Săn 'lộc trời': Rừng sâu cho bát cơm đầy

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
Đồng bào vùng cao Quảng Trị không “thèm” luồn rừng đốn gỗ để bị chịu tiếng là lâm tặc, bây giờ họ biết cách sống được từ rừng, có bát cơm đầy từ những sản vật sâu bên trong rừng…
Luồn rừng tìm “sâm núi”
Anh Hồ Văn Phơi (45 tuổi) có cả chục năm luồn rừng đào “sâm núi” ở thôn Vùng Kho, xã Đakrông, H.Đakrông (Quảng Trị). Luồn rừng tìm, nhưng không biết vị trí cụ thể nào để nhắm đến. “Với loại cây khác thì có thể tìm theo kinh nghiệm, nhưng “sâm núi” thì không được đi theo lối cũ. Vì nếu theo lối cũ thì có nghĩa nơi đó đã có người đến, họ đã đào rồi, còn đâu?”, anh Phơi lý giải.
Nói là “sâm núi” cho sang chứ thực ra đấy chỉ là… rễ cây, có khả năng chữa bệnh hoặc tốt cho sức khỏe, ngâm rượu với nồng độ cao. Ấy là các loại rễ cây sâm cau, sâm dây, hà thủ ô, cây huyết chó… “Sâm núi” được lùng tìm quanh năm, nhưng dịp cận tết lượng thợ săn tăng rõ rệt, phần nhiều vì đây là thời điểm người mua tăng đột biến. Ngày xưa, khi “sâm núi” còn nhiều, mọc ở ngay bìa rừng, người Vùng Kho thường đi đào về ngâm rượu uống trong nhà. Giờ thì có cầu có cung, người Vân Kiều ở Vùng Kho sục sạo tìm “lộc rừng”. Những cánh rừng ở Đakrông ngày càng lùi dần, nên người tìm kiếm “sâm núi” phải đi xa hơn, vất vả hơn.

Vất vả nghề làm đót ở vùng biên Lao Bảo (H.Hướng Hóa, Quảng Trị). Ảnh: Bá Cường
Vất vả nghề làm đót ở vùng biên Lao Bảo (H.Hướng Hóa, Quảng Trị). Ảnh: Bá Cường
Hồ Văn Phơi bảo, đi tìm “sâm núi” cũng như chơi xổ số. May mắn thì kiếm được chục bó dù chỉ mới đến bìa rừng. Xui xẻo thì dù có lội vào tận rừng sâu, dù bị cây rừng xé tươm máu, tay đào đất bong cả móng… vẫn về không. Người đi tìm “sâm núi” thường đi theo nhóm, vừa để hỗ trợ nhau khi gặp sự cố vừa báo tin cho nhau để cùng đào nếu phát hiện vùng “sâm”.
Thành phẩm được người dân treo lủng lẳng từng bó bên vệ đường ngang qua Vùng Kho để bán cho khách vãng lai. Đồng bào Vân Kiều không bán theo ký mà bán theo bó. Mỗi bó, tùy lớn nhỏ, có giá từ 50.000 - 200.000 đồng. Ai thắc mắc thì được trả lời: “Vì không có cân!”. “Người đồng bào chúng tôi có ít lúa nương và sắn, nhưng phải chờ nhiều tháng mới thu hoạch được. Việc đào sâm núi dù vất vả và không ổn định, lúc rảnh không có việc gì làm thì kiếm được đồng nào hay đồng ấy”, Hồ Sương, cô gái Vân Kiều 38 tuổi đang bán “sâm núi” bên đường, chép miệng.

“Sâm núi” được người dân ở bản Vùng Kho (xã Đakrông, H.Đakrông, Quảng Trị) bày bán dọc quốc lộ 9. Ảnh: Thanh Lộc
“Sâm núi” được người dân ở bản Vùng Kho (xã Đakrông, H.Đakrông, Quảng Trị) bày bán dọc quốc lộ 9. Ảnh: Thanh Lộc
Kiếm cơm từ cọng đót, búp măng
Sản vật của rừng không có gì đáng bị bỏ đi. Cọng đót và búp măng rừng là thí dụ.
Mọc hoang dại trên những triền đồi và đồng hoang dọc bờ sông Sê Pôn ở vùng biên giới Việt - Lào, cây đót tưởng chừng không có giá trị cao về mặt kinh tế. Nhưng vài năm trở lại đây, cứ đến mùa đót (từ tháng 12 năm trước đến tháng 3 năm sau), người dân bản xứ lại mang theo rựa lùng tìm đót tươi, cọng thẳng để đốn mang về bán cho thương lái với giá khoảng 5.000 đồng/kg. Nếu phơi khô thêm 4 - 5 ngày nắng, đót sẽ bán được giá gấp 3 lần (tất nhiên khi đó cũng bị “ngót” phân nửa trọng lượng). Nhiều thương lái thu mua lượng lớn đót tươi, sau đó thuê nhân công phơi đót, đóng bao và xuất đi các tỉnh thành lân cận như Thừa Thiên-Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam…

