Văn học Tây Nguyên trong tiến trình xây dựng đất nước

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Giữa những ngày TP. Buôn Ma Thuột (tỉnh Đak Lak) dày đặc các hoạt động của Ngày Sách Việt Nam, Hội Nhà văn Việt Nam góp thêm một sự kiện. Đó là hội nghị triển khai công tác văn học năm 2023 khu vực Tây Nguyên và tọa đàm “Văn học Tây Nguyên trong tiến trình xây dựng đất nước”.

Theo thống kê, hiện có gần 30 nhà văn là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam đang sống và hoạt động ở 5 tỉnh Tây Nguyên. Tuy thế, số trẻ, số đang còn khả năng sáng tác không nhiều. Đấy là thực trạng, mà nhà văn, nếu không còn sáng tác thì tức là anh tự từ bỏ vai trò và trách nhiệm của mình. Nhà văn chuyên nghiệp là phải viết, viết đều, viết liên tục và chất lượng, có sự lan tỏa trong đời sống. Những cuộc hội nghị, tọa đàm, hội thảo, gặp gỡ... là yếu tố tích cực để tạo cú hích, chất xúc tác để nhà văn có hưng phấn, có đà và có sự kích thích để viết.

Ngày 24-7-2022, Hội Văn học Nghệ thuật Đak Lak phối hợp với Hội Văn học Nghệ thuật 2 tỉnh Đak Nông, Gia Lai tổ chức tọa đàm “Văn học dân tộc thiểu số Tây Nguyên-những hướng đi” . Ảnh: Báo Đak Lak

Ngày 24-7-2022, Hội Văn học Nghệ thuật Đak Lak phối hợp với Hội Văn học Nghệ thuật 2 tỉnh Đak Nông, Gia Lai tổ chức tọa đàm “Văn học dân tộc thiểu số Tây Nguyên-những hướng đi” . Ảnh: Báo Đak Lak

Hội nghị thì nhanh, chỉ các nhà văn hội viên dự, tọa đàm thì lâu và có thêm các văn nghệ sĩ là hội viên Hội Văn học Nghệ thuật Đak Lak, nhóm nhà văn trẻ TP. Hồ Chí Minh được mời lên giao lưu với độc giả Buôn Ma Thuột. Những vấn đề muôn thuở và cả những cụ thể vùng miền được đặt ra. Ví dụ vĩ mô như “Văn chương đồng hành thế nào với đời sống, với cuộc đời”. Nhà văn rời tháp ngà bình yên để lao vào đời sống đầy sóng gió, đầy những xao động này. Rồi tâm thế nhà văn trước thời đại, trước số phận dân tộc mình, thế nào là tự do sáng tác, là hội nhập... Còn vấn đề cụ thể, vi mô như cách hành xử của các nhà văn với Tây Nguyên, với vốn văn hóa truyền thống đồ sộ này; viết về nó như thế nào, lặn sâu vào nó hay đứng ngoài miêu tả lớt phớt; sống cùng nó hay đứng nhìn.

Theo nhà thơ Nguyễn Quang Thiều-Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, số phận văn học Tây Nguyên do các nhà văn đang sống ở Tây Nguyên quyết định. Rất khó để người nơi khác đến để có thể viết hay về nó nếu không sống tận cùng với vùng đất này, hiểu tới tận cùng và tôn trọng tới tận cùng. Nó không chỉ là di sản văn hóa dân gian, mà sẽ là di sản mới, nền văn học mới thông qua các thế hệ nhà văn.

Nhà thơ Trần Đăng Khoa-Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam nêu ví dụ, nhiều tác phẩm lớn trên thế giới do các nhà văn người dân tộc thiểu số viết, như C.T. Aitmatov, R.Gamzatov... Họ thuộc các dân tộc nhỏ nhưng tầm văn hóa của họ rất lớn. Ở trong nước thì Y Phương, Lò Ngân Sủn chẳng hạn. Vì vậy, theo ông, các nhà văn Tây Nguyên đang sống trên kho vàng, vấn đề là khai thác nó như thế nào để xứng và khỏi lãng phí kho vàng ấy.

