100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam: 'Bài học vàng' của nhà báo Nguyễn Ái Quốc

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

Bức thư tiếng Nga do nhà báo Nguyễn Ái Quốc đăng trên Tạp chí Người Cộng sản gần 100 năm trước là tư liệu quý về phong cách làm báo chuyên nghiệp, khoa học, đầy trách nhiệm của một nhà báo cách mạng.

buc-thu-2.jpg
Anh Nguyễn Quốc Hùng, chị Sveta Glazunova trao đổi với phóng viên về bức thư của Bác. Ảnh: TTXVN phát

Trong kho tư liệu quý của nhà Việt Nam học, nhà ngoại giao, nhà báo, nhà nghiên cứu và tác giả nhiều bài viết về Hồ Chí Minh Evgheni Glazunov lúc sinh thời có một bức thư đặc biệt do chính nhà báo Nguyễn Ái Quốc viết bằng tiếng Nga.

Ông Glazunov đã trao lại bản sao bức thư này cho dịch giả Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch Liên hiệp các tổ chức người Việt Nam tại Liên bang Nga, với lời nhắn: "Cháu nên cho nhiều người biết về bức thư này của Hồ Chí Minh, để thấy Bác đã quan tâm và tìm hiểu về Liên Xô như thế nào."

Bức thư mà ông Glazunov nhắc đến có tên là “Bức thư gửi đồng chí X,” viết ngày 25/2/1930, ký tên Nguyễn Ái Quốc và được đăng lần đầu tiên bằng tiếng Nga trên Tạp chí Người Cộng sản số ra tháng 5/1980.

Bức thư được đăng tải lần đầu tiên bằng tiếng Nga trên tạp chí "Người Cộng sản" tháng 5/1980 cùng bản dịch của Nguyễn Quốc Hùng. (Ảnh: Tâm Hằng/TTXVN)
Bức thư được đăng tải lần đầu tiên bằng tiếng Nga trên tạp chí "Người Cộng sản" tháng 5/1980 cùng bản dịch của Nguyễn Quốc Hùng. (Ảnh: Tâm Hằng/TTXVN)

Trong thư, Bác viết: “Các đồng chí thân mến, Người Việt Nam, nhất là những người lao động, muốn biết về nước Nga nhiều nhất. Nhưng các sách báo cách mạng đều bị pháp luật hà khắc của đế quốc Pháp nghiêm cấm. Hơn nữa, công nhân và nông dân Việt Nam phần lớn không biết chữ. Còn những người học ít không biết thứ tiếng nào khác ngoài tiếng Việt Nam. Nhiệm vụ của chúng tôi - là phải lý giải với họ về Tổ quốc đó của giai cấp vô sản là như thế nào. Để làm việc này tôi có ý định viết một quyển sách, tất nhiên là bằng tiếng Việt, dưới hình thức 'Những kỷ niệm du ký.' Tôi mong rằng nó sẽ sinh động, hấp dẫn, dễ đọc và có nhiều mẩu chuyện” (Bản dịch của Nguyễn Quốc Hùng).

Bức thư còn kèm theo đề cương chi tiết về nội dung cần tìm hiểu về Liên Xô: tình hình trước cách mạng, trong cách mạng và hiện nay. Bác quan tâm đến mọi phương diện của đất nước Xôviết, từ tổ chức chính phủ, cuộc sống người dân, các vấn đề xã hội, hoạt động kinh tế, chính sách... Trong đó, Bác nhấn mạnh đến số liệu cần để so sánh.

Theo ông Nguyễn Quốc Hùng, bức thư không chỉ thể hiện mối quan tâm sâu sắc của Bác đối với Liên Xô, mà còn là tư liệu quý về phong cách làm báo chuyên nghiệp, khoa học, đầy trách nhiệm của một nhà báo cách mạng.

Nhà báo Nguyễn Ái Quốc luôn chú trọng thu thập tư liệu, nghiên cứu, phân tích kỹ lưỡng và lựa chọn hình thức thể hiện phù hợp với đối tượng độc giả.

Từ ý tưởng trong bức thư, Bác đã sáng tác cuốn sách nổi tiếng “Nhật ký chìm tàu,” kể về ba người công nhân đến từ ba châu lục: Pôn (châu Âu), Zo (châu Phi) và Dâu (Việt Nam).

Sau khi sống sót trong một vụ đắm tàu, họ trôi dạt vào một hòn đảo và được cứu đưa về Liên Xô. Tại đây, họ được đón tiếp nồng hậu, được tham quan, học tập, nghỉ ngơi và cảm nhận tinh thần quốc tế của một xã hội công bằng và bác ái. Sau đó, cả ba trở về quê hương, mang theo ký ức đẹp về đất nước Xôviết.