Lặn lội vào rừng tìm măng. Ảnh: Bá Cường
Lặn lội vào rừng tìm măng. Ảnh: Bá Cường
“Ngày trước nhân công chủ yếu là người đồng bào dân tộc thiểu số ở khu vực lân cận, do tiền công rẻ. Bây giờ, khi giá trị của cây đót tăng lên, nhiều người dưới xuôi cũng tham gia vào “đội hình” phơi đót”, bà Lê Hà, một cư dân ở Lao Bảo (H.Hướng Hóa, Quảng Trị) nói.
Nghề làm đót không quá nặng nhọc nhưng cũng không ít gian truân. Từ cây đót tươi đến khi trở thành những chiếc chổi đót nhỏ xinh, còn phải qua đôi bàn tay của đồng bào Pa Kô, Vân Kiều nâng niu ve vuốt. Có lên thị trấn vùng biên Lao Bảo những ngày cận tết mới thấy hết giọt mồ hôi của người làm đót trên vùng đất nóng và thấu hiểu nỗi cực nhọc đó. Ở khu vực này, người ta tận dụng bãi đất tại khu công nghiệp bỏ hoang rộng hơn 2 ha để phơi đót. Làm đót chỉ là nghề thời vụ, cứ đến mùa là dân tứ xứ lại đổ về Lao Bảo, dựng lều bạt, làm bếp để ăn, ngủ và canh giữ đót. “Hết mùa đót, chúng tôi lại gói gém lều chõng ra về và hẹn năm sau trở lại”, anh Hồ Văn Vinh (trú xã Húc, H.Hướng Hóa, công nhân phơi đót) nói.
Không tốn nhiều công phơi phóng như đót, nhưng việc hái măng vùng cao Quảng Trị thì lại đòi hỏi phải đi xa, gùi cõng nặng. Cứ đến đầu mùa mưa, đồng bào Vân Kiều cư ngụ dọc cung đường Hồ Chí Minh đoạn đi qua xã Hướng Phùng (H.Hướng Hóa) lại băng rừng vượt suối đi tìm những đọt măng tận trên những đỉnh đồi cao của dãy Trường Sơn Đông. Trong “đoàn quân” ấy trẻ có già có. Họ kéo đi từ quãng tháng 6 âm lịch.

Trước khi bán măng, phải bóc vỏ. Ảnh: Bá Cường
Trước khi bán măng, phải bóc vỏ. Ảnh: Bá Cường

Bày bán măng rừng bên vệ đường. Ảnh: Bá Cường
Bày bán măng rừng bên vệ đường. Ảnh: Bá Cường
Chúng tôi theo chân nhóm 6 cô bé ở thôn Cộp (xã Hướng Phùng, H.Hướng Hóa) vào rừng hái măng. Đoàn đi từ 6 giờ sáng, trực chỉ đỉnh đồi cách đó khoảng 5 km. Đường dốc đứng, lại gặp lúc trời ẩm ướt mùa mưa khó đi. Vào đến nơi, nhóm tách rời, len giữa rừng tre, cắm cúi tìm măng. “Có những hôm may mắn, chỉ cần vài giờ đồng hồ, chúng em đã có thể kiếm được vài chục ký măng. Tìm măng khá dễ, không lúc nào phải về tay trắng, chủ yếu là được ít hay nhiều”, Hồ Thị Vi, cô bé Vân Kiều 14 tuổi, nói.
Trước khi bán cho thương lái, nhóm của Vi còn phải bóc hết lớp vỏ sần sùi để lộ búp măng nõn nà màu vàng nhạt bên trong. Nếu có thương lái mua hết, măng được bán sỉ, giá 10.000 đồng/kg. Còn không, các em nhỏ Vân Kiều mang ra quốc lộ 9 bày bán cho người qua lại, chia thành từng phần nhỏ 5 - 7 búp măng, cũng bán với giá 10.000 đồng/phần.
Đói nghèo vẫn đang hiện diện ở vùng cao Quảng Trị. Nhưng đồng bào vùng cao chăm lam chăm làm, có thể mưu sinh từ sức lực của mình. Họ đón nhận “lộc trời”, mang về những bát cơm đầy như cách mà bao đời nay tổ tiên của họ cũng đã sống nhờ rừng.
Theo Nguyễn Phúc - Thanh Lộc (TNO)

