Tết, nhớ xoong củ kiệu của má

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Vườn rau nhà tôi, má không trồng kiệu. Tầm vài tháng trước tết, má sai anh em tôi ra bụi tre góc vườn tìm vài cây, chặt khúc đoạn dài ngang ngực chẻ nhỏ, cùng cành nhánh rào khoảnh đất chừng trăm mét vuông trồng rau ăn tết. Chẳng mấy chốc sau khi xuống giống, giâm hạt, ớt, cà chua, so đũa, khổ qua, dưa leo kín giàn, trái lúc lỉu; cải các loại, so đũa, hành, ngò, tỏi...phủ kín chen chúc xanh non, tươi mởn, hương tỏa ngát. Củ kiệu cũng thuộc giống hành, tỏi, dễ trồng nhưng không hiểu sao vườn má  không có, chỉ khi còn chục ngày là tết, má mới đi chợ mua về . 
Ở đâu không biết chứ quê nghèo của tôi, đến giờ thịt cá nhiều nhà còn khan hiếm, nhưng rau củ thì nhất định không thể thiếu trong bữa ăn mỗi gia đình. Đĩa rau, bát canh, có khi là bát canh suông chẳng có gì "kèm theo" đưa cơm, nhưng người quê tôi đã có thể sớm tối ấm lòng chặt bụng lên núi, ra đồng, xuống bãi. Rau củ cần thiết, quen thuộc, kiệu cũng là giống dễ trồng, vậy mà người quê tôi, vườn má tôi không dành cho kiệu. Có thể là tập quán quen thuộc, có thể từ lâu đời nơi này kiệu chỉ dành cho ngày tết, có thể trồng kiệu dài ngày chậm thu hoạch hơn các loại rau khác trong khi diện tích có hạn, ...Ấy là tôi nghĩ thế, lý giải thế. 
Trở lại với mấy bó củ kiệu má mua. Xứ đất cát Phù Mỹ, Phù Cát tỉnh Bình Định, hay Quảng Ngãi, Quảng Nam trồng nhiều kiệu, má tôi mua cũng từ đó. Trên chiếc đòn nhẵn màu thời gian, anh em tôi phụ má rửa sạch, nhặt bỏ lá vàng úa, dập nát, còn giữ lại tất cả từ rễ đến củ, lá kiệu. Củ kiệu má tôi chọn mua không quá lớn, cũng không quá bé, vừa bằng ngón tay út, lớn hơn chút đầu đũa tre ăn cơm. Phần củ kiệu sau khi cắt để riêng lá, rễ, tuốt lớp vỏ ngoài, rửa sạch, ngâm nước tro, phơi khô vài nắng, rửa sạch trở lại, để ráo trước khi dầm với mắm ngon. Chỉ vậy thôi, khác với nhiều xứ, người ta ngâm kiệu với mắm, dấm pha đường, thêm ớt, cà rốt, đu đủ trắng, đỏ, vàng nhiều màu bắt mắt. Không quan trọng đẹp xấu, sau mấy ngày dầm, hũ củ kiệu của má lèn chặt, màu củ từ trắng chuyển sang vàng nhạt, lẫn với những củ già ngày lên màu trắng xanh. Dùng đũa gắp một ít kiệu trộn với ớt tươi ăn cùng bánh chưng, bánh tét hay cơm đều ngon không tả xiết. Miếng củ kiệu cay cay đậm đà quyện với mùi thơm ngậy miếng bánh chưng, bánh tét, vị ngon đặc trưng quê tôi không lẫn vào đâu được. 
Ảnh: Minh Họa. Nguồn: Internet
Ảnh: Minh Họa. Nguồn: Internet
Còn phần rễ, lá kiệu cắt ngắn đoạn 5 phân, tưởng là đồ bỏ nhưng ..."không bỏ thứ gì"- má nói như một tuyên bố. Lúc đầu anh em chúng tôi lấy làm khó hiểu, cho rằng má hà tiện quá đáng, vì nghèo nên thấy thứ gì cũng quý,  không nỡ bỏ đồ thừa như lá, rễ kiệu. Nhưng khi "thành phẩm" là xoong kiệu với những rễ, lá xào với thịt heo ba chỉ bốc mùi thơm lừng, thì ai cũng tứa nước miếng, chẳng còn dám chê.  
Má đã làm gì với đám lá, rễ kiệu? Đơn giản, phi hành, thịt ba chỉ thái nhỏ cho vào xoong đảo qua trên bếp lửa vừa phải đến gần chín thì cho rễ, lá kiệu vào xào chung. Chưa đầy mươi phút, nêm gia vị, mắm muối, má nhấc nồi xuống bếp, miệng hối bầy con:" chuẩn bị mâm, tới giờ ăn cơm". Rồi má lấy trong sóng chén chiếc dĩa to nhất, múc có ngọn đĩa rau kiệu lá xanh lẫn màu rễ trắng với thịt bốc khói thơm lừng bày lên mâm. Mùi lá kiệu, rễ kiệu thơm hăng, vị ngòn ngọt đăng đắng, miếng thịt ba chỉ mỡ đấy mà không thấy béo, món ăn quê kiểng dân dã của má theo bước chân anh em tôi tứ chiếng giang hồ, mỗi người một phương nhưng chẳng thể quên được. Thấy tôi nhớ xưa, tán tụng, đôi lần vợ cũng mua kiệu về bắt chước nấu món, nhưng sao tôi không thấy ngon, không hấp dẫn, không tìm được hương vị đậm đà, thân thuộc, yêu thương thuở nào... 
Nhiều năm sau, và giờ đây khi má đã già yếu, nhà tôi, anh tôi, em tôi vẫn hũ củ kiệu dầm mắm trong gác bếp, nhưng món lá, rễ kiệu xào thịt ba chỉ thì không. Tôi không quên nhưng cũng không nhắc đến, cả với má và không lý giải được vì sao như vậy. Nhưng có lẽ hình ảnh dĩa kiệu xào với thịt ba chỉ ngày tết của má sẽ còn mãi, còn mãi trong tôi. 
Thất Sơn

