Những dấu lặng miền sơn cước- Kỳ 1: Vợ chồng trẻ con

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
Ở thôn, buôn vùng sâu, xa, dẫu cuộc sống đã phát triển, nhưng nhiều hủ tục vẫn còn bám riết lấy họ. Nhiều bé gái đang tuổi cắp sách tới trường phải gánh thiên chức làm vợ, làm mẹ. Áp lực đè lên đôi vai những cặp vợ chồng “ăn chưa no, lo chưa tới”.

Tại Đắk Lắk, không ít cặp đôi đến với nhau khi chưa đủ tuổi kết hôn. Con cái sinh ra chưa thể đăng ký khai sinh. Cuộc sống gia đình họ đảo lộn sau khi sinh con, không ít hôn nhân đổ vỡ.

“Ăn chưa no, lo chưa tới”

Ở tuổi gần 20, độ tuổi đẹp nhất của người phụ nữ thì Sùng Thị V (dân tộc Mông, xã Ea Rớt, huyện Krông Bông, tỉnh Đắk Lắk) một nách hai con. Khi gợi chuyện, V tâm sự, lấy chồng rồi về làm dâu, rẫy ít, vợ chồng V phải đi làm thuê, thiếu thốn đủ thứ. Nét khắc khổ hằn trên khuôn mặt người phụ nữ ấy. “Phải chi lúc đó mình nghe lời bố mẹ thì giờ không khổ thế này”, V thở dài.

Gió mùa khô thổi thốc từng cơn luồn qua kẽ hở ngôi nhà gỗ nằm lưng chừng đồi. Trong ngôi nhà vỏn vẹn 20m2 của vợ chồng Vừ Thị Y không có gì giá trị ngoài mấy cái nồi. Trên chiếc giường cũ kĩ chồng Y nằm một góc bấm điện thoại. Y một tay bế con gần 2 tuổi vừa nhóm lửa nấu cháo, cô cho biết: “Bé hơi mệt nên nấu cháo cho ăn”. Tôi hỏi “chồng cũng ốm à?”, Y nói: “Chồng ghen với mình”. Y kể, hôm rồi mấy chị em hàng xóm tới nhà chơi, trong khi nói chuyện Y khen anh thôn bên đẹp trai, siêng năng, lúc đó chồng Y nghe được nên giận.

Mấy ngày nay hai vợ chồng không nói chuyện với nhau. Hằng ngày, vợ chồng Y phải đi làm thuê, làm mướn để có thu nhập trang trải cuộc sống. Hai đứa con chưa được làm giấy khai sinh, chờ đến ngày vợ chồng đăng ký kết hôn mới bắt đầu khai.

Cán bộ xã tuyên truyền cho người dân về hệ lụy của việc tảo hôn

Cán bộ xã tuyên truyền cho người dân về hệ lụy của việc tảo hôn

Cùng đi bộ trên đường bê tông phẳng lỳ chạy vào các thôn của xã Cư Kbang (huyện Ea Súp), chị Lý Thị Dung, Chi hội trưởng Chi hội phụ nữ thôn 15, xã này cho biết, bây giờ đường đi thuận tiện, thương lái vào tận nơi mua mì tươi và các loại hoa màu khác, cuộc sống của bà con khấm khá hơn trước. Xã Cư Kbang có 98% là đồng bào dân tộc thiểu số di cư từ các tỉnh miền núi phía Bắc vào lập nghiệp.

Trước đây nạn tảo hôn rất nhức nhối, chủ yếu ở các thôn người dân tộc Mông di cư vào. Thôn 15 được Hội Liên hiệp Phụ nữ huyện chọn để triển khai xây dựng mô hình điểm về “Phụ nữ nói không với tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống”.

Theo chị Dung, từ khi tuyên truyền qua mô hình, người dân hiểu và nhận thức rõ, đến nay tình trạng này trên địa bàn xã đã có nhiều chuyển biến tích cực. Trong thời gian tới, sẽ tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền, vận động.

