Tiềm năng rộng mở
Phát biểu khai mạc hội thảo, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT Nguyễn Văn Hoan cho biết: Tín chỉ carbon là giấy phép để các cơ sở sản xuất kinh doanh phát thải khí CO2. Chủ rừng có thể quy đổi diện tích rừng đang quản lý, bảo vệ ra lượng hấp thụ khí CO2, ra tín chỉ carbon và có thể bán tín chỉ này tại thị trường carbon qua cơ chế giảm phát thải khí nhà kính. Tín chỉ carbon hiện được xem là mặt hàng mới được tạo ra khi thực hiện các hoạt động cắt giảm phát thải hoặc hấp thụ khí nhà kính.
Những năm gần đây, với sự hỗ trợ của các đối tác quốc tế, ngành Lâm nghiệp đang chuẩn bị triển khai một số dự án trao đổi tín chỉ carbon rừng nhằm huy động nguồn tài chính bổ sung để đầu tư trực tiếp cho công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng. Đặc biệt, năm 2020, Việt Nam và Quỹ Đối tác carbon trong lâm nghiệp (FCPF) đã ký thỏa thuận chi trả 51,5 triệu USD giảm phát thải khí nhà kính vùng Bắc Trung Bộ, phạm vi áp dụng trên địa bàn các tỉnh: Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên-Huế giai đoạn 2018-2024.
 |
Quang cảnh Hội thảo “Bảo tồn và phục hồi rừng tại Gia Lai góp phần thúc đẩy kinh doanh tín chỉ carbon rừng tại Việt Nam”. Ảnh: Minh Nguyễn |
Gần đây, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 107/2022/NĐ-CP để triển khai thỏa thuận này, đồng thời ban hành kế hoạch chia sẻ lợi ích cho các đối tượng hưởng lợi. Đây là tín hiệu đáng mừng, đánh dấu mốc đầu tiên về chuyển nhượng carbon rừng thành công ở Việt Nam. Chính phủ đang tiếp tục hoàn thiện thể chế, khung pháp lý để thúc đẩy việc xây dựng, hình thành thị trường carbon tại Việt Nam, nhất là thị trường carbon tự nguyện, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp, nhà đầu tư trong và ngoài nước quan tâm tới lĩnh vực thương mại tín chỉ carbon rừng.
Nhận thấy tiềm năng rộng mở về nguồn tài nguyên rừng có thể đáp ứng cho thị trường carbon trong tương lai, tỉnh Gia Lai mong muốn thiết lập Đề án kinh doanh tín chỉ carbon rừng để qua đó thu hút các nguồn lực đầu tư cho công tác quản lý, bảo vệ, phát triển rừng tại địa phương, góp phần nâng cao đời sống, sinh kế người dân sống phụ thuộc vào rừng và giữ rừng ngày một tốt hơn.
Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT nhấn mạnh: “Hội thảo lần này được xem là tiền đề, nguồn cung cấp thông tin đầu vào để Sở chuẩn bị cơ sở pháp lý và thực tiễn cho việc thiết lập Đề án thí điểm kinh doanh tín chỉ carbon rừng tỉnh Gia Lai với các tiêu chí: xây dựng các nhiệm vụ bảo tồn, phục hồi những diện tích rừng đã mất nhằm tăng trữ lượng carbon rừng trên địa bàn tỉnh; thu hút mối quan tâm của các doanh nghiệp đến việc phục hồi rừng và kinh doanh tín chỉ carbon rừng; đề xuất thí điểm mô hình kinh doanh tín chỉ carbon rừng với sự tham gia của doanh nghiệp”.
Cần cơ chế và khung pháp lý cụ thể
Theo Tiến sĩ Đỗ Hữu Lương-Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty cổ phần B.A.T SMARTFOREST (TP. Pleiku): Với 723 ngàn ha rừng, trữ lượng carbon rừng của Gia Lai rất cao, đạt trên 150 tấn/ha, ước tổng cộng đạt đến 50 triệu tấn. Nếu thỏa thuận tốt với giá tương đương khoảng 5-10 USD/tấn thì sẽ có được nguồn thu 25-50 triệu USD hoặc cao hơn. Tuy nhiên, vấn đề quan trọng hiện nay là cơ chế thực hiện như thế nào và bắt đầu từ đâu; khung pháp lý cụ thể ra sao… Đây là những câu hỏi cần được đưa ra giải quyết.
