Chiều 5/6, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về Đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh năm 2025; xem xét, thông qua về nguyên tắc các nghị quyết về sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã năm 2025. Với 100% thành viên có mặt tán thành, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thông qua về nguyên tắc nghị quyết về sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã.
Sau khi Quốc hội quyết định thành lập các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và thông qua Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Chủ tịch Quốc hội sẽ ký ban hành các nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã.
Dôi dư 4.226 trụ sở công cấp tỉnh
Trình bày Tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết, quán triệt nghiêm túc Nghị quyết số 60-NQ/TW của Hội nghị lần thứ 11 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII; căn cứ các nguyên tắc, quy định tại Nghị quyết số 76/2025/UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, trên cơ sở hiện trạng, định hướng phát triển của 63 tỉnh, thành phố trong cả nước, Chính phủ xây dựng 23 phương án sắp xếp đối với 52 đơn vị hành chính cấp tỉnh để hình thành 23 đơn vị hành chính cấp tỉnh mới.
Sau sắp xếp, cả nước có 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh gồm 6 thành phố trực thuộc trung ương và 28 tỉnh. “Toàn bộ 23/23 đơn vị hành chính cấp tỉnh hình thành sau sắp xếp đã đạt định hướng tiêu chuẩn của đơn vị hành chính cấp tỉnh theo quy định tại Điều 4 Nghị quyết số 76,” Bộ trưởng khẳng định.
Theo tổng hợp từ các địa phương, sau khi rà soát, thống nhất cách tính số liệu theo ý kiến của Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, tổng biên chế cán bộ, công chức, viên chức theo định mức được giao của các cơ quan, tổ chức, đơn vị cấp tỉnh thuộc 52 tỉnh, thành phố thực hiện sắp xếp là 447.657 người (gồm 2.321 cán bộ, 79.118 công chức, 366.218 viên chức).
Sau khi chính quyền địa phương cấp tỉnh đi vào hoạt động, Chính phủ sẽ chỉ đạo Bộ Nội vụ phối hợp với Ban Tổ chức Trung ương, các tỉnh ủy, thành ủy trực thuộc Trung ương và các cơ quan liên quan căn cứ quy mô dân số, diện tích tự nhiên, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương cấp tỉnh để xây dựng vị trí việc làm trình cấp có thẩm quyền giao biên chế cán bộ, công chức, viên chức cho địa phương.
Giảm 6.714 đơn vị hành chính cấp xã
Cũng theo Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà, trong tổng số 10.035 đơn vị hành chính cấp xã hiện nay của cả nước, có 9.907 đơn vị thực hiện sắp xếp và 128 đơn vị không thực hiện sắp xếp (giữ nguyên) do đã đạt cả 2 tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên và quy mô dân số hoặc có yếu tố đặc thù (vị trí biệt lập) theo quy định của Nghị quyết số 76.
Các tỉnh, thành phố đã xây dựng 3.193 phương án sắp xếp 9.907 đơn vị hành chính cấp xã để hình thành 3.193 đơn vị hành chính cấp xã mới (2.498 xã, 682 phường và 13 đặc khu), giảm 6.714 đơn vị.
Kết quả sau khi thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã năm 2025, cả nước còn 3.321 đơn vị hành chính cấp xã (2.621 xã, 687 phường và 13 đặc khu), giảm 6.714 đơn vị (đạt tỷ lệ giảm 66,91%).
Trong 3.193 đơn vị hành chính cấp xã hình thành mới sau sắp xếp, có 3.036 đơn vị sau sắp xếp bảo đảm định hướng tiêu chuẩn quy định tại Nghị quyết số 76 (đạt tỷ lệ 95,08%), 157 đơn vị chưa đạt định hướng tiêu chuẩn nhưng không thể sắp xếp thêm với các đơn vị hành chính cấp xã liền kề (chiếm tỷ lệ 4,92%).
Tại Đề án các địa phương đã giải trình rõ lý do, Chính phủ thống nhất và đề nghị áp dụng quy định tại khoản 3 Điều 5 Nghị quyết số 76/2025/UBTVQH15.
Việc sắp xếp, kiện toàn các cơ quan, tổ chức, đơn vị sau khi sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã bảo đảm nguyên tắc thống nhất và gắn với việc sắp xếp tổ chức Đảng, Mặt trận Tổ quốc và tổ chức chính trị-xã hội cùng cấp theo hướng dẫn của cơ quan có thẩm quyền.
Đối với phương án bố trí, sắp xếp cán bộ, công chức, viên chức, người lao động sau sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã, Bộ trưởng Nội vụ cho biết, chuyển cơ bản biên chế cấp huyện hiện nay để sắp xếp, bố trí biên chế cho đơn vị hành chính cấp xã mới sau sắp xếp; đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý của hệ thống chính trị cấp huyện hiện nay nghiên cứu để cơ bản bố trí làm nòng cốt tại các đơn vị hành chính cấp xã mới. Đồng thời, tăng cường một số cán bộ, công chức, viên chức cấp tỉnh về cấp xã. Kết thúc hoạt động của người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã và thực hiện giải quyết chế độ, chính sách theo quy định của Chính phủ.
