Một so sánh gây bất ngờ: VinFast “một mình một ngựa”
Theo số liệu từ Autolifethailand, Thái Lan chỉ đạt 77.082 xe điện thuần (BEV) được đăng ký trong 8 tháng đầu năm 2025. Trong khi đó, VinFast - hãng xe điện Việt Nam - đã bàn giao 89.970 xe trong cùng kỳ. Tức là chỉ riêng một doanh nghiệp nội địa của Việt Nam đã vượt mặt toàn bộ thị trường xe điện của Thái Lan - quốc gia từng được xem là "Detroit của Đông Nam Á".
Điều này không chỉ phản ánh sự tăng trưởng vượt bậc của VinFast mà còn phơi bày những vấn đề sâu xa trong chiến lược phát triển EV của Thái Lan.
Tăng trưởng có, nhưng chưa đủ để bứt phá
Tháng 8/2025, thị trường Thái Lan chứng kiến 9.825 xe BEV được đăng ký mới, tăng 54,4% so với cùng kỳ năm trước - một con số đáng khích lệ trên bề nổi. Tuy nhiên, nếu xét theo tháng, mức tăng này đã chững lại khi giảm 3,6% so với tháng 7. Trong tổng số 39.325 ô tô mới đăng ký trong tháng, xe điện chỉ chiếm 25% - một tỷ lệ chưa đủ tạo đột phá khi mục tiêu quốc gia là đạt tỷ lệ 30% xe điện trong sản lượng sản xuất vào năm 2030.
Thị phần xe điện tại Thái Lan hiện đang bị thống trị bởi các hãng Trung Quốc như BYD, MG, GAC Aion… với hơn 70% doanh số đến từ các thương hiệu đến từ đại lục. Mặc dù đầu tư mạnh và áp đảo về số lượng thương hiệu (tăng từ 9 lên 18 chỉ trong một năm), nhưng làn sóng Trung Quốc cũng mang lại nhiều rủi ro tiềm tàng.
Nguy cơ bùng nổ cuộc chiến giá cuối năm
Chủ tịch Hiệp hội xe cũ Thái Lan - ông Wisut Hemphanphairoj - đã thẳng thắn cảnh báo: khi gói hỗ trợ EV 3.0 kết thúc vào tháng 12/2025, một cuộc chiến giá xe điện sẽ chính thức bùng nổ. Lý do? Nhiều hãng xe Trung Quốc phải gấp rút "xả hàng" để hoàn thành chỉ tiêu sản xuất đối ứng theo yêu cầu của chính phủ: số lượng xe sản xuất trong nước phải bằng hoặc cao hơn số xe nhập khẩu trước đó.
Thị trường xe mới chịu áp lực đã đành, nhưng điều đáng lo ngại là hiệu ứng domino sẽ lan sang cả thị trường xe cũ. Giá xe sụt giảm, xe cũ khó bán, tồn kho gia tăng – đó là những mối nguy đang treo lơ lửng với các đại lý trong nước.
"Bẫy ưu đãi" và mặt trái của làn sóng đầu tư Trung Quốc
Thái Lan đã thành công trong việc thu hút hơn 4 tỷ USD đầu tư từ các hãng xe Trung Quốc thông qua các chính sách miễn thuế nhập khẩu, trợ giá tiêu dùng và yêu cầu sản xuất nội địa. Tuy nhiên, cái giá đi kèm không hề rẻ.
Nhiều thương hiệu - như Neta - dù vào thị trường sớm (từ 2022) nhưng đang chật vật để đáp ứng cam kết sản xuất. Điều kiện tín dụng thắt chặt, tiêu dùng yếu, năng lực sản xuất hạn chế khiến các hãng loay hoay trong vòng xoáy "nhập nhiều - sản xuất ít".
BoI (Ủy ban Đầu tư Thái Lan) buộc phải nới lỏng quy định, cho phép chuyển phần sản lượng chưa đạt của 2024 sang 2025. Nhưng đổi lại, các hãng phải sản xuất 1,5 lần số lượng đã nhập - một yêu cầu cực kỳ áp lực nếu sức mua không phục hồi tương xứng.
Việt Nam: Một chiến lược bài bản hơn?
Trong khi Thái Lan còn đang dò dẫm hướng đi, Việt Nam - với đại diện là VinFast - đã có bước tiến rõ rệt hơn trong chiến lược EV. Không chỉ dẫn đầu về doanh số nội địa, hãng xe này còn đang tích cực mở rộng ra quốc tế, từ Mỹ, châu Âu đến Indonesia.
Thành công của VinFast là sự kết hợp giữa chiến lược đầu tư mạnh mẽ, hệ sinh thái sản phẩm đa dạng, giá thành cạnh tranh và đặc biệt là chính sách hỗ trợ rõ ràng từ chính phủ Việt Nam. Tính nhất quán và tốc độ triển khai là điều mà nhiều quốc gia – bao gồm cả Thái Lan – đang thiếu.
Hào quang xưa không còn đủ
Thái Lan từng là "ông vua ô tô" của Đông Nam Á, nhờ vào nền công nghiệp phụ trợ vững mạnh và sự hiện diện của các hãng Nhật Bản. Nhưng trong thời đại chuyển dịch sang năng lượng sạch, lợi thế truyền thống không còn là yếu tố quyết định.
Nếu không có điều chỉnh chính sách linh hoạt, kiểm soát tốt cuộc chiến giá và thúc đẩy năng lực sản xuất nội địa, Thái Lan rất có thể sẽ từ trung tâm xuất khẩu ô tô trở thành "bãi chiến trường" của các thương hiệu ngoại. Trong khi đó, Việt Nam đang âm thầm tiến lên, từng bước định hình vị thế mới trong ngành công nghiệp xe điện khu vực.