Tiến sĩ Lương đề xuất, với thị trường tiềm năng thì cần xác định carbon rừng là tài sản vô hình, đem lại nguồn thu rất lớn. Do đó, tỉnh cần xây dựng chương trình hành động cụ thể, trong đó, giao Sở Nông nghiệp và PTNT làm đầu mối phối hợp với các sở, ngành liên quan thành lập tổ công tác xây dựng báo cáo tín chỉ carbon. Cần đưa tín chỉ carbon trở thành hàng hóa thật sự được công nhận về mặt tiêu chuẩn quốc tế thì mới tiến hành xúc tiến giao dịch, khi đó sẽ mang lại nguồn thu lớn.
“Khó khăn hiện nay là nguồn vốn xây dựng báo cáo đánh giá tiềm năng, trữ lượng tín chỉ carbon làm cơ sở ban đầu đưa ra thị trường. Chúng tôi đề nghị tỉnh có chủ trương xã hội hóa việc thực hiện báo cáo này. Điều này đồng nghĩa là phải có cơ chế phân bổ lợi ích cho các doanh nghiệp tham gia”-Tiến sĩ Lương nêu ý kiến.
 |
Tiến sĩ Đỗ Hữu Lương-Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần B.A.T SMARTFOREST (TP. Pleiku) khẳng định tiềm năng, trữ lượng carbon rừng của Gia Lai là rất lớn sẽ mang lại nhiều nguồn thu cho tỉnh. Ảnh: Minh Nguyễn |
Trong khi đó, theo Phó Giáo sư-Tiến sĩ Nguyễn Danh-Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh: Thế giới đã thực hiện việc kinh doanh tín chỉ carbon. Do đó, việc tỉnh triển khai là phù hợp, góp phần tăng nguồn thu lớn cho địa phương.
“Muốn làm được việc này thì phải có thể chế, bán cho ai, ai bán, quyền lợi của việc mua bán như thế nào cần được Nhà nước quy định. Chúng ta có nên làm thí điểm không vì một số tỉnh đã nghiên cứu điểm hay là chờ Chính phủ ban hành cơ chế rồi thực hiện? Theo tôi, tỉnh nên làm thí điểm, bởi khi Chính phủ ban hành chính sách thì trên cơ sở này chúng ta có thể đẩy nhanh hơn trên phạm vi tỉnh”-ông Danh kiến nghị.
Phát biểu chỉ đạo tại hội thảo, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Dương Mah Tiệp nhấn mạnh: Tổng diện tích có rừng của tỉnh hiện lớn nhất khu vực Tây Nguyên, đứng thứ 5 trên toàn quốc với nguồn tài nguyên đa dạng sinh học giàu có. Như vậy, tỉnh có tiềm năng lớn huy động các nguồn tài chính qua mua bán, chuyển nhượng cho các doanh nghiệp nước ngoài tín chỉ carbon rừng thông qua các hoạt động giảm phát thải khí nhà kính. Nguồn tài chính này sẽ góp phần trực tiếp cho bảo vệ và phát triển rừng bền vững, nâng cao đời sống của người làm nghề rừng, tháo gỡ khó khăn cho các ban quản lý rừng, các chủ rừng và giảm đầu tư từ ngân sách nhà nước cho lâm nghiệp.
“Thông qua hội thảo, tỉnh mong nhận được sự hỗ trợ về mặt kỹ thuật cũng như các ý kiến tham gia góp ý, chia sẻ từ các đại biểu, tổ chức nghiên cứu, doanh nghiệp để giúp địa phương tiếp cận, xây dựng Đề án thí điểm kinh doanh tín chỉ carbon rừng tỉnh Gia Lai. Tôi đề nghị Sở Nông nghiệp và PTNT tiếp thu tất cả ý kiến góp ý từ các đại biểu, nhất là các địa phương đang triển khai thí điểm; tranh thủ sự giúp đỡ về mặt chuyên môn nghiệp vụ của các cơ quan Trung ương để xây dựng, hoàn thiện Đề án, trình cơ quan có thẩm quyền phê duyệt làm cơ sở triển khai thực hiện”-Phó Chủ tịch UBND tỉnh nhấn mạnh.