Dịch giả Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch Liên hiệp các tổ chức người Việt Nam tại Liên bang Nga, với những trang tạp chí "Người Cộng sản". (Ảnh: Tâm Hằng/TTXVN)
Dịch giả Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch Liên hiệp các tổ chức người Việt Nam tại Liên bang Nga, với những trang tạp chí "Người Cộng sản". (Ảnh: Tâm Hằng/TTXVN)

“Nhật ký chìm tàu” đã nói về đất nước Xôviết một cách dung dị, nhưng lại vô cùng cuốn hút và dễ hiểu với đông đảo độc giả Việt Nam thời kỳ đó - những người vừa mới biết đọc, biết viết.

Tạp chí Người Cộng sản nhận định cuốn sách tuy viết giản dị nhưng cuốn hút và dễ hiểu với đông đảo độc giả Việt Nam thời kỳ đó - những người vừa mới biết đọc, biết viết, “trở thành một cuốn sách được yêu thích tại Việt Nam, tạo cảm hứng cho người dân Việt Nam trong cuộc chiến đấu vì giải phóng dân tộc và xã hội, kêu gọi tiến bước theo con đường của Cách mạng Tháng 10, con đường của Lenin vĩ đại” (lời tựa của Tạp chí Người Cộng sản).

Bác đã chọn được cách đưa thông tin phù hợp nhất với đối tượng độc giả, hình thức tuyên truyền dễ nhớ, dễ lan toả. Bác đã tập hợp được thông tin đa dạng và chân thực, chọn được cách thức thể hiện thông tin phù hợp và hấp dẫn, chính vì thế thông tin đạt hiệu quả cao.

Chị Sveta (tên tiếng Việt là Hằng), con gái ông Evgheni Glazunov, hiện là giảng viên, dịch giả tiếng Việt tại Nga, cho biết cha mình luôn coi những tài liệu liên quan đến Hồ Chí Minh là kỷ vật vô giá, được gìn giữ cẩn thận trong thư viện riêng.

Chị Sveta Glazunova và kỷ vật của cha, ông Evgheni Glazunov, người được gọi là "người Nga với trái tim Việt". (Ảnh: Tâm Hằng/TTXVN)
Chị Sveta Glazunova và kỷ vật của cha, ông Evgheni Glazunov, người được gọi là "người Nga với trái tim Việt". (Ảnh: Tâm Hằng/TTXVN)

Với chị, những tư liệu cũ, những bài báo cũ của cha là nguồn thông tin hữu ích để hiểu về lịch sử đất nước Việt Nam.

Sinh thời, Người viết bằng nhiều thứ tiếng: Việt, Anh, Pháp, Nga, Hán… Do đó, từ góc nhìn chuyên môn, chị Sveta cho rằng qua văn phong, ngữ pháp rất có thể “Bức thư gửi đồng chí X” do chính Bác viết bằng tiếng Nga chứ không phải bản dịch từ tiếng Việt.

Văn phong gọn gàng, ngữ pháp chuẩn xác, cách diễn đạt đi thẳng vào vấn đề - cho thấy khả năng ngôn ngữ và tư duy sắc bén của Người.

Chị Sveta cũng ấn tượng khi Bác đề cập đến cả vấn đề in ấn, phát hành sách - thể hiện tầm nhìn chiến lược và sự thấu hiểu sâu sắc trong công tác truyền thông, báo chí.

Bức thư đã được viết gần 100 năm trước song chưa hề mất đi bài học thực tiễn đối với bao thế hệ nhà báo Việt Nam ngày nay.

Tính tôn trọng thực tế, sự tìm tòi và sáng tạo, xác định đối tượng của thông tin, tìm ra cách thức đưa thông tin phù hợp song phải hấp dẫn, và trên hết là trách nhiệm trước ngòi bút, tình yêu thương đồng bào và sứ mệnh vì lợi ích của nhân dân là những điều mà nhà báo Nguyễn Ái Quốc đã trọn đời căn dặn:

“Mỗi khi viết một bài báo, thì tự đặt câu hỏi: Viết cho ai xem? Viết để làm gì? Viết thế nào cho phổ thông dễ hiểu, ngắn gọn dễ đọc? Khi viết xong, thì nhờ anh em xem và sửa giùm” (Bài nói chuyện tại Đại hội lần thứ ba của Hội Nhà báo Việt Nam, ngày 8/9/1962).

Theo Tâm Hằng (TTXVN/Vietnam+)

Có thể bạn quan tâm

"Núi trên đất bằng"

"Núi trên đất bằng"

(GLO)- Tiến sĩ Hà Thanh Vân đã nhận xét Tiểu thuyết "Núi trên đất bằng" của Võ Đình Duy là một tác phẩm văn chương đầu tay ra mắt năm 2025, đánh dấu bước chuyển đầy bất ngờ từ một kiến trúc sư trẻ sống ở Gia Lai sang hành trình kiến tạo thế giới văn chương.

NHÀ THƠ ĐÀO AN DUYÊN: Thiết tha giữ lại những xanh tươi cuộc đời

Nhà thơ Đào An Duyên: Thiết tha giữ lại những xanh tươi cuộc đời

(GLO)- Với nhà thơ Đào An Duyên, đọc và viết chính là hành trình nuôi chữ. Trong hành trình ấy, chị chọn một lối đi riêng, chắt chiu xúc cảm, gửi tiếng lòng vào từng con chữ với niềm mong giữ lại những xanh tươi cuộc đời, từ đó góp thêm một giọng thơ giàu hương sắc cho văn chương Gia Lai.