Nhà thơ Phạm Đức Long-một người xứ Nghệ sống ở Gia Lai gần nửa thế kỷ thì cho rằng: “Các nhà văn, các cây bút không cần phải nóng ruột, cứ yêu mảnh đất nơi mình sinh sống sẽ sinh ra được tác phẩm ưng ý”. Anh Phạm Đức Long là một trong những người kết nối được văn hóa Nghệ vào văn hóa Tây Nguyên thông qua số phận các nhân vật trong tác phẩm của mình.

Nói về chất lượng của các nhà văn là hội viên hội nhà văn khu vực Tây Nguyên, nếu như nhà thơ Tạ Văn Sỹ (Kon Tum) đề nghị cần “ưu tiên” thì nhà văn Niê Thanh Mai (Đak Lak) lại phản đối. Theo nhà văn nữ người Ê Đê này thì cần chú trọng chất lượng tác phẩm của họ, bởi nhà văn sống bằng tác phẩm chứ không bằng cái danh và bạn đọc họ cũng đọc nhà văn thông qua tác phẩm chứ không phải cái danh hội viên. Hạ thấp tiêu chuẩn để kết nạp vừa coi thường người được kết nạp vừa coi nhẹ yếu tố tác phẩm.

Việc đầu tư hỗ trợ nhà văn sáng tác và xuất bản cũng có sự trao đổi kỹ. Có nhà văn đề nghị tăng cường đầu tư, tài trợ cho các nhà văn Tây Nguyên, nhưng số khác (có người viết bài này) cho rằng, nhà văn không nên và không cần trông chờ vào tài trợ, mà cứ viết cho hay, bạn đọc sẽ là người “tài trợ” lớn nhất, là họ mua sách của mình. Nhà văn cũng không nên cô lập với thế giới mạng, mà cần tận dụng lợi thế của nó để quảng bá tác phẩm.

Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều còn khẳng định, nếu in báo, bài thơ được ngàn người đọc là cao, nhưng đăng Facebook có tới hàng chục ngàn bạn đọc tùy lượng người theo dõi Facebook của nhà văn ấy, tức uy tín của chính nhà văn ấy. Hiện nay, nhiều nhà văn, có cả người viết bài này, in sách và bán qua mạng, đa phần là... không lỗ. Vả nữa, cũng không nên gọi là “tài trợ” cho nhà văn, mà nên là đặt hàng, Nhà nước đặt hàng. Nó thể hiện sự bình đẳng trong lao động chữ nghĩa như mọi lao động khác. Tất nhiên, nhà văn, mỗi người phải tự chịu trách nhiệm với chữ của mình, với tác phẩm của mình, bằng trách nhiệm nhà văn cao nhất.

Bên lề hội nghị thì thấy trong số gần 30 hội viên Hội Nhà văn Việt Nam đang sinh sống ở Tây Nguyên, số... cao tuổi hơi nhiều. Vì thế, có những nhà văn hội viên đang sống tại Buôn Ma Thuột nhưng cũng không thể dự.

Có thể bạn quan tâm

Thơ Lê Vi Thủy: Biên cương mùa gió

Thơ Lê Vi Thủy: Biên cương mùa gió

(GLO)- Giữa những cơn gió xào xạc của núi rừng Tây Nguyên bỏng rát, bài thơ “Biên cương mùa gió” của Lê Vi Thủy như thổi vào lòng người nỗi xúc động lặng thầm. Từ ánh mắt trẻ thơ đến no ấm buôn làng và những giọt mồ hôi người lính, tất cả hòa quyện trong khát vọng yên bình nơi địa đầu Tổ quốc.

Tổ quốc trong tim

Thơ Lenguyen: Tổ quốc trong tim

(GLO)- Bài thơ “Tổ quốc trong tim” của tác giả Lenguyen là lời tri ân sâu sắc với cha ông đã hy sinh vì độc lập dân tộc. Từ Cửu Long đến Trường Sơn, từ Điện Biên đến Sài Gòn, một Việt Nam bất khuất vươn lên giữa máu và hoa, rạng ngời sắc cờ Tổ quốc.

Thơ Đào An Duyên: Lòng quê

Thơ Đào An Duyên: Lòng quê

(GLO)- Trong nhịp sống hiện đại hối hả, bài thơ "Lòng quê" của tác giả Đào An Duyên là tiếng vọng thầm lặng mà day dứt. Người xa quê, dù ở đâu chăng nữa vẫn mang trong tim nỗi nhớ cội nguồn. Qua hình ảnh nước xuôi nước ngược, bài thơ gợi về sự gắn bó thiêng liêng giữa con người và quê hương.

