đang tập trung giải ngân các nguồn vốn cho vay hỗ trợ nhà ở, đất sản xuất, chuyển đổi nghề theo Nghị định số 28/2022/NĐ-CP của Chính phủ cho các xã và thôn, làng đặc biệt khó khăn vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Thủ tướng: Chủ động hơn nữa trong việc phối hợp chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho hội viên cựu chiến binh

Thủ tướng: Chủ động hơn nữa trong việc phối hợp chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho hội viên cựu chiến binh

(GLO)- “Các cấp Hội cần chủ động hơn nữa trong việc phối hợp với các cấp, các ngành chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho hội viên cựu chiến binh, cựu quân nhân; động viên cựu chiến binh nêu cao ý chí tự lực, tự cường, quan tâm, tạo điều kiện giúp nhau sản xuất, kinh doanh, giảm nghèo, làm giàu hợp pháp“-Là nội dung Thông báo số 365/TB-VPCP kết luận của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại buổi làm việc với Ban Thường vụ Trung ương Hội Cựu chiến binh Việt Nam.
Xứng đáng là cán bộ Mặt trận tiêu biểu toàn quốc

Xứng đáng là cán bộ Mặt trận tiêu biểu toàn quốc

(GLO)- Trong số 299 chủ tịch ủy ban MTTQ Việt Nam cấp xã và trưởng ban công tác Mặt trận tiêu biểu toàn quốc giai đoạn 2017-2022 vừa được Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam tuyên dương tại Thủ đô Hà Nội, Gia Lai có 5 cá nhân. Trở về từ hội nghị, mọi người rất tự hào và quyết tâm phấn đấu trở thành những “thỏi nam châm“ trong việc tập hợp, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân như lời Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc dặn dò.
Gương sáng làng Dôr 1

Gương sáng làng Dôr 1

(GLO)- Không chỉ làm kinh tế giỏi, ông Yơu (làng Dôr 1, xã Glar, huyện Đak Đoa, tỉnh Gia Lai) còn đi đầu trong công tác tuyên truyền, vận động người dân tích cực tham gia các phong trào thi đua yêu nước, xây dựng nông thôn mới và đoàn kết xây dựng nếp sống văn hóa ở khu dân cư.
Đồng chí Võ Văn Kiệt là nhà lãnh đạo xuất sắc, trọn đời vì nước, vì dân

Đồng chí Võ Văn Kiệt là nhà lãnh đạo xuất sắc, trọn đời vì nước, vì dân

Phát biểu tại Lễ kỷ niệm 100 năm ngày sinh Thủ tướng Chính phủ Võ Văn Kiệt, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh: Cuộc đời, sự nghiệp cách mạng của đồng chí Võ Văn Kiệt là hiện thân tiêu biểu của người chiến sĩ cách mạng kiên trung, nhà lãnh đạo xuất sắc, trọn đời vì nước, vì dân.
Thủ tướng: Tinh thần đại đoàn kết thể hiện hàng ngày, hàng giờ ở các khu dân cư, các ngành, các cấp

Thủ tướng: Tinh thần đại đoàn kết thể hiện hàng ngày, hàng giờ ở các khu dân cư, các ngành, các cấp

(GLO)- Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ: “Với tinh thần đại đoàn kết, mọi khó khăn đều có thể hóa giải“. Đại đoàn kết phải diễn ra hàng ngày, hàng giờ ở các khu dân cư, các ngành, các cấp để chung tay xây dựng và phát triển đất nước.
"Bóng cả" làng Dăng

"Bóng cả" làng Dăng

(GLO)- Đi qua hơn 70 mùa rẫy, già làng Ksor Cân tựa như gốc cổ thụ đầu làng Dăng (xã Ia O, huyện Ia Grai, tỉnh Gia Lai). Ông không chỉ giúp bà con thay đổi nếp nghĩ, cách làm mà còn góp phần bảo tồn những giá trị văn hóa truyền thống của người Jrai.
Những điển hình trong công tác Mặt trận của tỉnh

Những điển hình trong công tác Mặt trận của tỉnh

(GLO)- Thời gian qua, đội ngũ chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp xã và trưởng ban công tác mặt trận khu dân cư của tỉnh đã nỗ lực thực hiện các chương trình hành động của MTTQ cấp cơ sở, gắn với các phong trào thi đua yêu nước và cuộc vận động, đã góp phần xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tại địa phương.
Đoàn kết là động lực của công cuộc đổi mới

Đoàn kết là động lực của công cuộc đổi mới

(GLO)- Ngày 10-11, Phó Bí thư Tỉnh ủy Rah Lan Chung và các Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy: Hồ Văn Điềm-Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh; Võ Thanh Hùng-Trưởng ban Dân vận Tỉnh ủy; Huỳnh Quang Thái-Trưởng ban Tổ chức Tỉnh ủy và Thiếu tướng Rah Lan Lâm-Giám đốc Công an tỉnh đã đến dự, chung vui với cán bộ và người dân ở các khu dân cư: Greo Sek (xã Dun, huyện Chư Sê), Chư Jut (xã Chư Gu, huyện Krông Pa), tổ dân phố 6 (phường Sông Bờ, thị xã Ayun Pa), tổ dân phố 15 (phường An Phú, thị xã An Khê) trong Ngày hội đại đoàn kết toàn dân tộc.