Những dấu lặng miền sơn cước - Kỳ 3: Những hệ lụy buồn

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
Ở xã Tu Tra (huyện Đơn Dương, Lâm Đồng), tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống có chiều hướng gia tăng nhưng không được báo cáo đầy đủ lên chính quyền địa phương, kéo theo nhiều hệ luỵ đáng buồn.

Điệp khúc: Yêu – đẻ - bỏ

Dưới cơn mưa chiều lạnh lẽo, ngồi nép mình trong căn nhà gỗ đơn sơ của bà KaSá KThị Diệu (54 tuổi) ở thôn Bockabang (xã Tu Tra, huyện Đơn Dương, tỉnh Lâm Đồng), chúng tôi lắng nghe câu chuyện buồn về đứa con gái đã lấy chồng sớm của bà. Bế trên tay hai đứa cháu, bà KThị Diệu trải lòng: “Chúng nó quen biết khi đi làm xa, yêu nhau, dắt về nhà rồi lấy, cha mẹ cấm cản nhưng có nghe lời ai đâu!”.

Được biết, con gái bà là KaSá En… (SN 2000). Từ năm lớp 9, Endry đã bỏ học đi làm thuê kiếm tiền phụ giúp gia đình. Tại đây, em tình cờ quen biết bạn trai tên My Z… (SN 1999). Hai người thành vợ chồng khi En… mới 16 tuổi.

Mang đến sự đủ đầy và nụ cười hạnh phúc cho các em đang là nỗ lực của cả hệ thống chính trị

Mang đến sự đủ đầy và nụ cười hạnh phúc cho các em đang là nỗ lực của cả hệ thống chính trị

Năm nay vừa tròn 23 tuổi nhưng En… đã làm vợ hơn 6 năm và là mẹ của 2 đứa con gái. Chuyện tình yêu không giống màu hồng trong tưởng tượng khi đôi vợ chồng trẻ bắt đầu chìm trong guồng quay mưu sinh. Sau khi đẻ đứa con gái thứ 2, cuộc hôn nhân của En… tan vỡ, chồng bỏ đi biệt tích, để lại gánh nặng lên vai En… cùng những đứa con thơ bơ vơ.

Bà Nguyễn Thị Hà, Chủ tịch Hội LHPN huyện Đơn Dương cho biết, để giảm thiểu những hệ lụy đáng tiếc cũng như nâng cao nhận thức về vấn đề kết hôn và sinh con, Đoàn xã đã phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể chủ động đẩy mạnh việc tuyên truyền, vận động trong chị em phụ nữ, học sinh vùng đồng bào dân tộc thiểu số về tác hại của tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống; phát huy vai trò của già làng, người có uy tín tại các điểm nhóm sinh hoạt tôn giáo, cán bộ chính quyền và đoàn thể cấp thôn; lắp đặt các pano, phát trên loa, đài những hậu quả, hệ lụy của tình trạng này gây ra, tuyên truyền nâng cao nhận thức pháp luật liên quan về hôn nhân và gia đình.

Không thể dựa dẫm vào bà ngoại, En… đi làm thuê bất kể ngày đêm. Có những tháng liên tục tăng ca cô cũng chỉ kiếm được 5 triệu đồng, sau đó gửi hết tiền về cho bà trang trải học phí, tiền sữa, tiền ăn... nuôi các cháu. Bà KThị Diệu rất mực thương con, nhưng đành bất lực vì tuổi già sức yếu, chỉ phụ được vài việc đồng áng, trông nom con cháu trong nhà.

Câu chuyện của em M’N (SN 2004, trú tại xã Ka Đô) cũng buồn không kém. Năm 16 tuổi, em được một người con trai khác thôn làm quen qua mạng xã hội facebook. Sau 3 ngày nói chuyện, M’N gặp gỡ chàng trai ở ngoài đời và quyết định hẹn hò. Yêu chưa được bao lâu, M’N hỏi xin cha mẹ cho em cưới chồng. Do thấy con gái còn nhỏ, gia đình ra sức phản đối. Không nhận được sự đồng ý, M’N dọn đồ đạc bỏ nhà đi cùng bạn trai.

Sau nhiều ngày mất liên lạc, gia đình tìm kiếm M’N đủ mọi cách như trình báo công an, hỏi thăm bạn bè, tìm đến các địa điểm con có thể tới... Cuối cùng, nhờ vào việc đăng tải bài viết thông báo con mất tích trên mạng facebook, được sự giúp sức chia sẻ từ cộng đồng mạng, thông tin đến tai đôi tình nhân trẻ. Nhận thấy sự việc đã nghiêm trọng, bạn trai mới đưa M’N trở về nhà. Sau 1 tháng con kiên quyết muốn lấy chồng, cha mẹ cô cũng đành phải chiều lòng con gái. Hiện tại, M’N đang là mẹ của đứa con gái 1 tuổi, hai vợ chồng chủ yếu làm công việc nương rẫy kiếm tiền trang trải cuộc sống. Dù mới chỉ bước qua tuổi 19, khác với bạn bè đồng trang lứa, khuôn mặt M’N lộ rõ vẻ cơ cực vất vả với nhiều nỗi lo toan.