Dừng trước ngôi nhà gỗ nhỏ của chị Thào Thị Lý (SN 2000), chị Dung nói, ở đây, nhiều hộ gia đình hai, ba thế hệ sống cùng một nhà. Nhà nào rẫy ít thì con cái đi vào miền Nam làm công nhân, đa số phụ nữ ở nhà làm rẫy. Trước hiên nhà, Lý đang chơi cùng 2 đứa con, mẹ chồng đang tỉ mẩn thêu mũ cho gia đình. Mong manh trong chiếc áo cộc, Lý kể, 8 tuổi Lý nghỉ học rồi cùng bố mẹ từ Cao Bằng vào xã này.

Vào đây, Lý đi học lại nhưng vì lớn hơn các bạn cùng lớp nên cô thấy xấu hổ, học đến lớp 5 thì nghỉ. “Lúc đó bố mẹ khuyên mình đi học, nhưng mình ngại các bạn nên nghỉ ở nhà phụ làm rẫy rồi lấy chồng. Có 1 trai 1 gái rồi, vợ chồng mình thống nhất dừng sinh và lo làm ăn, nuôi con ăn học. Ở đây, các cặp vợ chồng trẻ 5 giờ sáng dậy đi cắt cỏ cho trâu bò, 7 giờ về ăn sáng rồi đi rẫy đến chiều tối mới về. Sau ngày dài lao động cực nhọc về nhà, ăn xong là ngủ”, Lý nói.

Lời ru buồn đến bao giờ

Những đứa trẻ xã Cư Kbang

Những đứa trẻ xã Cư Kbang

Mới 16 tuổi, Lý Thị D (xã Hoà Phong, huyện Krông Bông) vừa lấy chồng được mấy tháng. Mọi thứ với D còn rất bỡ ngỡ, chưa hiểu rõ về sức khỏe sinh sản, đã sắp gánh trên vai trách nhiệm làm mẹ. Theo lời D, gia đình đông anh em, kinh tế khó khăn nên cô phải nghỉ học sớm phụ giúp bố mẹ.

“Sau một thời gian ngắn quen biết và yêu đương, em mang thai nên được gia đình chồng đón về ở chung. Cuộc sống vợ chồng phụ thuộc vào bố mẹ chồng. Gia đình chồng cùng gia cảnh như nhà em, điều kiện kinh tế rất khó khăn. Không biết đến khi sinh con lấy gì nuôi, em thấy tương lai mờ mịt quá”, D ngậm ngùi.

Phó Chủ tịch UBND xã Hòa Phong Thái Thanh Sơn cho biết, để giảm thiểu tình trạng tảo hôn, hằng năm địa phương đều phối hợp với Phòng Dân tộc huyện trực tiếp xuống các thôn, buôn tuyên truyền, vận động người dân. Có nhiều cặp vợ chồng ra UBND xã vừa đăng ký kết hôn, vừa làm thủ tục đăng ký khai sinh cho 2–3 con, thậm chí có trường hợp đăng ký khai sinh cho 5 con cùng lúc. Xã vận động, hỗ trợ người dân tích cực phát triển kinh tế, cải thiện đời sống, tạo sự chuyển biến trong nhận thức, nâng cao chất lượng dân số trên địa bàn.

Đồng bào Mông di cư từ phía Bắc vào sinh sống và lập nghiệp ở xã Hòa Phong từ những năm 1998, sống tập trung ở thôn Ea Khiêm và thôn Noh Prông, với 555 hộ và hơn 3.000 khẩu. Người dân nơi đây vẫn còn quan niệm con lấy vợ, lấy chồng sớm để gia đình có thêm người làm nương rẫy.

Chỉ mới 19 tuổi nhưng Đào Thị Ch (thôn Noh Prông) đã làm mẹ của hai đứa trẻ. “Lấy nhau sớm vất vả lắm nhưng lỡ rồi chỉ biết động viên, cùng nhau cố gắng chăm lo cho con cái. Con lớn của em đã đủ tuổi đến trường nhưng vẫn chưa được đi học vì đến nay vợ chồng em chưa làm được thủ tục đăng ký kết hôn, hai con vẫn chưa có giấy khai sinh”, Ch tâm sự.

