Văn nghệ quần chúng ở Gia Lai những năm đầu sau giải phóng

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Khi chứng kiến phong trào văn hóa-văn nghệ, đặc biệt là dân vũ phát triển rộng khắp từ thành thị đến nông thôn, thu hút đông đảo chị em phụ nữ tham gia, tôi lại nhớ về phong trào văn nghệ quần chúng ở Gia Lai những năm đầu sau giải phóng.

Ngày ấy, cơ sở vật chất, kỹ thuật trong lĩnh vực văn hóa-nghệ thuật của tỉnh Gia Lai-Kon Tum hầu như không có gì. Rất ít gia đình có các phương tiện nghe nhìn như radio, ti vi. Đã thế, việc tiếp sóng Đài Tiếng nói Việt Nam gặp nhiều khó khăn, sóng của Đài Truyền hình Sài Gòn và Đài Truyền hình Quy Nhơn cũng chưa phủ đến Gia Lai-Kon Tum.

Tiết mục khai từ "Rừng hát" của đội tuyên truyền lưu động tỉnh Gia Lai. Ảnh: Hoàng Ngọc

Tiết mục khai từ "Rừng hát" của đội tuyên truyền lưu động tỉnh Gia Lai. Ảnh: Hoàng Ngọc

Vì vậy, văn nghệ quần chúng không chỉ là nhu cầu được tự trình diễn, được xem nghệ thuật của nhiều người, mà còn là kênh quan trọng trong việc chuyển tải các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến người dân, mang lại giá trị tinh thần cho cán bộ và quần chúng nhân dân toàn tỉnh.

Năm 1976, theo thống kê, toàn tỉnh có 187 tổ, đội văn nghệ nghiệp dư với 394 diễn viên trong các cơ quan, trường học, bệnh viện, xí nghiệp, công-nông-lâm trường; 73 đội văn nghệ với 1.605 diễn viên ở các xã, phường và khu định canh; 286 tổ với 2.435 người tham gia ở các khối phố, thôn, làng.

Chỉ riêng năm này, lực lượng văn nghệ quần chúng đã tổ chức 984 đêm diễn, thu hút hơn 2 triệu lượt người xem. Phần lớn là những tiết mục tự biên tự diễn, với đầy đủ các loại hình như: ca múa nhạc, cồng chiêng, tuồng, cải lương, xiếc, kịch ngắn… bước đầu tạo được phong trào trong quần chúng nhân dân, nhất là ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, khu định canh, vùng kinh tế mới, nông-lâm trường, công trường.

Ban ngày bận đi học, đi làm, việc luyện tập văn nghệ chủ yếu diễn ra vào buổi tối. Bất kể mùa khô hay mùa mưa, cứ gần đến các ngày kỷ niệm thì tiếng í ới rủ nhau đi tập văn nghệ, cùng những bó đuốc soi đường lại xôn xao cả một vùng quê.

Những đội văn nghệ có hoạt động nổi bật trong giai đoạn này có thể kể đến như: xã Ia Ka, B13, B14 (huyện Chư Păh); Ya Ma, Tú An, Sró (huyện An Khê); Ngọc Tu (huyện Đak Tô); Ia Pếch, Ia Phìn (huyện Chư Prông); Đăk Môn (huyện Đăk Glei).

Đến nay, nhiều người còn nhớ các đội văn nghệ nòng cốt, có vai trò không thua kém nhiều so với các đoàn nghệ thuật chuyên nghiệp ở giai đoạn này như: Ngân hàng, Ty Thương nghiệp, Ty Thủy lợi, Nông trường Bàu Cạn, Nông trường Biển Hồ... Các địa phương có phong trào văn nghệ quần chúng mạnh là huyện An Khê, Kon Plông, thị xã Kon Tum.

Để thúc đẩy phong trào cho văn nghệ quần chúng và tạo sân chơi cho các diễn viên không chuyên, hàng năm, tỉnh đều tổ chức hội diễn văn nghệ quần chúng ở cả 3 cấp. Hội diễn văn nghệ nghiệp dư công nhân viên chức lần thứ nhất do Ty Văn hóa-Thông tin phối hợp với Liên hiệp Công đoàn tỉnh tổ chức vào tháng 3-1978 đã để lại ấn tượng tốt đẹp với cả một thế hệ.

Tham gia liên hoan có 15 đơn vị, trên 400 diễn viên, 200 tiết mục. Trong số này, có 50% tiết mục tự biên tự diễn. Vì vậy, ở mỗi địa phương, đơn vị cũng xuất hiện những người viết kịch bản không chuyên, biên đạo múa không chuyên... nổi tiếng ngay tại địa bàn. Đây là hoạt động để chuẩn bị cho Nhạc hội toàn tỉnh lần thứ nhất được tổ chức vào tháng 3-1979.

Năm 1982, nhân dịp chào mừng thành công Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ V (họp từ ngày 27 đến 31-3-1982), tỉnh đã tổ chức Liên hoan ca múa nhạc dân gian toàn tỉnh lần thứ nhất, diễn ra trong 3 ngày (từ 26 đến 28-7). Có lẽ đây là cuộc biểu dương lực lượng văn nghệ quần chúng người dân tộc thiểu số, với sự tham gia của 348 nghệ nhân ở 11 huyện, thị xã. Chiếm một nửa trong tổng số người tham gia hoạt động trình diễn nằm ở độ tuổi từ 50 trở lên.

Bên cạnh đó, cũng có những diễn viên nghiệp dư mới chỉ 14, 15 tuổi. Lúc chúng tôi về công tác tại Ty Văn hóa-Thông tin, còn được nghe những câu chuyện ấn tượng như: cụ Brin (95 tuổi, ở xã Mang Đut), cụ Nang (98 tuổi, ở xã Mang Cành, huyện Kon Plông)… cùng đội của mình phải đi bộ 2-3 ngày đường, từ làng đến huyện, để được đưa lên tỉnh tham gia liên hoan.

