Sáng 17-11, các thành viên đoàn ĐBQH tỉnh Gia Lai thảo luận tại tổ về dự thảo Nghị quyết quy định cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện Nghị quyết số 71-NQ/TW về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo; dự thảo Nghị quyết quy định các cơ chế, chính sách để thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 72-NQ/TW về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân; và dự thảo Luật Dự trữ quốc gia (sửa đổi).
Thay đổi quan niệm “chuột chạy cùng sào mới vào sư phạm”
Tại phiên thảo luận, đại biểu (ĐB) Lê Kim Toàn nhấn mạnh: Giáo dục và đào tạo luôn được Đảng, Nhà nước xác định là quốc sách hàng đầu, thể hiện qua nhiều nghị quyết chuyên đề và chính sách đặc thù được ban hành qua các giai đoạn phát triển.
ĐB Lê Kim Toàn bày tỏ sự đồng tình với dự thảo Nghị quyết về cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện Nghị quyết số 71-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo. Tuy nhiên, theo đại biểu, cần có những chính sách cụ thể, đột phá hơn để tạo chuyển biến thực chất, nhất là trong khâu đào tạo nhân lực.
“Muốn có trò giỏi thì phải có thầy giỏi, muốn có thầy giỏi thì đầu vào “máy cái”-tức các trường sư phạm phải thật sự chất lượng”-ĐB Toàn phân tích.
Đại biểu đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo cùng các cơ quan liên quan cần khảo sát, đánh giá mức độ chênh lệch trong phổ điểm đầu vào của các ngành sư phạm so với các lĩnh vực khác để có giải pháp tăng sức hút đối với nghề giáo.
Đồng thời, sắp xếp, xây dựng lại hệ thống các trường sư phạm và khoa sư phạm trở thành trọng điểm trong hệ thống giáo dục đại học; có chính sách ưu đãi đặc biệt cho sinh viên sư phạm như miễn học phí, bố trí ký túc xá, cấp học bổng...; tăng cường đào tạo theo địa chỉ, theo đơn đặt hàng của địa phương.
ĐB Lê Kim Toàn cũng nêu vấn đề: Sau khi đào tạo, liệu có thể phân công và điều động giáo viên trong hệ thống giáo dục công lập theo nhu cầu phát triển và cơ cấu dân số của từng địa phương hay không.
Về chính sách đãi ngộ, thay vì chỉ quy định phụ cấp 70% với giáo viên, 30% với nhân viên và 100% với giáo viên vùng sâu, vùng xa, đại biểu đề xuất nên tính trực tiếp vào lương để người lao động được hưởng đầy đủ quyền lợi bảo hiểm xã hội.
“Ngân sách trung ương, ngân sách địa phương cùng kết hợp để tăng tính hấp dẫn cho ngành sư phạm, để đảo ngược cái câu mọi người hay nói: “Nhất y nhì dược, tạm được bách khoa, chuột chạy cùng sào mới vào sư phạm”-ĐB Lê Kim Toàn nói.
Đánh giá cao quy định miễn học phí, miễn sách giáo khoa cho học sinh phổ thông, ĐB Lê Kim Toàn đề nghị xem xét mở rộng các hình thức ưu đãi đầu tư cho giáo dục và y tế, như miễn tiền thuê đất, ưu đãi thuế, ưu đãi vay vốn lãi suất thấp, thời hạn dài và có cơ chế hỗ trợ của Nhà nước để khuyến khích đầu tư vào hai lĩnh vực này.
“Đầu tư cho trường học và bệnh viện càng nhiều càng tốt, không bao giờ thừa”-đại biểu nhấn mạnh.
Cân nhắc để bảo đảm công bằng trong giáo dục
Tham gia thảo luận về dự thảo Nghị quyết quy định cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện Nghị quyết số 71-NQ/TW về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, Phó Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Lý Tiết Hạnh cho rằng, đã là cơ chế, chính sách đặc thù và vượt trội thì phải xác định có trọng tâm, trọng điểm, trúng đích, không dàn trải, không trùng với những nội dung đã được quy định trong các pháp luật liên quan.
Ví dụ, trong Luật Giáo dục đại học và các luật chuyên ngành đã phân công rõ trách nhiệm của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo trên một số lĩnh vực, kể cả nội dung liên quan công tác tổ chức nhân sự; do đó không cần đưa vào Nghị quyết này nữa.