Những đứa trẻ vùng sâu, vùng xa bước đầu tiếp cận với môi trường giáo dục mầm non

Những đứa trẻ vùng sâu, vùng xa bước đầu tiếp cận với môi trường giáo dục mầm non

Những con số chưa nói hết

Theo ghi nhận thực tế của chúng tôi, lần theo danh sách báo cáo của Phòng tư pháp huyện Đơn Dương, trong năm 2022 và quý I/2023 trên địa bàn huyện này có hơn 200 đứa trẻ đăng ký khai sinh nhưng đều không xác định được cha. Đặc biệt, xã Tu Tra có đến 44 đứa trẻ, trong đó nhiều trường hợp là sản phẩm của tình trạng tảo hôn, một số ít do hôn nhân cận huyết thống nhưng không được báo cáo lên thôn, chính quyền địa phương.

Theo ông K’Bril (SN 1988, dân tộc K’ho), trưởng thôn Kambutte (xã Tu Tra), địa phương hiện đang là thôn duy nhất không xảy ra trường hợp tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống. Cũng theo ông K’Bril, trong thời gian qua, ông quan sát và nhận thấy thôn Đa Hoa (xã Tu Tra) có hơn một nửa số dân trong thôn lấy nhau cận huyết thống. Tuy nhiên, những trường hợp này không được dòng tộc tiết lộ, che giấu chính quyền địa phương.

Để làm rõ vấn đề này, chúng tôi liên lạc với ông Hawen (SN 1965), trưởng thôn Đa Hoa. Ông Hawen một mực khẳng định, thực tế tại địa bàn thôn vẫn xảy ra một số trường hợp đôi trai gái đám cưới khi chưa đủ tuổi đăng ký kết hôn. Do họ đi làm xa, thôn không nắm hết được. Nhưng hôn nhân cận huyết thống, ông Hawen cho biết từ lâu đã không còn tái diễn trong thôn.

Bà Lê Thị Hồng Nhung, Phó Chủ tịch UBND xã Tu Tra nhìn nhận, đối với vùng đồng bào dân tộc thiểu số, ở thời điểm hiện tại đời sống bà con đã phát triển và có nhiều khởi sắc. Tuy nhiên, với một xã vùng sâu vùng xa như Tu Tra, những hủ tục lạc hậu vẫn tồn tại. Ngay khi nắm được các trường hợp tảo hôn trên địa bàn, xã đã phối hợp với các cơ quan ban ngành, đoàn thể xuống tận nơi làm việc với các dòng họ, dòng tộc các gia đình. Tuy nhiên, ngoài những gia đình chấp hành tốt theo tuyên truyền, vẫn còn một số trường hợp tảo hôn xảy ra không được người dân báo cáo lên chính quyền nên không thể nắm hết. Chẳng hạn, có trường hợp khi phát hiện các em đã mang thai, nếu để công an vào cuộc, vì tâm lý sợ hãi các em sẽ đi phá thai, đôi khi nhà nước vẫn xử lý các vi phạm theo phương diện tình cảm, không dứt khoát được.

Bà Nguyễn Thị Hà, Chủ tịch Hội LHPN huyện Đơn Dương cho biết, hiện nay các mạng xã hội như Zalo, facebook, ứng dụng hẹn hò… rất phát triển. Đây là cơ hội cho các trẻ em gái trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số tiếp cận và nắm bắt thông tin mới, áp dụng cho đời sống hàng ngày. Tuy nhiên, đó cũng là thách thức đối với các em mới bước vào tuổi dậy thì, muốn khám phá, yêu đương trên mạng… Tuổi trẻ còn nhiều bồng bột, nghe lời ngon ngọt…dễ dính cạm bẫy, ảnh hưởng đến việc học tập và tương lai của các em.

Đáng nói, theo bà Hà, có một nghịch lý, công tác tuyên truyền liên tục được thực hiện, phổ biến rộng khắp trên địa bàn, đồng bào dân tộc thiểu số đa phần đã tiếp cận những kiến thức về độ tuổi được phép kết hôn, sinh con. Nhưng những thông tin thiết thực, bổ ích đó không thấm, không ngấm được trong nhận thức của họ bằng qua các trang mạng xã hội. Thế nên, tình trạng kết hôn sớm khi đang trong độ tuổi vị thành niên lại có nguy cơ tăng cao và ngày càng khó kiểm soát.