Cũng từ liên hoan này, nhiều tư liệu quý đã được ghi chép, bổ sung vào kho tàng văn hóa dân gian được tích cực nghiên cứu, sưu tầm ở những giai đoạn sau này.

10 năm sau giải phóng, có 7 cuộc hội diễn văn nghệ quần chúng đã được tỉnh tổ chức. Điều đó chứng tỏ hoạt động văn hóa và nghệ thuật quần chúng của tỉnh trong giai đoạn này phát triển mạnh. Những hoạt động này đã góp phần xóa “xã trắng” về hoạt động văn nghệ, đưa mức hưởng thụ văn nghệ quần chúng ở vùng nông thôn của tỉnh là 2 lần/năm và vùng thị xã, thị trấn là 3,5 lần/năm.

Có thể bạn quan tâm

Thơ Phạm Đức Long: Di vật đời người

Thơ Phạm Đức Long: Di vật đời người

(GLO)- Bài thơ "Di vật đời người" của Phạm Đức Long là khúc tưởng niệm thấm đẫm cảm xúc về những người lính đã hi sinh trong chiến tranh. Họ ngã xuống giữa rừng xanh, để lại những di vật bình dị mà thiêng liêng, là biểu tượng bất tử của một thời tuổi trẻ quên mình vì Tổ quốc...

Tháng năm nhớ Người

Tháng năm nhớ Người

(GLO)- Bài thơ “Tháng năm nhớ Người” của Lenguyen khắc họa hình ảnh Bác Hồ qua ký ức làng quê, tình mẹ, giọt lệ, hương sen và ánh nắng Nam Đàn,... như lời tri ân sâu lắng dành cho vị Cha già kính yêu của dân tộc suốt đời vì dân, vì nước.

Âm sắc Tây Nguyên trên quê Bác

Âm sắc Tây Nguyên trên quê Bác

(GLO)- Từ ngày 16 đến 20-5, gần 40 ca sĩ, diễn viên, nghệ nhân Gia Lai đã tham gia 2 sự kiện vô cùng ý nghĩa tại tỉnh Nghệ An. Đó là hội diễn nghệ thuật quần chúng “Tiếng hát Làng Sen” và triển lãm “Hồ Chí Minh đẹp nhất tên Người” năm 2025.

Thơ Đào An Duyên: Mây biên giới

Thơ Đào An Duyên: Mây biên giới

(GLO)- “Mây biên giới” của tác giả Đào An Duyên là bài thơ giàu cảm xúc về vẻ đẹp thanh bình nơi biên cương Tổ quốc. Tác giả khắc họa hình ảnh cột mốc trong nắng dịu, mây trời không lằn ranh, rừng khộp lặng im... như một bản hòa ca của thiên nhiên và lịch sử...

Thơ Nguyễn Thanh Mừng: Gia Lai một hai ba

Thơ Nguyễn Thanh Mừng: Gia Lai một hai ba

(GLO)- "Gia Lai một hai ba" của Nguyễn Thanh Mừng dẫn người đọc qua những nẻo đường dốc đèo, qua tiếng thác reo và chiêng cồng, để gặp lại khí phách người xưa. Mỗi hình ảnh, mỗi nhịp thơ là một lát cắt vừa hoang sơ, vừa tự hào về bản sắc không thể phai mờ của đại ngàn Tây Nguyên.

Thơ Lê Thành Văn: Nghe con đọc thơ về Tổ quốc

Thơ Lê Thành Văn: Nghe con đọc thơ về Tổ quốc

(GLO)- Trong bài thơ "Nghe con đọc thơ về Tổ quốc", tác giả Lê Thành Văn để mạch cảm xúc tuôn chảy tự nhiên: từ sự rưng rưng khi nhớ về chiến tranh đến niềm tin lặng lẽ gửi gắm vào thế hệ mai sau. Bài thơ như một nhịp cầu nối liền quá khứ đau thương và hiện tại bình yên.

Người nặng lòng với dân ca Tày

Người nặng lòng với dân ca Tày

(GLO)-Hơn 30 năm kể từ ngày rời quê hương Cao Bằng vào Gia Lai lập nghiệp, ông Mã Văn Chức (SN 1961, tổ 3, thị trấn Phú Thiện) vẫn nặng lòng với văn hóa dân tộc Tày. Hơn 100 bài hát đã được ông sáng tác theo làn điệu dân ca Tày với mong muốn “giữ lửa” cho âm nhạc dân gian.

Thơ Lữ Hồng: Những gương mặt hoa cài

Thơ Lữ Hồng: Những gương mặt hoa cài

(GLO)- Bằng hình ảnh thiên nhiên giàu biểu cảm, bài thơ "Những gương mặt hoa cài" của Lữ Hồng gợi nên vẻ đẹp bình yên ẩn sâu trong nhịp sống phố thị. Lời thơ không chỉ là hoài niệm, mà còn là nơi gửi gắm tình yêu, ký ức và những giấc mơ không lời giữa tháng năm xoay vần.

Thơ Sơn Trần: Phía Trường Sơn

Thơ Sơn Trần: Phía Trường Sơn

(GLO)- Bài thơ "Phía Trường Sơn" của Sơn Trần là khúc trầm sâu lắng về nỗi nhớ và sự hy sinh lặng thầm phía hậu phương. Tháng Tư về trên biên cương đầy cỏ xanh và chiều sương phủ trắng, nỗi nhớ hòa quyện cùng đất trời, tạo nên một bản tình ca sâu lắng dành cho cha-người lính năm xưa.