Có thể bạn quan tâm

Sê San: Sông kể chuyện đời…

Sê San: Sông kể chuyện đời…

(GLO)- Dòng Sê San miệt mài chở nặng phù sa; sóng nước bồng bềnh không chỉ kể câu chuyện mưu sinh, bảo vệ phên giậu, mà còn gợi mở tương lai phát triển bền vững, góp phần khẳng định vị thế của vùng biên trong hành trình dựng xây quê hương, đất nước.

Chiếc nỏ của người lính trận Ia Drăng

Chiếc nỏ của người lính trận Ia Drăng

(GLO)- Mang ra chiếc nỏ được cất giữ hơn 30 năm, ông Siu Long (làng Gòong, xã Ia Púch, tỉnh Gia Lai)-nhân chứng trong trận đánh thung lũng Ia Drăng 60 năm trước chậm rãi nói: “Tôi muốn tặng món quà Tây Nguyên này cho một người bạn đến từ nước Mỹ”.

Ông Ksor Yung có lối sống trách nhiệm, gần gũi nên được mọi người quý mến. Ảnh: R’Ô Hok

Ksor Yung: Từ lối rẽ sai lầm đến con đường sáng

(GLO)- Từ một người từng lầm lỡ, ông Ksor Yung (SN 1967, ở xã Ia Rbol, tỉnh Gia Lai) đã nỗ lực vươn lên trở thành người có uy tín trong cộng đồng. Ông tích cực tham gia vận động, cảm hóa những người sa ngã, góp phần giữ gìn an ninh trật tự và củng cố khối đại đoàn kết dân tộc.

Thôn Lao Đu giữa bát ngát núi rừng Trường Sơn

Lao Đu đã hết lao đao

Nằm bên đường Hồ Chí Minh huyền thoại, cuộc sống của hơn 150 hộ dân thôn Lao Đu, xã Khâm Đức, TP Đà Nẵng nay đã đổi thay, ngôi làng trở thành điểm du lịch cộng đồng giữa bát ngát núi rừng. 

Giới trẻ hào hứng tham gia các khóa học làm đèn lồng Trung thu thủ công

Hồi sinh Trung thu xưa

Giữa phố phường rực rỡ ánh đèn led, đèn ông sao và mặt nạ giấy bồi bất ngờ “tái xuất”, gợi lại ký ức những mùa trăng rằm xưa. Sự trở về của Trung thu truyền thống đã manh nha trong những năm gần đây, được nhiều người trẻ hào hứng đón nhận.

Gặp người lính Thành cổ năm xưa

Gặp người lính Thành cổ năm xưa

(GLO)- Trở về từ cuộc chiến khốc liệt ở Thành cổ Quảng Trị, cựu chiến binh Hồ Anh Hòa ít khi nhắc lại kỷ niệm chiến đấu với gia đình, con cháu. Bởi ông cho rằng, việc cầm súng lao vào cuộc chiến thời điểm ấy là trách nhiệm của một người con yêu Tổ quốc, “không nên công thần”.

Các cổ vật gốm sứ chén, bát, đĩa... được ngư dân nhặt được.

Làng cổ vật

Nép mình bên eo biển Vũng Tàu, thôn Châu Thuận Biển (xã Đông Sơn, huyện Bình Sơn, Quảng Ngãi) không chỉ nổi tiếng là “làng lặn Hoàng Sa” với truyền thống bám biển, giữ chủ quyền, mà còn được ví như “kho báu” lưu giữ hàng loạt cổ vật từ những con tàu đắm hàng thế kỷ dưới đáy đại dương.

'Phu sâm' ở núi Ngọc Linh

'Phu sâm' ở núi Ngọc Linh

Nhiều doanh nghiệp và người dân lên ngọn núi Ngọc Linh hùng vĩ ở TP.Đà Nẵng thuê môi trường rừng để trồng sâm, mở ra một nghề mới để đồng bào Xê Đăng bản địa mưu sinh suốt nhiều năm qua: 'phu sâm', tức nghề cõng hàng thuê.

