Bởi theo đúng quy trình, việc sửa đổi một cách toàn diện để thay thế luật Thuế thu nhập cá nhân hiện hành sẽ được Quốc hội thông qua vào tháng 5.2026. Nghĩa là người nộp thuế sẽ phải gánh mức giảm trừ gia cảnh (GTGC) lạc hậu thêm khoảng 2 năm nữa. Cũng cần phải nhắc thêm là họ đã chịu sự lạc hậu này liên tục mấy năm nay chứ không phải đến giờ ngưỡng thuế mới trở nên lỗi thời. Còn lỗi thời, lạc hậu như thế nào, hãy thử nhìn lại những bất cập đã được các đại biểu Quốc hội, chuyên gia kinh tế cũng như người nộp thuế lên tiếng nhiều lần để thấy rõ hơn.
Đầu tiên là mức GTGC với người phụ thuộc là 4,4 triệu đồng/tháng/người... Một khoản tiền mà tính cách nào cũng không đủ nuôi một đứa trẻ ăn học ở thành phố hay cha hoặc mẹ già với chi phí y tế còn lớn hơn cả chi phí thiết yếu. Đáng nói, trong khi quy định mức GTGC cho người phụ thuộc là 4,4 triệu đồng/người (đã bị coi là lạc hậu) thì luật Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) còn có quy định tréo ngoe là người có thu nhập 1 triệu đồng/tháng thì không được tính là người phụ thuộc. Nghĩa là người phụ thuộc được nuôi bằng 4,4 triệu đồng/tháng còn người có thu nhập 1 triệu đồng lại không được tính là người phụ thuộc... hay nói đơn giản là buộc phải sống với thu nhập 1 triệu đồng/tháng. Hay thuế TNCN với bất động sản, chứng khoán... thì cứ tự động có giao dịch là trừ luôn 2% với bất động sản và 0,1% với chứng khoán, không cần biết lời hay lỗ. Thuế vô tình nên người đóng thuế tìm mọi cách để né, chẳng hạn như khai thấp giá trị sang nhượng bất động sản. Từ đó đẩy người dân vào rủi ro trốn thuế...
Đó chỉ là một vài ví dụ trực diện nhất về sự lạc hậu của luật Thuế TNCN hiện hành. Còn thuế TNCN với người nộp thuế, thuế với tiểu thương, thuế với thu nhập vãng lai... đều thụt lùi so với diễn biến thực tế cuộc sống. Không chỉ thiệt thòi cho người nộp thuế, ngưỡng thuế lạc hậu còn ảnh hưởng đến cả người lao động muốn thuê, mua nhà ở xã hội bởi theo quy định, điều kiện để được mua nhà ở xã hội là không đóng thuế TNCN... Tất cả những bất cập này đều đã được phân tích cụ thể, khoa học, có so sánh với mức lương cơ bản, với mặt bằng giá cả, với sự gia tăng như vũ bão của giá hàng hóa thiết yếu trong mấy năm vừa qua, nhất là sau đại dịch Covid-19. Đó là chưa kể đến bức tranh kinh tế khó khăn kéo dài mấy năm liên tiếp khiến nhiều gia đình phải gánh thêm người thất nghiệp, người bán thất nghiệp, người bệnh...
Sẽ tự động hoàn thuế thu nhập cá nhân từ năm 2025
Chậm hoàn thuế thu nhập cá nhân là có lỗi với người dân
Đặt sự lạc hậu của luật Thuế TNCN hiện hành trong bối cảnh đó mới thấy hết sự sốt ruột của người làm công ăn lương, đối tượng chiếm 70% trong cơ cấu thuế. Đặt sự im lặng "bền bỉ" của luật Thuế TNCN bên cạnh sự sẻ chia của thuế VAT, thuế TNDN, thuế môi trường với xăng... ở nhiều thời điểm mới thấy hết sự thiệt thòi của người đóng thuế.
Chỉ còn khoảng 1 tháng nữa là kết thúc năm tài chính 2024, khó khăn vẫn còn, sức mua vẫn yếu, Chính phủ đang kêu gọi ngân hàng giảm lãi vay, các tỉnh, thành đang ra sức khuyến mãi, kích cầu. Trong bối cảnh đó, sửa đổi toàn diện và sớm nhất có thể luật Thuế TNCN để chia sẻ với người nộp thuế, để động viên người làm công ăn lương, để đồng hành với họ vượt qua giai đoạn khó khăn, bước vào kỷ nguyên mới chính là lúc này, chứ không phải chờ thêm 2 năm nữa.
Theo Nguyên Minh (TNO)