(Còn nữa)

Có thể bạn quan tâm

Hào hùng một thời hoa lửa

Hào hùng một thời hoa lửa

“Trưa 2/4/1975, thanh niên sinh viên học sinh (TNSVHS) nội thành chiếm rạp hát Hòa Bình (Đà Lạt), treo lá cờ Mặt trận Giải phóng và băng rôn “Hoan hô Quân Giải phóng miền Nam” lên nóc rạp hát.

Mùa vàng dưới những rặng cây

Mùa vàng dưới những rặng cây

Những quả cây vàng ươm rụng xuống nằm lổn nhổn dưới rừng cây đã đến mùa thu hoạch. Từng đoàn người lụm cụm nhặt lấy phần hạt tinh túy nhất mang về cho chủ vườn, đưa vào các nhà máy, chế biến thành loại hạt giá trị cao cung ứng cho thị trường khắp thế giới.

Xanh lại chiến trường Tây Nguyên Kỳ cuối

E-magazineXanh lại chiến trường Tây Nguyên Kỳ cuối: Vươn mình trong kỷ nguyên mới

(GLO)- 50 năm sau ngày giải phóng, được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước cùng nỗ lực vươn lên của đồng bào các dân tộc Tây Nguyên, vùng đất “nóc nhà” của Đông Dương chuyển mình mạnh mẽ. Bước vào giai đoạn mới, vùng Tây Nguyên đang đứng trước vận hội mới, phát huy lợi thế vươn lên cùng đất nước.

Các dự án triển khai dang dở, kéo dài (trong ảnh là đoạn đường cụt giữa TP. Gia Nghĩa do vướng mặt bằng) làm lãng phí nguồn lực đầu tư công

E-magazineXanh lại chiến trường Tây Nguyên Kỳ 4: Gia Lai ngày ấy, bây giờ...

(GLO)- Sau ngày giải phóng năm 1975, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân các dân tộc tỉnh Gia Lai đã cùng chung sức, kiến thiết lại quê hương từ đống hoang tàn của chiến tranh. Đến nay Gia Lai đã vươn mình phát triển mạnh mẽ, từ đô thị đến nông thôn khoác lên mình màu áo khang trang. 

Chuyện đời mẹ liệt sĩ 115 tuổi

Chuyện đời mẹ liệt sĩ 115 tuổi

Năm nay, cụ Nguyễn Thị Tý ở xã Quang Tiến, huyện Sóc Sơn, Hà Nội đã sống hơn trăm năm có lẻ, mà phần “lẻ” ấy lại không hề nhỏ tẹo nào. Ở tuổi 115, cụ hiện vẫn khỏe mạnh bên các con và 23 cháu, 43 chắt và 14 chút nội, ngoại…

Xanh lại chiến trường Tây nguyên Kỳ 2

E-magazineXanh lại chiến trường Tây nguyên Kỳ 2: Buôn Ma Thuột từ hoang phế vươn lên thủ phủ Tây Nguyên

(GLO)- Nếu chiến thắng Đak Tô-Tân Cảnh ( năm 1972) xoay chuyển cục diện chiến trường Tây Nguyên thì chiến thắng Buôn Ma Thuột đánh sập “tử huyệt” của địch, mở ra Chiến dịch Hồ Chí Minh để Bắc-Nam sum họp một nhà. Từ một thị xã hoang phế, Buôn Ma Thuột ngày nay xứng đáng là thủ phủ Tây Nguyên

Gặp 'pháp sư' cuối cùng nặn hình nhân thế mạng trên đảo Lý Sơn

Gặp 'pháp sư' cuối cùng nặn hình nhân thế mạng trên đảo Lý Sơn

Từ bao đời nay, với người dân trên đảo Lý Sơn (tỉnh Quảng Ngãi), mỗi khi có người thân gặp nạn ngoài biển mà không tìm thấy xác, gia đình họ sẽ tìm đến “pháp sư” nhờ nặn một “hình nhân thế mạng” bằng đất sét, thực hiện nghi lễ chiêu hồn, nhập cốt rồi mang đi chôn như người quá cố.

50 năm - những kí ức cho ngày thống nhất đất nước

50 năm - những kí ức cho ngày thống nhất đất nước - Bài 5: Chuyện về người chiến sĩ nhiều lần cảm tử, góp công giải phóng miền Nam

Phải hẹn rất nhiều lần, tôi mới gặp được người cựu chiến binh, Đại uý Nguyễn Đức Trọng (SN 1956, quê quán xã Long Thành, huyện Yên Thành, Nghệ An, người góp công cùng đồng đội tham gia giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.