Thầy giáo làng đam mê sưu tầm đồ xưa cũ

Thầy giáo làng đam mê sưu tầm đồ xưa cũ

(GLO)- Không chỉ bền bỉ gieo con chữ cho học trò nghèo, thầy Võ Trí Hoàn-Hiệu trưởng Trường Tiểu học và THCS Quang Trung (xã Ia Tul, tỉnh Gia Lai) còn là người đam mê sưu tầm đồ xưa cũ. Với thầy, mỗi món đồ là bài học sống động về lịch sử dân tộc mà thầy muốn kể cho học trò.

Tự hào 2 xã Anh hùng Ia Dơk, Kon Chiêng

Tự hào 2 xã Anh hùng Ia Dơk, Kon Chiêng

(GLO)- Trong kháng chiến chống Mỹ, xã Ia Dơk (tỉnh Gia Lai) là căn cứ cách mạng quan trọng, đồng thời cũng là nơi hứng chịu nhiều đau thương, mất mát. Những cánh đồng từng bị bom cày xới, những mái nhà bình yên hóa tro tàn, bao số phận người dân vô tội bị giặc sát hại.

Thủ lĩnh giữ rừng Hà Ra

Thủ lĩnh giữ rừng Hà Ra

(GLO)- Gần 40 năm gắn bó với rừng, ông Nguyễn Văn Chín-Giám đốc Ban Quản lý rừng phòng hộ Hà Ra (xã Hra, tỉnh Gia Lai) được biết đến như vị “thủ lĩnh giữ rừng” đặc biệt: từ việc biến lâm tặc thành người giữ rừng đến phủ xanh vùng đất cằn cỗi nơi “cổng trời” Mang Yang.

Những cây đa trăm tuổi giữa đại ngàn Kon Ka Kinh

Những cây đa trăm tuổi giữa đại ngàn Kon Ka Kinh

(GLO)- Hàng trăm năm qua, những gốc đa lặng lẽ vươn mình trong rừng già Kon Ka Kinh, thấm đủ chuyện nhân sinh để hóa thành "chứng nhân" của đại ngàn. Quần thể đa cổ thụ không chỉ tạo nên cảnh quan kỳ vĩ, mà còn trở thành di sản tinh thần gắn bó với bao thế hệ cư dân sống dựa vào rừng.

Vào mùa xoay chín

Vào mùa xoay chín

(GLO)- Sau hơn 4 năm chắt chiu nhựa sống, hấp thụ tinh hoa đất trời, những cây xoay ở cánh rừng Kbang, Sơn Lang, Đak Rong đã bung hoa kết trái. Vào mùa xoay chín, người dân cũng đón “lộc rừng”, mang về nguồn thu nhập đáng kể.

Dệt những sợi kí ức giữa đại ngàn

Dệt những sợi kí ức giữa đại ngàn

Khi sản phẩm công nghiệp ngày càng tràn ngập thị trường thì ở vùng núi rừng Đưng K’nớ (xã Đam Rông 4, tỉnh Lâm Đồng) vẫn còn những người phụ nữ cần mẫn bên khung cửi, kiên nhẫn nhuộm từng sợi chỉ, dệt từng hoa văn. Những tấm thổ cẩm ra đời từ nơi đây là hơi thở níu giữ kí ức truyền thống đại ngàn.

Dặm dài Trường Lũy

Dặm dài Trường Lũy

(GLO)- Trường Lũy là một phức hợp bao gồm: lũy-bảo (đồn)-đường, hình thành từ thời chúa Nguyễn, xây dựng quy mô dưới triều Nguyễn; đi qua địa phận 3 tỉnh trước đây: Quảng Nam, Quảng Ngãi và Bình Định.

Tuyến 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên, những ngày về đích: Cứ điểm dưới chân Hoàng Liên Sơn

Tuyến 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên, những ngày về đích: Cứ điểm dưới chân Hoàng Liên Sơn

Trạm biến áp 500kV Lào Cai đang gấp rút hoàn thiện để trở thành điểm khởi đầu của tuyến đường dây 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên. Đây là mắt xích chiến lược trong hành trình đưa nguồn điện dồi dào, đặc biệt là thủy điện ở Tây Bắc, vượt núi băng rừng về xuôi để hòa vào lưới điện quốc gia.

null