Vì hoàn cảnh gia đình khó khăn, học đến lớp 5 thì Ch nghỉ học, ở nhà làm nương rẫy cho bố mẹ. Năm 16 tuổi, Ch lấy chồng và về sống chung với gia đình chồng đến bây giờ. Mọi thứ dựa hoàn toàn vào bố mẹ chồng nên cuộc sống vợ chồng cô tằn tiện từng chút.

(Còn nữa)

Có thể bạn quan tâm

Ông Ksor Yung có lối sống trách nhiệm, gần gũi nên được mọi người quý mến. Ảnh: R’Ô Hok

Ksor Yung: Từ lối rẽ sai lầm đến con đường sáng

(GLO)- Từ một người từng lầm lỡ, ông Ksor Yung (SN 1967, ở xã Ia Rbol, tỉnh Gia Lai) đã nỗ lực vươn lên trở thành người có uy tín trong cộng đồng. Ông tích cực tham gia vận động, cảm hóa những người sa ngã, góp phần giữ gìn an ninh trật tự và củng cố khối đại đoàn kết dân tộc.

Thôn Lao Đu giữa bát ngát núi rừng Trường Sơn

Lao Đu đã hết lao đao

Nằm bên đường Hồ Chí Minh huyền thoại, cuộc sống của hơn 150 hộ dân thôn Lao Đu, xã Khâm Đức, TP Đà Nẵng nay đã đổi thay, ngôi làng trở thành điểm du lịch cộng đồng giữa bát ngát núi rừng. 

Bền bỉ gieo yêu thương nơi vùng đất khó

Bền bỉ gieo yêu thương nơi vùng đất khó

(GLO)- Giữa bao thiếu thốn của vùng đất Pờ Tó, có một người thầy lặng lẽ, bền bỉ gieo yêu thương cho học trò nghèo. Thầy không chỉ dạy chữ mà còn khởi xướng nhiều mô hình sẻ chia đầy ý nghĩa như: “Tủ bánh mì 0 đồng”, “Mái ấm cho em”, “Trao sinh kế cho học trò nghèo”.

Trung tá Cao Tấn Vân (thứ 2 từ phải sang)-Phó Đội trưởng Phòng An ninh đối ngoại (Công an tỉnh Gia Lai) chụp ảnh cùng đồng đội. Ảnh: NVCC

Cống hiến thầm lặng vì sứ mệnh cao cả

(GLO)- Hành trình "gieo hạt" hòa bình bắt đầu từ những con người bình dị. Những cống hiến thầm lặng của họ vì sứ mệnh cao cả, góp phần tích cực đưa hình ảnh đất nước và con người Việt Nam yêu chuộng hòa bình đến bạn bè quốc tế.

Giới trẻ hào hứng tham gia các khóa học làm đèn lồng Trung thu thủ công

Hồi sinh Trung thu xưa

Giữa phố phường rực rỡ ánh đèn led, đèn ông sao và mặt nạ giấy bồi bất ngờ “tái xuất”, gợi lại ký ức những mùa trăng rằm xưa. Sự trở về của Trung thu truyền thống đã manh nha trong những năm gần đây, được nhiều người trẻ hào hứng đón nhận.

'Phu sâm' ở núi Ngọc Linh

'Phu sâm' ở núi Ngọc Linh

Nhiều doanh nghiệp và người dân lên ngọn núi Ngọc Linh hùng vĩ ở TP.Đà Nẵng thuê môi trường rừng để trồng sâm, mở ra một nghề mới để đồng bào Xê Đăng bản địa mưu sinh suốt nhiều năm qua: 'phu sâm', tức nghề cõng hàng thuê.

Thầy giáo làng đam mê sưu tầm đồ xưa cũ

Thầy giáo làng đam mê sưu tầm đồ xưa cũ

(GLO)- Không chỉ bền bỉ gieo con chữ cho học trò nghèo, thầy Võ Trí Hoàn-Hiệu trưởng Trường Tiểu học và THCS Quang Trung (xã Ia Tul, tỉnh Gia Lai) còn là người đam mê sưu tầm đồ xưa cũ. Với thầy, mỗi món đồ là bài học sống động về lịch sử dân tộc mà thầy muốn kể cho học trò.

