Văn học Tây Nguyên trong tiến trình xây dựng đất nước

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Giữa những ngày TP. Buôn Ma Thuột (tỉnh Đak Lak) dày đặc các hoạt động của Ngày Sách Việt Nam, Hội Nhà văn Việt Nam góp thêm một sự kiện. Đó là hội nghị triển khai công tác văn học năm 2023 khu vực Tây Nguyên và tọa đàm “Văn học Tây Nguyên trong tiến trình xây dựng đất nước”.

Theo thống kê, hiện có gần 30 nhà văn là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam đang sống và hoạt động ở 5 tỉnh Tây Nguyên. Tuy thế, số trẻ, số đang còn khả năng sáng tác không nhiều. Đấy là thực trạng, mà nhà văn, nếu không còn sáng tác thì tức là anh tự từ bỏ vai trò và trách nhiệm của mình. Nhà văn chuyên nghiệp là phải viết, viết đều, viết liên tục và chất lượng, có sự lan tỏa trong đời sống. Những cuộc hội nghị, tọa đàm, hội thảo, gặp gỡ... là yếu tố tích cực để tạo cú hích, chất xúc tác để nhà văn có hưng phấn, có đà và có sự kích thích để viết.

Ngày 24-7-2022, Hội Văn học Nghệ thuật Đak Lak phối hợp với Hội Văn học Nghệ thuật 2 tỉnh Đak Nông, Gia Lai tổ chức tọa đàm “Văn học dân tộc thiểu số Tây Nguyên-những hướng đi” . Ảnh: Báo Đak Lak

Ngày 24-7-2022, Hội Văn học Nghệ thuật Đak Lak phối hợp với Hội Văn học Nghệ thuật 2 tỉnh Đak Nông, Gia Lai tổ chức tọa đàm “Văn học dân tộc thiểu số Tây Nguyên-những hướng đi” . Ảnh: Báo Đak Lak

Hội nghị thì nhanh, chỉ các nhà văn hội viên dự, tọa đàm thì lâu và có thêm các văn nghệ sĩ là hội viên Hội Văn học Nghệ thuật Đak Lak, nhóm nhà văn trẻ TP. Hồ Chí Minh được mời lên giao lưu với độc giả Buôn Ma Thuột. Những vấn đề muôn thuở và cả những cụ thể vùng miền được đặt ra. Ví dụ vĩ mô như “Văn chương đồng hành thế nào với đời sống, với cuộc đời”. Nhà văn rời tháp ngà bình yên để lao vào đời sống đầy sóng gió, đầy những xao động này. Rồi tâm thế nhà văn trước thời đại, trước số phận dân tộc mình, thế nào là tự do sáng tác, là hội nhập... Còn vấn đề cụ thể, vi mô như cách hành xử của các nhà văn với Tây Nguyên, với vốn văn hóa truyền thống đồ sộ này; viết về nó như thế nào, lặn sâu vào nó hay đứng ngoài miêu tả lớt phớt; sống cùng nó hay đứng nhìn.

Theo nhà thơ Nguyễn Quang Thiều-Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, số phận văn học Tây Nguyên do các nhà văn đang sống ở Tây Nguyên quyết định. Rất khó để người nơi khác đến để có thể viết hay về nó nếu không sống tận cùng với vùng đất này, hiểu tới tận cùng và tôn trọng tới tận cùng. Nó không chỉ là di sản văn hóa dân gian, mà sẽ là di sản mới, nền văn học mới thông qua các thế hệ nhà văn.

Nhà thơ Trần Đăng Khoa-Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam nêu ví dụ, nhiều tác phẩm lớn trên thế giới do các nhà văn người dân tộc thiểu số viết, như C.T. Aitmatov, R.Gamzatov... Họ thuộc các dân tộc nhỏ nhưng tầm văn hóa của họ rất lớn. Ở trong nước thì Y Phương, Lò Ngân Sủn chẳng hạn. Vì vậy, theo ông, các nhà văn Tây Nguyên đang sống trên kho vàng, vấn đề là khai thác nó như thế nào để xứng và khỏi lãng phí kho vàng ấy.

Nhà thơ Phạm Đức Long-một người xứ Nghệ sống ở Gia Lai gần nửa thế kỷ thì cho rằng: “Các nhà văn, các cây bút không cần phải nóng ruột, cứ yêu mảnh đất nơi mình sinh sống sẽ sinh ra được tác phẩm ưng ý”. Anh Phạm Đức Long là một trong những người kết nối được văn hóa Nghệ vào văn hóa Tây Nguyên thông qua số phận các nhân vật trong tác phẩm của mình.

Nói về chất lượng của các nhà văn là hội viên hội nhà văn khu vực Tây Nguyên, nếu như nhà thơ Tạ Văn Sỹ (Kon Tum) đề nghị cần “ưu tiên” thì nhà văn Niê Thanh Mai (Đak Lak) lại phản đối. Theo nhà văn nữ người Ê Đê này thì cần chú trọng chất lượng tác phẩm của họ, bởi nhà văn sống bằng tác phẩm chứ không bằng cái danh và bạn đọc họ cũng đọc nhà văn thông qua tác phẩm chứ không phải cái danh hội viên. Hạ thấp tiêu chuẩn để kết nạp vừa coi thường người được kết nạp vừa coi nhẹ yếu tố tác phẩm.