Liên quan đến phát triển nguồn nhân lực ngành giáo dục, ĐB Lý Tiết Hạnh nêu thực tế nhiều trường đại học (công lập và cả ngoài công lập) thu hút được nhiều nhân lực rất giỏi về làm giảng viên. ĐB Hạnh đề xuất cần có cơ chế để đào tạo được những người thầy giỏi về mặt sư phạm từ những chuyên gia, nhà khoa học này.
Đối với quy định cho phép các địa phương “có điều kiện” thực hiện miễn phí sách giáo khoa từ năm học tới, ĐB Đinh Ngọc Quý đề nghị cần cân nhắc kỹ để bảo đảm công bằng trong giáo dục, đặc biệt giữa vùng thuận lợi và khu vực khó khăn, miền núi, vùng sâu, vùng xa. Nếu coi đây là chính sách ưu tiên hay đặc thù, trước hết nên tập trung hỗ trợ những địa bàn còn nhiều khó khăn.
Về chính sách ưu đãi đầu tư trong giáo dục, dự thảo Nghị quyết trao quyền cho cấp tỉnh, chủ yếu là ưu đãi về đất đai. ĐB Quý cho rằng nội dung này nên được tích hợp vào dự thảo Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách tháo gỡ vướng mắc trong thi hành Luật Đất đai, cũng được Quốc hội xem xét thông qua trong Kỳ họp này, để bảo đảm tính thống nhất và đồng bộ trong thực thi.
Ở khía cạnh khác, vấn đề tuyển dụng giáo viên đã được quy định trong Luật Nhà giáo và giao Bộ Giáo dục và Đào tạo hướng dẫn, nhưng quá trình triển khai cho thấy có vướng mắc.
Lần này, dự thảo Nghị quyết đề xuất trao quyền cho Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo trong việc tuyển dụng, điều động và luân chuyển giáo viên thuộc hệ thống giáo dục mầm non và phổ thông. Theo ĐB Quý, cần tiếp tục thảo luận, đặc biệt từ phía các ĐBQH địa phương, để đánh giá kỹ tính phù hợp và khả thi của cơ chế này trong thực tiễn.
Tham gia góp ý vào dự thảo Luật Dự trữ quốc gia (sửa đổi), ĐB Lê Hoàng Anh nêu một số vấn đề để ban soạn thảo nghiên cứu, hoàn chỉnh.
Về khái niệm, phạm vi điều chỉnh và mối quan hệ với các luật khác, dự thảo Luật đã đưa các khái niệm về dự trữ quốc gia, hàng dự trữ quốc gia, hàng dự trữ chiến lược và mở rộng mục tiêu dự trữ từ ứng phó khẩn cấp sang dự trữ chiến lược để bảo đảm tự chủ chiến lược và điều tiết thị trường. Tuy nhiên, khi rà soát lại, ĐB Lê Hoàng Anh thấy rằng ranh giới giữa dự trữ quốc gia (tức là dự trữ thông thường theo Luật hiện hành) và dự trữ chiến lược chưa được phân định rõ.
Bên cạnh đó, nội dung dự thảo Luật liên quan nhiều đến các luật khác, như Luật Phòng thủ dân sự, Luật Tình trạng khẩn cấp (Quốc hội đang thảo luận), Luật Giá, Luật Địa chất và Khoáng sản và các luật chuyên ngành khác. “Ở đây, nếu dự thảo Luật không phân định rõ ràng thì khi điều hành sẽ song trùng, thậm chí là xung đột thẩm quyền”-ĐB Hoàng Anh phân tích.
Đại biểu đề nghị chỉnh lý theo hướng phân tầng rõ các loại dự trữ, gồm có dự trữ để ứng phó với thiên tai khẩn cấp, thảm họa; dự trữ chiến lược quốc gia và dự trữ để điều tiết thị trường.
Đồng thời, bổ sung một điều khoản riêng để quy định về việc áp dụng ưu tiên các nội dung từ dự thảo Luật này với các luật chuyên ngành khác. Và khẳng định Luật Dự trữ quốc gia chỉ điều chỉnh dự trữ vật chất, không điều chỉnh các công cụ tài chính và dự trữ chuyên ngành khác, như quỹ ngoại hối, quỹ gen, phôi, tế bào...