Có thể bạn quan tâm

"Núi trên đất bằng"

"Núi trên đất bằng"

(GLO)- Tiến sĩ Hà Thanh Vân đã nhận xét Tiểu thuyết "Núi trên đất bằng" của Võ Đình Duy là một tác phẩm văn chương đầu tay ra mắt năm 2025, đánh dấu bước chuyển đầy bất ngờ từ một kiến trúc sư trẻ sống ở Gia Lai sang hành trình kiến tạo thế giới văn chương.

NHÀ THƠ ĐÀO AN DUYÊN: Thiết tha giữ lại những xanh tươi cuộc đời

Nhà thơ Đào An Duyên: Thiết tha giữ lại những xanh tươi cuộc đời

(GLO)- Với nhà thơ Đào An Duyên, đọc và viết chính là hành trình nuôi chữ. Trong hành trình ấy, chị chọn một lối đi riêng, chắt chiu xúc cảm, gửi tiếng lòng vào từng con chữ với niềm mong giữ lại những xanh tươi cuộc đời, từ đó góp thêm một giọng thơ giàu hương sắc cho văn chương Gia Lai.

BẢO TỒN CÁC KỊCH BẢN TIÊU BIỂU CỦA HÁT BỘI BÌNH ĐỊNH: Nên tìm hướng đi mới, phù hợp thực tế

Bảo tồn các kịch bản tiêu biểu của hát bội Bình Định: Nên tìm hướng đi mới, phù hợp thực tế

(GLO)- Hát bội Bình Định là một di sản văn hóa đặc sắc với nhiều vở tuồng kinh điển như: Sơn Hậu, Tam nữ đồ vương, Ngũ hổ Bình Tây, Hồ Nguyệt Cô hóa cáo (còn có tên khác là Chém cáo, Cổ miếu vãn ca) của Nguyễn Diêu, Trầm hương các, Diễn võ đình và Cổ thành… của Đào Tấn.

Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

(GLO)- Nếu như Tây Bắc có “tứ đại danh đèo”: Mã Pí Lèng, Ô Quy Hồ, Pha Đin, Khau Phạ thì vùng duyên hải miền Trung lên đại ngàn Tây Nguyên cũng có “ngũ danh đèo”: An Khê, Phượng Hoàng, Khánh Lê, Ngoạn Mục, Violak.

default

Địa phận Phủ Hoài Nhơn được xác lập năm Hồng Đức thứ 2 (1471), là miền “viễn châu” khá rộng; sau hơn 550 năm, vùng đất rộng lớn lúc ban đầu được phân chia thành nhiều tỉnh thuộc Nam Trung bộ và Bắc Tây Nguyên. 
Pleiku, miền nhớ...

Pleiku, miền nhớ...

(GLO)- Nếu tính từ dấu mốc ký Nghị định Toàn quyền Đông Dương thành lập đại lý hành chính Pleiku thuộc tỉnh Kon Tum ngày 24-5-1925, Pleiku với ý nghĩa một địa danh cả về cách đọc và cách viết đã ra đời và tồn tại đến ngày nay đã được 100 năm.

Ðại ngàn nối liền những niềm vui

Ðại ngàn nối liền những niềm vui

Trong ngôi nhà sàn dưới chân núi ở làng K8, xã Vĩnh Sơn (huyện Vĩnh Thạnh), Nghệ nhân nhân dân Ðinh Chương nở nụ cười sảng khoái, hồ hởi nói: “Bà con trong làng đang trông chờ ngày 1.7.2025, để không chỉ núi liền núi, sông liền sông mà đồng bào Bana ở hai tỉnh trước đây sẽ về chung mái nhà tỉnh Gia Lai mới”.
Tổng Bí thư Tô Lâm dự khai mạc Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp”

Tổng Bí thư Tô Lâm dự khai mạc Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp”

Nhân dịp kỷ niệm 110 năm ngày sinh Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh (1.7.1915 – 1.7.2025), sáng 29.6, tại Hà Nội, Văn phòng Trung ương Đảng tổ chức Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp” nhằm tri ân những cống hiến to lớn của đồng chí Nguyễn Văn Linh đối với Đảng, đất nước và nhân dân. Tổng Bí thư Tô Lâm dự và cắt băng khai mạc Triển lãm.
Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Triển khai trong thời gian chưa tròn 1 năm, Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025 đã thu hút nhiều người yêu văn chương trong và ngoài tỉnh tham gia. Tác phẩm được gửi về không chỉ thể hiện sự đầu tư công phu về nội dung và hình thức, mà còn góp phần lan tỏa hình ảnh vùng đất Bình Ðịnh giàu bản sắc văn hóa, chiều sâu lịch sử.
Núi lửa Chư Đang Ya (huyện Chư Păh) đã đi vào thơ của tác giả Nguyễn Thanh Mừng. Ảnh: Phạm Quý

Cao nguyên trong thơ Nguyễn Thanh Mừng

(GLO)- Tên tuổi nhà thơ Nguyễn Thanh Mừng gắn liền với các tập thơ “Rượu đắng”, “Ngàn xưa”, .... Viết không nhiều nhưng thơ ông lại có mặt trong hầu hết các tuyển tập danh tiếng thơ Việt Nam hiện đại. Mấy năm gần đây, ông dành tình thương mến với Tây Nguyên và viết nhiều về vùng đất này.

Nơi chắp cánh đam mê âm nhạc

Nơi chắp cánh đam mê âm nhạc

(GLO)- Với đặc thù làm việc trong sự cô đơn, tĩnh lặng, nhiều kỹ thuật viên (KTV) có kinh nghiệm tại một số phòng thu trên địa bàn TP. Pleiku (tỉnh Gia Lai) đang âm thầm đứng sau những bản thu chất lượng của các ca sĩ chuyên và không chuyên, chắp cánh cho đam mê âm nhạc.

null