Việc đầu tư hỗ trợ nhà văn sáng tác và xuất bản cũng có sự trao đổi kỹ. Có nhà văn đề nghị tăng cường đầu tư, tài trợ cho các nhà văn Tây Nguyên, nhưng số khác (có người viết bài này) cho rằng, nhà văn không nên và không cần trông chờ vào tài trợ, mà cứ viết cho hay, bạn đọc sẽ là người “tài trợ” lớn nhất, là họ mua sách của mình. Nhà văn cũng không nên cô lập với thế giới mạng, mà cần tận dụng lợi thế của nó để quảng bá tác phẩm.

Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều còn khẳng định, nếu in báo, bài thơ được ngàn người đọc là cao, nhưng đăng Facebook có tới hàng chục ngàn bạn đọc tùy lượng người theo dõi Facebook của nhà văn ấy, tức uy tín của chính nhà văn ấy. Hiện nay, nhiều nhà văn, có cả người viết bài này, in sách và bán qua mạng, đa phần là... không lỗ. Vả nữa, cũng không nên gọi là “tài trợ” cho nhà văn, mà nên là đặt hàng, Nhà nước đặt hàng. Nó thể hiện sự bình đẳng trong lao động chữ nghĩa như mọi lao động khác. Tất nhiên, nhà văn, mỗi người phải tự chịu trách nhiệm với chữ của mình, với tác phẩm của mình, bằng trách nhiệm nhà văn cao nhất.

Bên lề hội nghị thì thấy trong số gần 30 hội viên Hội Nhà văn Việt Nam đang sinh sống ở Tây Nguyên, số... cao tuổi hơi nhiều. Vì thế, có những nhà văn hội viên đang sống tại Buôn Ma Thuột nhưng cũng không thể dự.

Có thể bạn quan tâm

Chạm vào thế giới trẻ thơ...

Chạm vào thế giới trẻ thơ...

(GLO)- Từ ống kính nhiếp ảnh, nét cọ hội họa, câu chữ văn chương đến giai điệu âm nhạc, nhiều nghệ sĩ ở Gia Lai đang lặng lẽ gìn giữ, khơi gợi, ươm hạt giống tâm hồn cho thế giới tuổi thơ; đồng thời, gửi gắm thông điệp về sự kết nối, về trách nhiệm của người lớn trước “tuổi thơ đang mất dần”.

Giải Booker 2025: Danh sách đề cử đa dạng nhất trong lịch sử 56 năm

Giải Booker 2025: Danh sách đề cử đa dạng nhất trong lịch sử 56 năm

(GLO)-Danh sách đề cử của Giải Booker 2025 danh giá mới được công bố, trong đó có 13 tác phẩm của các tác giả đến từ nhiều quốc gia khác nhau, cũng như sự cân bằng về tỷ lệ nam - nữ và sự đan xen giữa tên tuổi cũ và mới. Điều này cho thấy sự đa dạng nhất trong lịch sử 56 năm của giải thưởng này.

Vũ Văn Tam Lang & 50 cây violon đặc chế

Vũ Văn Tam Lang và 50 cây violon đặc chế

(GLO)- Cách đây vài năm, khi ngắm 22 cây đàn violon do ông Vũ Văn Tam Lang (phường An Phú, tỉnh Gia Lai) chế tác bằng tất cả tâm huyết được giới chuyên môn đánh giá cao, tôi thầm nghĩ, ông đã có thể tự hài lòng với những gì mình có.

Mở lối vào thế giới sắc màu

Mở lối vào thế giới sắc màu

(GLO)- Từ nét màu nước chấm phá, mực tàu loang trên giấy dó, đến những dòng thư pháp bay bổng hay gam màu rực rỡ của tranh sáp màu, acrylic - tất cả hòa quyện tại những lớp học vẽ. Mùa hè, những lớp học nhỏ ấy lặng lẽ góp phần vun đắp tâm hồn nghệ thuật cho nhiều bạn trẻ.

Hòa điệu cùng tình yêu nghệ thuật múa

Cặp đôi nghệ sĩ Nguyễn Cơ-Hồng Mai: Hòa điệu cùng tình yêu nghệ thuật múa

(GLO)- Cùng sinh năm rồng (1988) và lớn lên với tình yêu dành cho từng nhịp vũ đạo, Nguyễn Văn Cơ và Trần Thị Hồng Mai-hai nghệ sĩ trưởng thành từ Nhà hát Ca múa nhạc tổng hợp Đam San trở thành cặp đôi hiếm hoi của làng múa ở cao nguyên Pleiku, luôn song hành cả trên sân khấu và trong đời sống.

Vở ca kịch bài chòi trò chơi của quỷ: Tôn vinh chiến sĩ công an, cảnh tỉnh kẻ lầm lạc

Vở ca kịch bài chòi trò chơi của quỷ: Tôn vinh chiến sĩ công an, cảnh tỉnh kẻ lầm lạc

(GLO)- Vở diễn Trò chơi của quỷ do Ðoàn ca kịch bài chòi Bình Ðịnh (thuộc Nhà hát Nghệ thuật truyền thống tỉnh Gia Lai) dàn dựng vừa giành huy chương đồng tại Liên hoan Nghệ thuật sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc về “Hình tượng người chiến sĩ Công an nhân dân” lần thứ V-năm 2025.

"Núi trên đất bằng"

"Núi trên đất bằng"

(GLO)- Tiến sĩ Hà Thanh Vân đã nhận xét Tiểu thuyết "Núi trên đất bằng" của Võ Đình Duy là một tác phẩm văn chương đầu tay ra mắt năm 2025, đánh dấu bước chuyển đầy bất ngờ từ một kiến trúc sư trẻ sống ở Gia Lai sang hành trình kiến tạo thế giới văn chương.

null