(GLO)- Thủy điện An Khê-Ka Nak được xây dựng trên sông Ba với 2 hồ chứa nằm trên địa bàn 2 tỉnh Gia Lai và Bình Định. Cụm An Khê có công suất lắp máy 160 MW và cụm Ka Nak có công suất lắp máy 13 MW, với sản lượng điện trung bình hàng năm đạt trên 700 triệu KWh. Mặc dù công trình thủy điện này đã được xây dựng hoàn thành và đưa vào sử dụng vào cuối năm 2010, song đến nay vẫn chưa giải quyết dứt điểm những tồn tại, ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống và sản xuất của người dân trong vùng.
 |
| Dòng nước sông Ba vùng hạ lưu bị cạn kiệt trong mùa khô. Ảnh: Nguyên Văn |
Tại cụm thủy điện Ka Nak, Ban Quản lý dự án Thủy điện 7 thuộc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã thu hồi 3.150 ha đất nông nghiệp của 1.275 hộ dân và đất lâm nghiệp của 2 Công ty TNHH một thành viên Lâm nghiệp trên địa bàn. Dự án đã quy hoạch 6 khu tái định canh và bố trí đất sản xuất cho 437 hộ dân với tổng diện tích 572 ha; đến nay chỉ mới giao đất được 436 ha, còn lại 135 ha chưa giao cho các hộ tái định canh, riêng làng Groi (thị trấn Kbang) còn thiếu đến hơn 80 ha đất sản xuất. Dự án cũng chưa hoàn thành việc bồi thường, hỗ trợ đất trên COS ngập lòng hồ Ka Nak cho 150 hộ/261 hộ dân tại trung tâm xã Đak Smar với diện tích hàng trăm ha. Chưa chi trả tiền bồi thường đất nông nghiệp (bồi thường giá trị chênh lệch đất sản xuất bị thu hồi và đất sản xuất được giao) cho các hộ dân tái định canh, định cư theo Quyết định số 34/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.
Tại cụm thủy điện An Khê, dự án vẫn chưa đầu tư hoàn thiện một số công trình dân sinh cho dân trên địa bàn như: công trình giao thông tỉnh lộ 669 đoạn từ phường An Phước vào xã Cửu An có chiều dài 2.500 mét (đường liên xã) chỉ mới làm tạm, người dân đi lại gặp nhiều khó khăn, nhất là trong mùa mưa. Một số đoạn đường khác thường xuyên bị ngập nước cả hai mùa mưa nắng, dân không có đường đi lại như đường vào khu sản xuất Đá Vàng có đoạn 50 mét bị ngập 0,7 mét, khu sản xuất Cây Kè có đoạn 50 mét ngập sâu 2 mét...Về việc thực hiện chính sách hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp và tạo việc làm cho các hộ dân có đất thu hồi dưới 30% đến nay vẫn còn 459 hộ chưa được triển khai thực hiện.
Vấn đề đáng quan tâm là lưu lượng nước trên dòng sông Ba sau đập thủy điện An Khê thường xuyên diễn ra bất lợi, hơn 450.000 người dân trên địa bàn 8 huyện, thị xã ở phía Đông Nam của tỉnh Gia Lai bị ảnh hưởng nặng. Vào mùa khô, nguy cơ thiếu nước phục vụ cho sản xuất và sinh hoạt là nỗi lo thường trực của người dân bởi nguồn nước bị cạn kiệt và gây ô nhiễm môi trường, bởi dự án không duy trì được dòng chảy tối thiểu theo cam kết (Q = 4m3/s). Mùa mưa lũ cũng trở thành nỗi ám ảnh của người dân vùng hạ lưu, khi công trình thực hiện chế độ xả lũ trong một thời gian ngắn. Cụ thể, trong đợt xả lũ vào giữa tháng 11-2013 đã làm thiệt hại gần 15 tỷ đồng, nhiều người dân bị cô lập giữa dòng sông được kịp thời cứu sống và an toàn.
Đó cũng là những ý kiến bức xúc của người dân đã chịu nhiều ảnh hưởng và khó khăn trong quá trình phát triển sản xuất và sinh hoạt từ công trình thủy điện An Khê-Ka Nak. Liên quan đến vấn đề này, các cử tri trong vùng chịu ảnh hưởng của thủy điện đã có 3 kiến nghị với Chính phủ và Bộ Công thương: xem xét, quy định chủ đầu tư dự án phải có trách nhiệm ổn định sản xuất và đời sống của nhân dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số trong vùng bị ảnh hưởng; xem xét việc duy trì lượng nước xả lũ sau đập để đảm bảo đời sống, sản xuất của nhân dân vùng hạ du sông Ba; tăng tối thiểu dòng chảy trên dòng sông Ba từ 4 m3/s theo cam kết ban đầu lên 20 m3/s mới đảm bảo nguồn nước phục vụ sản xuất và sinh hoạt cho hơn 450.000 người dân và bảo vệ môi trường sinh thái ở các địa bàn khu dân cư sinh sống dọc theo 2 bên bờ sông Ba.
Nguyên Văn