157 đơn vị hành chính cấp xã chưa bảo đảm định hướng tiêu chuẩn theo quy định
Thẩm tra các Tờ trình và Đề án của Chính phủ về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã năm 2025, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết, các Đề án của Chính phủ đã được chuẩn bị hết sức khẩn trương, hoàn thành vượt tiến độ so với yêu cầu, đầy đủ thành phần hồ sơ và đúng trình tự, thủ tục theo quy định.
"Qua rà soát, các phương án sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh do Chính phủ đề xuất đã bám sát và bảo đảm phù hợp với các chỉ đạo, định hướng của cấp có thẩm quyền, toàn bộ 23 đơn vị hành chính cấp tỉnh hình thành sau sắp xếp đều bảo đảm các tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên và quy mô dân số theo quy định," ông Tùng nói.
Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đề nghị cần cân nhắc kỹ việc xác định đơn vị hành chính cấp tỉnh hình thành sau sắp xếp được áp dụng tiêu chí đánh giá là tỉnh miền núi, vùng cao theo tỉnh được giữ nguyên tên gọi, bởi theo hướng dẫn và cách áp dụng tiêu chí để xác định đơn vị hành chính miền núi, vùng cao hiện nay thì tỉnh miền núi là tỉnh có 2/3 số huyện là huyện miền núi.
Do đó, khi thực hiện nhập các tỉnh mà trong đó có tỉnh miền núi, vùng cao thì đề nghị căn cứ vào tiêu chí nói trên để xác định tỉnh hình thành sau sắp xếp có phải là tỉnh miền núi, vùng cao hay không để áp dụng tiêu chuẩn đánh giá phù hợp đối với đơn vị hành chính và làm cơ sở cho việc tiếp tục thực hiện các chế độ, chính sách đối với tỉnh miền núi, vùng cao trong khi chưa có quy định, cách phân loại mới về nội dung này.
Về các Đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã, ông Hoàng Thanh Tùng cho biết, trong số 3.193 đơn vị hành chính cấp xã hình thành sau sắp xếp, có 3.036 đơn vị (chiếm 95,08%) đã bảo đảm định hướng tiêu chuẩn theo quy định, trong đó phần lớn là các đơn vị được hình thành trên cơ sở nhập từ 3 đơn vị hành chính cấp xã trở lên (chiếm 65,44% tổng số phương án) nên không phải xem xét định hướng về tiêu chuẩn.
Tuy nhiên, có những phương án mặc dù đã sắp xếp 3 đơn vị hành chính trở lên nhưng vẫn hình thành đơn vị hành chính chưa đáp ứng 100% định hướng tiêu chuẩn cả về diện tích tự nhiên và quy mô dân số.
Đối với 157 đơn vị hình thành sau sắp xếp chưa bảo đảm định hướng tiêu chuẩn theo quy định, phần lớn đã được Chính phủ giải trình cụ thể, đủ cơ sở trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định theo quy định tại khoản 3 Điều 5 của Nghị quyết số 76, chỉ có một số ít Đề án là chưa giải trình rõ lý do (các tỉnh Tuyên Quang, Quảng Ngãi, Đồng Tháp, Thành phố Hồ Chí Minh, Ninh Bình).
Bên cạnh đó, có một số phương án sắp xếp chưa thật sự hợp lý nhưng trong Đề án không có nội dung lý giải hoặc chưa thống nhất giữa các địa phương khác nhau trong việc sắp xếp xã với phường để hình thành phường hoặc xã (phương án của tỉnh Hà Tĩnh, Thành phố Hồ Chí Minh).
Tại phiên họp thẩm tra, Chính phủ đã giải trình, cung cấp thêm thông tin về những trường hợp này, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cơ bản tán thành với nội dung giải trình của Chính phủ. Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đề nghị Chính phủ cung cấp thêm thông tin Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đề nghị Chính phủ cung cấp thêm thông tin về chủ trương xây dựng Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Đặc khu kinh tế Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh, làm rõ việc thực hiện chủ trương này có ảnh hưởng gì đến phương án sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã thuộc tỉnh Quảng Ninh hiện nay hay không để có phương án xử lý phù hợp.
Đánh giá cao sự chuẩn bị, làm việc khẩn trương trên tinh thần vừa chạy, vừa xếp hàng của Chính phủ, Bộ Nội vụ, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, khối lượng công việc hoàn thành rất lớn. Các địa phương rất quan tâm, chủ động trong việc sắp xếp đơn vị hành chính.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn lưu ý, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã phải thể hiện gọn, rõ, đảm bảo tính pháp lý, tuân thủ các quy định của Đảng, Nhà nước.
Bộ Nội vụ, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp tiếp tục rà tên đơn vị hành chính, các thông số khi nghị quyết ban hành đảm bảo chính xác, trúng, đúng, được triển khai theo lộ trình Ban Chỉ đạo Trung ương đề ra; tiếp tục tạo sự đồng thuận của người dân.
Theo TTXVN/Vietnam+