Tự hào 2 xã Anh hùng Ia Dơk, Kon Chiêng

Tự hào 2 xã Anh hùng Ia Dơk, Kon Chiêng

(GLO)- Trong kháng chiến chống Mỹ, xã Ia Dơk (tỉnh Gia Lai) là căn cứ cách mạng quan trọng, đồng thời cũng là nơi hứng chịu nhiều đau thương, mất mát. Những cánh đồng từng bị bom cày xới, những mái nhà bình yên hóa tro tàn, bao số phận người dân vô tội bị giặc sát hại.

Thủ lĩnh giữ rừng Hà Ra

Thủ lĩnh giữ rừng Hà Ra

(GLO)- Gần 40 năm gắn bó với rừng, ông Nguyễn Văn Chín-Giám đốc Ban Quản lý rừng phòng hộ Hà Ra (xã Hra, tỉnh Gia Lai) được biết đến như vị “thủ lĩnh giữ rừng” đặc biệt: từ việc biến lâm tặc thành người giữ rừng đến phủ xanh vùng đất cằn cỗi nơi “cổng trời” Mang Yang.

Dặm dài Trường Lũy

Dặm dài Trường Lũy

(GLO)- Trường Lũy là một phức hợp bao gồm: lũy-bảo (đồn)-đường, hình thành từ thời chúa Nguyễn, xây dựng quy mô dưới triều Nguyễn; đi qua địa phận 3 tỉnh trước đây: Quảng Nam, Quảng Ngãi và Bình Định.

Tuyến 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên, những ngày về đích: Cứ điểm dưới chân Hoàng Liên Sơn

Tuyến 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên, những ngày về đích: Cứ điểm dưới chân Hoàng Liên Sơn

Trạm biến áp 500kV Lào Cai đang gấp rút hoàn thiện để trở thành điểm khởi đầu của tuyến đường dây 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên. Đây là mắt xích chiến lược trong hành trình đưa nguồn điện dồi dào, đặc biệt là thủy điện ở Tây Bắc, vượt núi băng rừng về xuôi để hòa vào lưới điện quốc gia.

Viết giữa mùa măng rừng

Viết giữa mùa măng rừng

(GLO)- Vào tháng 7 đến tháng 11 hằng năm, khi những cơn mưa đầu mùa bắt đầu trút xuống, cũng là lúc người dân vùng cao nguyên Gia Lai lội suối, băng rừng để hái măng - thứ sản vật được người Jrai, Bana gọi là “lộc rừng”.

Xã tỷ phú nơi biên viễn

Xã tỷ phú nơi biên viễn

Trong hai năm 2024-2025, thủ phủ Tây Nguyên trúng đậm cà phê. Chỉ tính riêng huyện Đắk Mil (tỉnh Đắk Nông cũ), các lão nông đã sắm 1.000 ô tô trong năm 2024. Xã Bờ Y (huyện Ngọc Hồi, tỉnh Kon Tum cũ, nay thuộc tỉnh Quảng Ngãi giáp Lào và Campuchia) cũng chung niềm vui ấy...

Những đoản khúc Huế

Những đoản khúc Huế

Hôm ấy, trên xe khi đi qua đoạn đường gần Khách sạn Morin và Trung tâm Nghệ thuật Điềm Phùng Thị ở Huế, nhìn hàng cây rất đẹp, tôi nói với người lái xe: “Nếu thấy cây long não, em chỉ cho anh nhé”. 

Tầm nhìn của người Rục

Tầm nhìn của người Rục

Tầm nhìn (view) đắt giá nhất của người Rục ở bản Ka Ai, xã Dân Hóa, bản Mò O Ồ Ồ, xã Thượng Hóa (Quảng Bình, nay là tỉnh Quảng Trị), đó là ngôi nhà có mặt tiền bao quát đồng lúa.

null