BẢO TỒN CÁC KỊCH BẢN TIÊU BIỂU CỦA HÁT BỘI BÌNH ĐỊNH: Nên tìm hướng đi mới, phù hợp thực tế

Bảo tồn các kịch bản tiêu biểu của hát bội Bình Định: Nên tìm hướng đi mới, phù hợp thực tế

(GLO)- Hát bội Bình Định là một di sản văn hóa đặc sắc với nhiều vở tuồng kinh điển như: Sơn Hậu, Tam nữ đồ vương, Ngũ hổ Bình Tây, Hồ Nguyệt Cô hóa cáo (còn có tên khác là Chém cáo, Cổ miếu vãn ca) của Nguyễn Diêu, Trầm hương các, Diễn võ đình và Cổ thành… của Đào Tấn.

Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

(GLO)- Nếu như Tây Bắc có “tứ đại danh đèo”: Mã Pí Lèng, Ô Quy Hồ, Pha Đin, Khau Phạ thì vùng duyên hải miền Trung lên đại ngàn Tây Nguyên cũng có “ngũ danh đèo”: An Khê, Phượng Hoàng, Khánh Lê, Ngoạn Mục, Violak.

default

Địa phận Phủ Hoài Nhơn được xác lập năm Hồng Đức thứ 2 (1471), là miền “viễn châu” khá rộng; sau hơn 550 năm, vùng đất rộng lớn lúc ban đầu được phân chia thành nhiều tỉnh thuộc Nam Trung bộ và Bắc Tây Nguyên. 
Pleiku, miền nhớ...

Pleiku, miền nhớ...

(GLO)- Nếu tính từ dấu mốc ký Nghị định Toàn quyền Đông Dương thành lập đại lý hành chính Pleiku thuộc tỉnh Kon Tum ngày 24-5-1925, Pleiku với ý nghĩa một địa danh cả về cách đọc và cách viết đã ra đời và tồn tại đến ngày nay đã được 100 năm.

Ðại ngàn nối liền những niềm vui

Ðại ngàn nối liền những niềm vui

Trong ngôi nhà sàn dưới chân núi ở làng K8, xã Vĩnh Sơn (huyện Vĩnh Thạnh), Nghệ nhân nhân dân Ðinh Chương nở nụ cười sảng khoái, hồ hởi nói: “Bà con trong làng đang trông chờ ngày 1.7.2025, để không chỉ núi liền núi, sông liền sông mà đồng bào Bana ở hai tỉnh trước đây sẽ về chung mái nhà tỉnh Gia Lai mới”.
Tổng Bí thư Tô Lâm dự khai mạc Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp”

Tổng Bí thư Tô Lâm dự khai mạc Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp”

Nhân dịp kỷ niệm 110 năm ngày sinh Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh (1.7.1915 – 1.7.2025), sáng 29.6, tại Hà Nội, Văn phòng Trung ương Đảng tổ chức Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp” nhằm tri ân những cống hiến to lớn của đồng chí Nguyễn Văn Linh đối với Đảng, đất nước và nhân dân. Tổng Bí thư Tô Lâm dự và cắt băng khai mạc Triển lãm.
Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Triển khai trong thời gian chưa tròn 1 năm, Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025 đã thu hút nhiều người yêu văn chương trong và ngoài tỉnh tham gia. Tác phẩm được gửi về không chỉ thể hiện sự đầu tư công phu về nội dung và hình thức, mà còn góp phần lan tỏa hình ảnh vùng đất Bình Ðịnh giàu bản sắc văn hóa, chiều sâu lịch sử.
Núi lửa Chư Đang Ya (huyện Chư Păh) đã đi vào thơ của tác giả Nguyễn Thanh Mừng. Ảnh: Phạm Quý

Cao nguyên trong thơ Nguyễn Thanh Mừng

(GLO)- Tên tuổi nhà thơ Nguyễn Thanh Mừng gắn liền với các tập thơ “Rượu đắng”, “Ngàn xưa”, .... Viết không nhiều nhưng thơ ông lại có mặt trong hầu hết các tuyển tập danh tiếng thơ Việt Nam hiện đại. Mấy năm gần đây, ông dành tình thương mến với Tây Nguyên và viết nhiều về vùng đất này.

Nơi chắp cánh đam mê âm nhạc

Nơi chắp cánh đam mê âm nhạc

(GLO)- Với đặc thù làm việc trong sự cô đơn, tĩnh lặng, nhiều kỹ thuật viên (KTV) có kinh nghiệm tại một số phòng thu trên địa bàn TP. Pleiku (tỉnh Gia Lai) đang âm thầm đứng sau những bản thu chất lượng của các ca sĩ chuyên và không chuyên, chắp cánh cho đam mê âm nhạc.

null