Người nặng lòng với dân ca Tày

Người nặng lòng với dân ca Tày

(GLO)-Hơn 30 năm kể từ ngày rời quê hương Cao Bằng vào Gia Lai lập nghiệp, ông Mã Văn Chức (SN 1961, tổ 3, thị trấn Phú Thiện) vẫn nặng lòng với văn hóa dân tộc Tày. Hơn 100 bài hát đã được ông sáng tác theo làn điệu dân ca Tày với mong muốn “giữ lửa” cho âm nhạc dân gian.

Thơ Lữ Hồng: Những gương mặt hoa cài

Thơ Lữ Hồng: Những gương mặt hoa cài

(GLO)- Bằng hình ảnh thiên nhiên giàu biểu cảm, bài thơ "Những gương mặt hoa cài" của Lữ Hồng gợi nên vẻ đẹp bình yên ẩn sâu trong nhịp sống phố thị. Lời thơ không chỉ là hoài niệm, mà còn là nơi gửi gắm tình yêu, ký ức và những giấc mơ không lời giữa tháng năm xoay vần.

Thơ Sơn Trần: Phía Trường Sơn

Thơ Sơn Trần: Phía Trường Sơn

(GLO)- Bài thơ "Phía Trường Sơn" của Sơn Trần là khúc trầm sâu lắng về nỗi nhớ và sự hy sinh lặng thầm phía hậu phương. Tháng Tư về trên biên cương đầy cỏ xanh và chiều sương phủ trắng, nỗi nhớ hòa quyện cùng đất trời, tạo nên một bản tình ca sâu lắng dành cho cha-người lính năm xưa.

Khẳng định sức sống bất tận của văn học nghệ thuật trong đời sống tinh thần Nhân dân

Khẳng định sức sống bất tận của văn học nghệ thuật trong đời sống tinh thần Nhân dân

(GLO)- Đó là phát biểu của Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Châu Ngọc Tuấn tại hội nghị tổng kết 50 năm nền văn học nghệ thuật tỉnh Gia Lai sau ngày thống nhất đất nước (30/4/1975-30/4/2025) diễn ra vào sáng 23-4 tại Hội trường 2-9 (TP. Pleiku).

Nơi “Ngọn lửa cao nguyên” rực sáng

Nơi “Ngọn lửa cao nguyên” rực sáng

(GLO)- Trong kho tàng âm nhạc Việt Nam có nhiều ca khúc không chỉ đơn thuần là tác phẩm nghệ thuật mà còn là biểu tượng của một vùng quê. Nơi ấy, tình yêu và nỗi nhớ không thể phai mờ. “Ngọn lửa cao nguyên” của nhạc sĩ Trần Tiến chính là một trong những ca khúc như thế.

“Lặng lẽ trưởng thành” cùng sách

“Lặng lẽ trưởng thành” cùng sách

(GLO)- “Dáng vẻ của một người yên lặng đọc sách khá giống với những gì tôi cảm thấy khi nghĩ về một người đang trưởng thành trong lặng lẽ”-đó là cảm nhận của chị Trần Thị Kim Phùng Thủy-Trưởng ban Điều hành dự án “Văn hóa đọc Gia Lai” về giá trị sâu bền mà sách mang lại.

Thơ Lenguyen: Mùa qua phố

Thơ Lenguyen: Mùa qua phố

(GLO)- Bài thơ "Mùa qua phố" của tác giả Lenguyen là một bức tranh dịu dàng, gợi cảm xúc, đưa người đọc bước vào không gian phố núi Pleiku trong thời khắc chuyển mùa. Với giọng điệu lãng mạn và sâu lắng, bài thơ khơi gợi vẻ đẹp bình dị nhưng đầy chất thơ của phố núi...

Con đường tất yếu

Con đường tất yếu

Vài năm trở lại đây, các sản phẩm văn hóa - nghệ thuật Việt đã được khai thác với tinh thần mới: vừa trân trọng truyền thống, vừa dấn thân khai phá cái mới.